Home
» Lý luận phê bình
» Bích Hà: Đến với bài thơ hay: “Chuyện người lơ đãng” của tác giả Tần Hoài Dạ Vũ (H)
Bích Hà: Đến với bài thơ hay: “Chuyện người lơ đãng” của tác giả Tần Hoài Dạ Vũ (H)
Thứ Bảy, 2 tháng 11, 2019
… bài thơ “Chuyện người lơ đãng” của nhà thơ THDV là những
cảm xúc rất chân thành trước tình yêu dù còn dang dở… chưa chạm đến bến bờ hạnh
phúc của sự tương phùng, nhưng anh đã gửi tới độc giả những vần thơ lãng mạn,
thiết tha và vời vợi nhớ mong. Cuộc sống muôn màu, vẫn tràn đầy ý nghĩa khi ta
vẫn còn mơ ước.
Tác giả Bích Hà
Bút danh Bích Hà
Tên đầy đủ: Hoàng Thị Bích Hà
Sinh năm Quý Mão
Cử nhân Ngữ văn ĐHSP Huế
Nghề nghiệp: Dạy học, viết văn và làm thơ tự do.
Sinh sống tại Thành phố Huế
Email: habich1963@gmail.com
_____
“CHUYỆN NGƯỜI LƠ ĐÃNG”
CỦA TÁC GIẢ TẦN HOÀI DẠ VŨ
***
Khi đi qua những năm tháng của cuộc đời, có
lẽ người ta có đủ chín chắn để chiêm nghiệm về tình yêu, về hạnh phúc và những
gì trong cuộc sống, thì tựa đề bài thơ “Chuyện người lơ đãng” có khác với quy
luật này không?
Chúng ta hãy cùng đi sâu vào khám phá nội
dung ý nghĩa của bài thơ để thấy sự hoài nghi ban đầu sẽ dẫn dắt chúng ta đến với
những điều rất hợp lý và logic của bài thơ. Tại sao lại “lơ đãng”? Phải chăng “Phút
lơ đãng thuyền ai trôi qua mất” đã dâng trào cảm xúc, hình thành nên một bài
thơ viết về tình yêu dang dở của nhà thơ Tần Hoài Dạ Vũ (THDV).
Bài thơ đằm thắm nhẹ nhàng, ý tứ chân
thành, giai điệu trầm buồn sâu lắng. Xuyên suốt bài thơ là niềm yêu, nỗi nhớ,
khắc khoải mong chờ và hi vọng chứa chan.
Mở đầu bài thơ:
-“Em
là nắng của một mùa yêu muộn
Em là sông chảy mãi phía xuân thì”
Hình ảnh “nắng”, “sông” là những sự vật thiên
nhiên. Có nắng ấm để ta thấy cuộc đời tươi đẹp và ấm áp cõi lòng khi “ta” nghĩ
tới “em”. “Sông chảy mãi phía xuân thì” làm mát dịu, vỗ về lòng người khi cuộc
đời này còn lắm nỗi ưu tư. Nắng rất cần cho sự sống và dòng sông cũng quan trọng
không kém. Hai hình tượng đó cho ta thấy “ta” cần “em” và không thể thiếu tình
yêu! “Em là nắng”, “là (dòng) sông” của lòng anh, là hình ảnh so sánh ngang bằng
để thấy rằng “em” (nhân vật trữ tình) trong “tôi” (tác giả) quan trọng biết nhường
nào!
Khi bình thơ chúng ta thường dựa trên văn bản
thơ. Ở đây, khi tác giả đưa bài thơ đến với bạn đọc (trên trang facebook của tác
giả), có kèm theo hình ảnh mình họa, thì chúng ta không thể không lưu ý điều này:
Đó là hình bóng Huế, là Hoàng thành lung linh về đêm, là dòng Hương, là nhịp cầu
Trường Tiền và dáng trang đài của thiếu nữ Huế! Hình ảnh Huế. Phải chăng nỗi nhớ
thi nhân lại trở về với Huế, với “tiếng dạ, tiếng thưa” ngọt ngào xứ Huế, có
khi chưa hẹn hò mà nhớ tới trăm năm. Có thể đây là một mối tình vô vọng chăng?
Hay người ấy đã sang ngang và mối tình dang dở nên lời thơ mới day dứt đến thế?
