Thư từ, bài viết gửi về địa chỉ Email: Vandanviet@gmail.com - Vudinhninhqn@gmail.com
RSS
Home Home » Lý luận phê bình » Trang lời bình của Châu Thạch 2

Trang lời bình của Châu Thạch 2

Thứ Năm, 12 tháng 3, 2015
Cảm nhận bài thơ “Đời” của Thái Quốc Mưu – Bài viết Châu Thạch 
Thứ tư - 26/03/2014 08:38 
Chủ đề của bài thơ nói về đời nhưng toàn bộ bài thơ từ câu mở đến câu kết chẳng nói chi trực tiếp đến đời mà lại nói lông bông chuyện đá banh, đua ngựa, đi chợ rồi kết luận bằng cơn mưa xối xả. Đó là một trong những phong thái Đường thi của Thái quốc Mưu, cái phong cách tưởng như tưng tưng khác với đời xưa và trái với thời nay làm cho khi đọc ta cứ tưởng Nhà thơ cười cười diễu cợt mà té ra càng ngẫm nghĩ càng thấy trường đời, ý vị và thâm thúy ẩn sau nụ cười. Ví như bài thơ “Đời” ở trên, tác giả làm thơ như mở cửa nhà cười hóm hỉnh với ta, nhưng sau đó lại dẫn dắt ta vào tham quan một khung cảnh u trầm với những bức tranh đời nghiệt ngã. ...
 

Thông tin cá nhân: (VanDanViet)   
Tác giả Châu Thạch   
Tên thật: Trương Văn Trạn    
Quê: Quảng Nam   
Chỗ ở hiên nay: 75 Phan Kế Bính, TP. Đà Nẵng   
Điện thoại: 0511.3894610   
Email: truongvantran@hotmail.com   
_____   
  
