HomeĐỗ Hoàng: “Dấu chân qua trảng cỏ” của Thanh Thảo- Dở, kém toàn diện
Thứ Ba, 6 tháng 1, 2015
Nhà thơ Thanh Thảo tham gia chiến cuộc kháng chiến chống Mỹ với tư cách dân sự. Ông xếp sau Phạm Tiến Duật, Lê Anh Xuân, Nguyễn Khoa Điềm… Ông được cưng nựng và lăng xê khá đều đặn trên văn đàn chính thống. Để có cái nhìn khách quan công bằng chúng tôi xin đăng bài viết của nhà thơ, nhà phê binh hậu hiện đại Đỗ Hoàng về bài thơ DẤU CHÂN QUA TRẢNG CỎ của nhà thơ Thanh Thảo.
Tác giả nhà
thơ Đỗ Hoàng
Địa chỉ: Hoàng
Mai - Hà Nội
ĐT: 0913369652
Email: donguyenhn@yahoo.com
______
Nguyên bản:
Buổi chiều qua trảng cỏ voi
Ngước nhìn mút mắt khoảng trời long
lanh
Gió nghiêng ngả giữa màu xanh
Tiếng bầy chim két bỗng thành mênh mang
Lối mòn như sợi chỉ giăng
Còn in đậm đặc vô vàn dấu chân
Dấu chân ai đọc nên vần
Nên nào ai biết đi gần đi xa
Cuộc đời trải mút mắt ta
Lói mòn nhỏ cũng dẫn ra chiến trường
Những người sốt rét đang cơn
Dấu chân bấm xuống đường trơn, có
nhòe?
Chiếc bòng con đựng những gì
Mà đi cuối đất mà đi cùng trời
Mang bao khát vọng con người
Dấu chân nho nhỏ không lời không tên
Thời gian như cỏ vượt lên
Lối mòn như sợi chỉ bền kéo qua
Ai đi gần ai đi xa
Những gì gửi lại chỉ là dấu chân
Vùi trong trảng cỏ thời gian
Vẫn âm thầm trải mút tầm mắt ta
Vẫn đằm hơi ấm thiết tha
Cho người sau biết đường ra chiến
trường
(Nhà thơ Thanh Thảo)
Nhà thơ Thanh Thảo tham gia chiến cuộc
kháng chiến chống Mỹ với tư cách dân sự. Ông xếp sau Phạm Tiến Duật, Lê
Anh Xuân, Nguyễn Khoa Điềm… Ông được cưng nựng và lăng xê khá đều đặn tên văn
đàn chính thống.
Để khỏi mất thì giờ của độc giả, tôi đi
thẳng vào phân tích nhận xét luôn bài này. Đây là một bài thơ dở, yếu kém toàn
diện từ nội dung cho đến nghệ thuật ngôn từ.
Tuy viết cổ động
tuyên truyền, nhưng Phạm Tiến Duật, Lê Anh Xuân còn khắc họa phần nào người
chiến sỹ Giải phóng quân:
Không cần nghỉ lái trăm cây số
nữ
Nhìn nhau mặt lấm cười ha ha
(Tiếu đội xe
không kính – Phạm Tiến Duật)
Máu tin anh phun theo lửa đạn cầu
vồn
(Dáng
đứng Việt Nam
Nhà thơ Thanh Thảo không được như vậy. Hai bài
được lăng xê nhiều nhất Dấu chân qua trảng cỏ và Bài ca ống
cống là hai bài thơ làm nhem nhuốc hình ảnh người lính chiến thắng của phe
được cuộc!
Viết về thảo
nguyên có bào nhiêu câu thơ hay thơ đẹp truyền lại từ ngàn năm nay:
Phương thảo
liên thiên bích
Lê chi sổ điểm hoa
(Thơ cổ Trung Quốc)
Cỏ non xanh rợn chân trời
Cành lê trắng điểm một vài bông hoa
(Đoạn trường tân thanh – Nguyễn Du)
Thanh Thảo có nhiều câu dở dưới mức trung
bình:
Buổi chiều qua trảng cỏ voi
Ngước nhìn mút mắt khoảng trời long lanh
Ngước nhìn mút mắt khoảng trời long lanh
Anh dân sự, bưu tá
giao liên trong thơ Thanh Thảo giữa chiến trường sao cô quanh, trơ trọi “tôi
thích thất thểu” như một gã cái bang thua bạc thời nay trong các chiếu bạc ở
Campuchia vậy!
Chiếc bòng con đựng những gì
Mà đi cuối đất mà đi cùng trời
Chiếc bòng đựng
nhiều nhất chỉ bộ áo quần bà ba là cùng hoặc nữa là hai bơ gạo(!)