“Em là nắng của một mùa yêu muộn” Có thể đây
là ước nguyện của mùa thu cuộc đời trong sáng tạo nghệ thuật nhằm chia sẻ nỗi
niềm, chút vui lạc quan muộn mằn hay tình yêu đó xảy ra trong cuộc sống hiện thực
thì nó vẫn thật huyền diệu. Bởi tình yêu bao giờ cũng đẹp như cổ tích. Bởi vì
“Tình yêu đẹp của một thời son sắt/ cho đến khi tóc ngã bạc phai màu/ ta vẫn nhớ
về nhau muôn nỗi nhớ” (Dương Hòa Lê). Có lẽ hình bóng ấy vẫn ngự trị trong ký ức
của tác giả cùng với cả bầu trời kỷ niệm của những ngày thân ái bên nhau không
thể phai mờ theo năm tháng. Tình yêu đẹp, lãng mạn đắm say, như tình yêu của loài
người muôn đời vẫn thế, nhưng tránh sao khỏi những dang dở chia xa. Để duyên
tình lỡ bước không biết là tại “anh” hay vì “em”? Nhưng sự thật là anh vẫn một
mình phía ấy không em.
Nỗi nhớ của thi nhân cứ dâng đầy lên từng câu
từng chữ:
-“Cố
dặn lòng mong nhớ buổi ra đi
Cho năm tháng không thành câu đưa tiễn”
Mặc dù nỗi nhớ mong, nhưng tác giả cố kìm
nén, cố dặn với lòng mình để năm tháng không còn day dứt nữa, để khỏi đối diện
với phút giây đưa tiễn tình em vào xa vắng.
Trong bài thơ, tác giả không hề miêu tả đến
“nhân vật trữ tình”, nhưng qua hình ảnh so sánh: “Em là nắng” “là sông”, là
tình yêu, là nỗi nhớ vấn vương, là khắc khoải trong lòng thi nhân, thì tôi vẫn
liên tưởng đến một dáng yêu kiều có nụ cười tỏa nắng, có ánh mắt biếc hồ thu và
lời nói dịu ngọt như dòng sông thì mới có sức lay động tâm tư và chiếm ngự trái
tim thi nhân đến thế!
Có thể nói số phận đã an bài. Thi sỹ và
nàng thơ đã đi về hai hướng khác nhau. Nhưng bóng hình nàng thơ vẫn chiếm ngự
trong trái tim thi nhân:
-“Anh
vẫn biết tình em không về lại
Sao cứ chờ trời bữa ấy mưa bay”
Những hình ảnh, sự vật “mưa bay”,"đường
không tạnh”, “đời vẫn gió”, “sương xuống lạnh”… xuất hiện trọng bài thơ và được
thi vị hóa để đảm nhận sứ mệnh chuyển tải nỗi buồn của thi nhân với cuộc tình
còn dang dở. Yêu và nhớ là những cung bậc của tình yêu tha thiết. Đắm say lãng
mạn là thế, nhưng cũng như chuyện tình muôn thuở trên trái đất này, sao tránh
khỏi những trắc trở chia ly. Vì thế những câu thơ lại càng da diết và xót xa
hơn.
-“Bàn
tay ai bỏ lạnh đã bao ngày
Đường không tạnh khi người còn xa mãi”
“Bàn tay... bỏ lạnh” là một hình tượng nghệ
thuật để nói đến sự cô đơn, trống vắng của thi nhân. “Mưa” vẫn “bay” và “đường
không tạnh” là những sự vật minh họa cho nỗi buồn thi nhân khi “người còn xa
mãi”. Nhân vật trữ tình trong thơ chưa trở lại, vẫn còn trong niềm hi vọng chứa
chan.
-“Mùa
chưa đi và cửa đời vẫn gió
Biết ai về đỏ lại bếp đoàn viên”
Những hình ảnh đầy sáng tạo như “cửa đời vẫn
gió”, “bếp đoàn viên” làm cho ý thơ dù buồn nhưng vẫn đẹp. Đó là những hình ảnh
đầy tính nghệ thuật rất đắt để tác giả chuyển tải cảm xúc một cách hiệu quả nhất.
“Cửa đời vẫn gió” cuộc đời thi nhân vẫn hiu quạnh trong nỗi nhớ, mong chờ khắc
khoải và khao khát đoàn viên. Nhân vật trữ tình của bài thơ có nghe được tiếng
lòng của thi nhân không, có động lòng trắc ẩn hay không? Ta muốn hỏi rằng biết
bao giờ thì hạnh phúc trở về với thi nhân trong mái ấm sum vầy “bếp đỏ đoàn
viên” để nỗi buồn thôi hiện hữu? Nếu đây là mối tình vô vọng thì biết làm sao
bây giờ? Nhưng biết một điều chắc chắn rằng nếu thiếu "em" cũng như màn
sương lạnh phủ lên đời anh, phủ lên cả không gian hai miền: Miền đời thực và miền
đời trong tâm khảm.