Cuộc kháng chiến
chống Mỹ, bên ta phải đối đầu với với đế quốc hùng mạnh, giàu nhất thế giới mà
chi một anh Vệ túm như vậy làm sao mà đánh đấm, mà chiến thắng !)
Hình ảnh người
lính ra trận từ cổ chí kim, phương Đông hay phương Tây đều là những hình ảnh
đẹp, kiêu hùng sang trọng, có thực trong cuộc đời. Có thế mới làm nên chiến
thắng:
“Trượng phu thiên lý chí mã cách
Thái Sơn nhất trịch khinh hồng mao
Tiện từ khuê khốn tùng chinh chiến
Tây phong minh tiêu xuất Vị
kiều”
(Chinh phụ ngâm – Đặng Trần
Côn)
Chí làm trai dặm nghìn da ngựa
Gieo Thái Sơn nhẹ tựa hồng mao
Giã từ đeo bức chiến bào
Thét roi Cầu Vị ào ào gió thu
(Đoàn Thị Điểm
dịch)
Trai anh hùng nấm mồ da ngựa
Coi chết chóc nhẹ tựa tơ hồng
Theo quân xa biệt khuê phòng
Vung roi Cầu Vị, bềnh bồng gió
Tây
(Đỗ
Hoàng dịch)
Thân dũng sỹ không thua sức vóc
Sóng đục lờ sóng đục ngày đêm
Kìa quân giặc đến bờ bên
Mài con dao sắc ở trên đá này
Như cha con dạn dày chiến trận
Suốt một đời lận đận binh đao
À ơi, con ngủ cho lâu
Mai sau khôn lớn mẹ cho diệt thù!
(Bài ca Cô dắc – Bằng Việt
dịch)
Còn cái anh giao liên cái bang của Thanh
Thảo:
Những người sốt rét đang cơn
Dấu chân bấm xuống đường trơn có
nhòe?
Đi không nổi nữa thì đòi làm được cái gì
(!)
Các hình ảnh được
Thanh Thảo chọn làm đặc trưng trong bài thơ là những hình ảnh hạ cấp không tiêu
biểu. Anh chiến sỹ giao liên thuộc dạng cái bang (ăn mày), con chim két thuộc
loài mồng két trên đồng trảng là loại hạ điểu kêu choe chóe chứ chẳng linh điểu
cất lên tiếng vang chin tầng mây. Loại cỏ voi là loại cỏ ngoại lai nhập đầu
thời Mỹ vào miền Nam
Tất cả đều ở trên
cái đồng không mông quạnh lạnh lẽo trơ trọi, rách nát, hèn kém!
Bài thơ lục bát
chỉ 24 câu mà Thanh Thảo dùng nhiều vần thông khiên cưỡng và đầy lỗi vận, lỗi
vần (10 lỗi):
Những gì gửi lại chỉ là
dấu chân
Vùi trong trảng cỏ thời gian
Vẫn âm thầm trải
mút tầm mắt ta
Hay:
Tiếng bầy chim két bỗng thành
mênh mang
Lối mòn như sợi chỉ giăng
Còn in đậm đặc vô vàn dấu
chân
Hay:
Lối mòn nhỏ cũng dẫn ra
chiến trường
Những người sốt rét đang cơn
Hay:
Dấu chân bấm xuống đường trơn,
có nhòe?
Chiếc bòng con đựng những gì
Mà đi cuối đất mà đi cùng trời
Kết bài thơ là tai hại nhất là hỏng toàn bộ
bài thơ:
Vẫn đằm hơi ấm thiết tha
Cho người sau biết đường ra
chiến trường.
Sao nhà thơ Thanh
Thảo lại xui dại con cháu vào chỗ chết như vậy? Thời chiến tranh chống Mỹ có
bom nổ chậm đều có bảng cảnh báo – warning để cho người đi sau nhằm tránh hướng
khác chứ không lao vào chỗ chết. Ngay em bé trong phim Chim vành khuyên biết
mình hô to mình sẽ bị giặc giết nhưng em vẫn kêu lên cho mọi người tránh giặc:
“Đò giặc đừng qua! Đò giặc đừng qua!”. Sao nhà thơ xui như xui trẻ con ăn cứt
ca (gà) như vậy nhỉ?
Cho
người sau biết đường ra chiến trường
Đáng ra phải viết:
Cho
người sau biết tránh xa chiến trường chứ?
Bởi vì dù chính
nghĩa hay phi nghĩa vào chiến trường đánh nhau là vào chỗ chết. Ngày cả ra đi
cũng đã vào chốn bụi bờ, là chết một ít:
C’ est toujours le deuil d’un voeu
Le dernier vers d’un poème
Partir, c’est mourir un peu
(Rondel de L’adieu – Edmond
Harau court 1858 -1942 - France)
Để tang mãi những câu cầu khẩn
Lời cuối cùng vẫn ánh tình thơ
Đi là chết chốn bụi bờ
(Đỗ Hoàng dịch)
Nếu biết học tiền
nhân một chút thì có thể viết khổ kết bài thơ trên có sức khái quát hơn, nâng
tầm thơ lên hơn:
“Tri nhữ viễn lai ưng hữu ý
Hảo thu ngô cốt Chướng giang
biên”
(Tả thiên chí Lam Quan thị diệt tôn
Trương – Hàn Dũ)
Biết cháu từ xa vào có ý
Nhặt nắm xương ta bến Chướng
này!
(Bị giáng chức bị
đổi đi xa đến ải Lam viết cho cháu là Trương – Hàn Dũ – Đỗ Hoàng dịch thơ
(*)
Kết- DẤU CHÂN QUA TRẢNG CỎ:
Vẫn
còn nhắc tận sau xa
Nhớ vào gom nhặt thịt da, xương tàn
Đưa về đặt những nghĩa trang
Nhớ thời nước Việt cơ hàn giết nhau!
----
(*) Tham
khảo: Hàn Dũ
----
TẢ THIÊN CHÍ LAM QUAN THỊ DIỆT TÔN
TRƯƠNG
(Hàn Dũ)
Nhất phong triêu tấu cửu trùng
thiên
Tịch biếm Triều Châu lộ bát
thiên
Bản vị thánh triều trừ tệ chính
Khẳng trương suy hủ tích tàn iên
Vân hoành Tần Lĩnh gia hà tại
Tuyết ủng Lam Sơn mã bất tiền
Tri nhữ viễn lai ưng hữu ý
Hảo thu ngô cốt Chướng giang biên.
BỊ
GIÁNG CHỨC ĐÀY ĐI XA ĐẾN ẢI LAM VIẾT CHO CHÁU LÀ TRƯƠNG
Sớm gửi Cứu trùng lời thẳng ngay
Chiều Triều nghìn dặm lệnh đi
đày
Thành tâm lo nước giúp vua
sáng
Tận dạ vì dân sá thân gầy
Mây che Tần Lĩnh quê mờ mịt
Tuyết phủ Lam Quan ngựa khói bay
Biết cháu từ xa vào có ý
Nhặt nắm xương ta bến Chướng
này!
(Đỗ Hoàng dịch
thơ)
Hà Nội, ngày 04.01 2015
Đỗ Hoàng
Sửa chữa nâng cao Dấu chân qua trảng
cỏ
Đặt tựa đề:
QUA
TRẢNG CỎ
Buổi chiều qua trảng cỏ voi
Ngước nhìn mút mắt khoảng trời long
lanh
Gió nghiêng ngả giữa màu xanh
Tiếng bầy chim két bỗng thành mênh
mang
Lối mòn sợi chỉ dọc ngang
Còn in đậm đặc vô vàn dấu chân
Dấu chân ai đọc nên vần
Nên nào ai biết đi gần đi xa
Cuộc đời trải mút mắt ta
Lối mòn cảnh báo đường ra chiến
trường
Những người sốt rét đang cơn
Dấu chân bấm xuống đường trơn đã lì!
Chiếc bòng – trái đất đương thì
Mà đi bùng biển mà đi cùng trời
Mang bao khát vọng con người
Dấu chân cho đất, cho đời có tên
Thời gian như cỏ vượt lên
Lối mòn như sợi chỉ bền kéo qua
Ai đi gần ai đi xa
Những gì gửi lại chỉ là dấu chân
Vùi trong trảng cỏ thời gian
Vẫn âm thầm trải ngút ngàn mắt ta
Vẫn còn gửi tới sau xa
Cho người sau biết tránh xa chiến
trường!
Đoạn kết có thể viết như thế này:
Vẫn
còn nhắc nhở sau xa
Xin vào nhặt chút thịt da xương tàn
Đem về táng ở nghĩa trang
Nhớ thời nước Việt cơ hàn giết nhau!
Hà Nội, ngày 04.01.2015
viettrinh75@gmail.com © Tác giả giữ bản quyền.
Cập nhật theo nguyên bản của tác giả gửi từ Hà Nội ngày 06.01.2015
Xin Vui Lòng Ghi Rõ Nguồn VanDanViet.Net Khi Trích Đăng Lại.
_________________________________________________
Bài liên quan
Comments[ 0 ]
Đăng nhận xét