-“Đành
thôi em sương xuống lạnh hai miền
Khi quay lại nghe lòng chiều chuông đổ”
Thi nhân đã quay lại đối diện với chính
mình, với hiện thực cuộc sống và lắng nghe tiếng lòng thổn thức, nghe “lòng chiều
chuông đổ”. Hình ảnh gợi nhớ tiếng chuông chùa trong buổi chiều cô liêu thật buồn,
não nề biết bao từ xa xăm vọng lại, hay từ miền ký ức vọng về, càng tăng thêm nỗi
cô đơn và nỗi buồn thê thiết.
-“Anh
cố níu một mùi hương quên lãng
Gọi sông xa về với buổi tương phùng”
Trong nỗi buồn xa vắng ấy thi nhân vẫn không
nguôi hi vọng. Có thể nàng thơ đã xa thật rồi. Có còn phép màu nào không? Để “sông
xa về với buổi tương phùng". Ai yêu mà chẳng mong chờ ngày gặp gỡ và mơ ước
có nhau! Thi nhân có quyền yêu, ngay cả khi tưởng chừng như vô vọng. Có quyền gửi
ước mơ nhung nhớ, đợi chờ của mình vào những vần thơ để thấy đời vẫn đẹp, cuộc
sống vẫn tràn đầy ý nghĩa.
“Mong
thuyền tình soi lại bóng trăng chung
Để chăn gối thương một người lơ đãng.”
Cái tài của tác giả là đã cài cắm, đan xen
biết bao trầm luân trắc trở từng gặp trong cuộc đời (qua những hình ảnh trong bài
thơ như: “cửa đời vẫn gió”, "sương lạnh", “mưa bay”) với hi vọng, với
niềm tin và hơn hết là tình yêu bao giờ cũng là cứu cánh của cuộc đời. Vị ngọt
của tình yêu như mạch nguồn của sự sống vẫn tha thiết vỗ về an ủi những ưu tư.
Góc nhìn của thi nhân rất tinh tế và sâu sắc,
nên cảnh vật thiên nhiên đã đi vào thơ anh rất tự nhiên và rất có hồn. Bài thơ
giàu hình ảnh và nhạc điệu, tràn đầy cảm xúc và giai điệu sâu lắng, trầm buồn của
thơ tình vạn kiếp. Phải chăng chất men say của tình yêu làm nên rung cảm và xao
xuyến trong thơ.
Có thể nói bài thơ “Chuyện người lơ đãng” của
nhà thơ THDV là những cảm xúc rất chân thành trước tình yêu dù còn dang dở…
chưa chạm đến bến bờ hạnh phúc của sự tương phùng, nhưng anh đã gửi tới độc giả
những vần thơ lãng mạn, thiết tha và vời vợi nhớ mong. Cuộc sống muôn màu, vẫn
tràn đầy ý nghĩa khi ta vẫn còn mơ ước.
Hi vọng với sự say mê sáng tác, bằng hồn
thơ dạt dào đa cảm của anh, trong thời gian tới, sẽ có nhiều bài thơ hay như thế
đến với độc giả chúng ta!
Thành phố Huế ngày 12. 6.2018 – Bích Hà
----
Xin mời độc giả thưởng thức trọn vẹn văn bản
bài thơ:
CHUYỆN NGƯỜI LƠ ĐÃNG
***
Em là nắng của một mùa yêu muộn
Em là sông chảy mãi phía xuân thì
Cố dặn lòng mong nhớ buổi ra đi
Cho năm tháng không thành câu đưa tiễn
Anh vẫn biết tình em không về lại
Sao cứ chờ, trời buổi ấy mưa bay
Và tay ai bỏ lạnh đã bao ngày
Đường không tạnh khi người còn xa mãi
Mùa chưa đi và cửa đời vẫn gió
Biết ai về đỏ lại bếp đoàn viên?
Đành thôi em, sương xuống lạnh hai miền
Khi quay lại nghe lòng chiều chuông đổ
Anh cố níu một mùi hương quên lãng
Gọi sông xa về với buổi tương phùng
Mong thuyền tình soi lại bóng trăng chung
Để chăn gối thương một người lơ đãng!
TẦN HOÀI
DẠ VŨ
(Bài đã được in trong tác phẩm Tần Hoài Dạ
Vũ TRI ÂM ĐỜI GỌI –trang 221 đến trang231, NXB Hội Nhà Văn tháng 8 năm 2018, in
trong tác phẩm BÌNH LUẬN VĂN HỌC của tác giả Hoàng Thị Bích Hà từ trang
216-222 đăng trên trang art2all.net và
trang vanchuongviet.org ngày24/9/2019 )
----
© Tác giả giữ bản quyền.
. Cập nhật theo nguyên bản của tác giả gởi từ TP.Huế ngày 02/11/2019
Xin Vui Lòng Ghi Rõ nguồn VanDanViet Khi Trích Đăng Lại.
_______________________________________________
Bài liên quan
Comments[ 0 ]
Đăng nhận xét