CẢM NHẬN BÀI THƠ “ĐỜI” CỦA THÁI QUỐC MƯU
 Châu Thạch    

ĐỜI
          Thơ Thái Quốc Mưu  
Vét sạch sành sanh dạo phố chơi
Đi tìm cái thú để yêu đời
Banh chưa tới đích, liền buông thở
Ngựa mới nâng chân, đã ngã rồi
Giữa chợ, bóng người hiu hắt đổ
Ven đường, chiếc lá dật dờ rơi
Chợt cơn dông đẩy mây đùn xuống
Những hạt mưa tuôn đẫm góc trời
                                                       Atlanta, Mar. 17, 2014
                                                       Thái Quốc Mưu  
Châu Thạch cảm nhận: 
    Chủ đề của bài thơ nói về đời nhưng toàn bộ bài thơ từ câu mở đến câu kết chẳng nói chi trực tiếp đến đời mà lại nói lông bông chuyện đá banh, đua ngựa, đi chợ rồi kết luận bằng cơn mưa xối xả.
    Đó là một trong những phong thái Đường thi của Thái quốc Mưu, cái phong cách tưởng như tưng tưng khác với đời xưa và trái với thời nay làm cho khi đọc ta cứ tưởng Nhà thơ cười cười diễu cợt mà té ra càng ngẫm nghĩ càng thấy trường đời, ý vị và thâm thúy ẩn sau nụ cười.
    Ví như bài thơ “Đời” ở trên, tác giả làm thơ như mở cửa nhà cười hóm hỉnh với ta, nhưng sau đó lại dẫn dắt ta vào tham quan một khung cảnh u trầm với những bức tranh đời nghiệt ngã. Thử trích từng câu thơ để thảo luận hầu tìm cho nhau một vài giây phút vui thi phú, dẫu đúng hay sai xin lượng tình tha thứ.
    1- “Vét sạch sành sanh dạo phố chơi”:
    Câu thơ tỏ ý vào đời bằng tất cả vốn liếng của mình, là sự dấn thân nhưng với một phong cách thư thái như đi dạo phố chơi, nghĩa là không bôn ba, không cập rập đua chen. Đây là phong cách nhập thế thường là của các vị đức cao hay của những người chân tu thoát tục.
    2. “Đi tìm cái thú để yêu đời”:
    Đi tìm cái thú để yêu dời có nhiều cách. Người thì bôn chen làm giàu, kẻ lại tranh đua danh vọng..v.v, thậm chí các vị nhà tu cũng vì mục đích tuy có cao cả nhưng cũng là mục đích yêu đời. Nhà thơ Thái quốc Mưu thì không như thế, bởi ông “Vét sạch sành sanh dạo phố chơi” cho nên phố ở đây chính là hình ảnh cuộc đời mà ông chính là người rong chơi nhìn ngắm, không hề tham gia vào thị trường cạnh tranh trên đường phố. Sự nhập thể của nhà thơ ở đây thư thái và thanh thoát như một người đi dạo phố chơi.
    Qua các câu thơ sau cuộc đời liền được diễn tả bằng những hình ảnh sống động khác như sân banh, cởi ngựa… và trong đó mỗi hình ảnh kèm theo thân phận bi đát của con người. 
    3- “Banh chưa tới đích, liền buông thở”:
    Banh thì phải được dẫn tới cầu môn và đá tung vào lưới mới ghi bàn. Ở đây banh chưa tới đích liền buông thở là bỏ cuộc nửa chừng, là thất bạị thảm thương. “Buông thở” ở đây có thể  hiểu là mất banh rồi dừng lại đứng thở nhưng nên hiểu là đức hơi thở hay là sự chết thì hay hơn. Không một ai đi qua cuộc đời nầy mà làm tròn bao ước vọng của mình giống như dẫn được banh vào lưới. Thân phận con người khi lìa đời ai cũng giống như cầu thủ dẫn banh chưa tới cầu môn.
    4- “Ngựa mới nâng chân, đã ngã rồi”:
    Hình ảnh bi đát thứ hai của cuộc đời là hình ảnh con ngựa vừa nâng chân lên đã ngã quỵ. Đó là hình ảnh của sự thất bại xảy ra trong chớp nhoáng, cũng là hình ảnh thể hiện cho cả một đời người từ kẻ thành công nhất cho đến phường vô danh tiểu tốt, vì khi đến cuối cuộc đời mà ngoảnh lại thì chỉ thấy mình như vừa lên ngựa đã ngã ngay vào sự chết u minh. Đời người trăm năm như bóng câu qua cửa sổ, chưa làm được gì mà quỵ ngã ngay trong lưởi hái tử thần, khác chi con ngựa vừa nâng chân đã liền bị ngã!
    5- “Giữa chợ, bóng người hiu hắt đổ”:
    Đây là hình ảnh ảm đạm nhất. Dưới con mắt trần tục thì giữa chợ là nơi đông đúc nhưng dưới cái  nhìn vĩnh hằng của Phật, của Chúa thì giữa chợ đời từng lớp người, từng thế hệ thi nhau gục xuống. Bao nhiêu người đi lại giữa chợ đời hôm nay sẽ “hiu hắt đổ” không chừa một ai.
    6- “Ven đường chiếc lá dật dờ rơi”:
    Đây là nỗi cô đơn của cuộc đời. Hình ảnh cuộc đời bây giờ như một con đường mà sự chết con người cô đơn như chiếc lá rơi. Ở cuối cuộc đời con người lặng lẽ đi như chiếc lá dật dờ. Tác giả dùng bức tranh tĩnh ở cặp luận như khép lại một quảng đời sôi động đá banh, cởi ngựa ở tuổi thanh xuân để lui vào trong bóng tối của tuổi già nua.
    Và rồi ở hai câu kết, cái cuối đời ảm  đạm đó phải nhận chịu sự cuồng nộ, bi đát phủ lên:
    7 và 8:
          “Chợt cơn dông đẩy mây đùn xuống
          Những hạt mưa tuôn đẫm góc trời”
    Sự chết được báo động bằng cơn dông đẩy mây đùn xuống hay thực tế hơn là bệnh tật và cô đơn và nuối tiếc và bao hệ lụy của tuổi già phủ trên ngày tháng. Khi “những hạt mưa tuôn đẫm góc trời” là lúc linh cửu con người được đưa xuống đất và linh hồn con người run rẩy như lạnh dưới cơn mưa.
    Nếu không chú ý ta có thể nghĩ rằng qua bài thơ nầy Nhà thơ Thái quốc Mưu có tâm trạng bi quan yếm thế. Thật ra không phải như thế! Vì, những điều ông nói cũng chỉ là những điều nằm trong triết lý tôn giáo có từ xa xưa của những bậc giác ngộ giáo hóa con người. Các vị ấy ở trên con người, ở chốn siêu thoát không dính dấu vết con người, ở chốn hạnh phúc mà báo động cho con người biết thảm họa của mình.
    Thái quốc Mưu không phải là bậc giác ngộ nhưng bài thơ hay ở chỗ ông dùng cái cốt cách thoát tục trong lời thơ để diễn tả sống động và trọn vẹn nỗi bi đát của cõi nhân sinh hay của cuộc đời trong đó có cả Nhà thơ.
    Suy nghiệm về bài thơ tôi nhớ đến câu chuyện đức Phật lần đầu tiên ra khỏi thành Ca-tì-la-Vệ. Ngài chứng kiến được hình ảnh sinh, lão, bệnh, tử diễn ra giữa đời từ đó, sau nầy Ngài xuất gia tìm đạo. Mấy ngàn năm sau, có một Nhà thơ “dạo phố chơi” cũng thấy cảnh bi thương gần như thế, nhưng không biết bao giờ mới chịu xuất gia? 
Đà Nẵng 24/3/2014 
Châu Thạch 
Châu Thạch   
© Tác giả giữ bản quyền.  
. Cập nhật lại ngày 12.3.2015  
. Cập nhật theo nguyên bản của tác gửi từ Đà Nẵng ngày 26/03/2014  
Xin Vui Lòng Ghi Rõ nguồn VanDanViet Khi Trích Đăng Lại.  
_______________________________________________  
 
Đọc bài thơ “Có còn mùa thu” của Đan Thụy – Bài viết Châu Thạch 
Thứ ba - 05/11/2013 18:33
Tôi đã đọc nhiều bài thơ của Đan Thụy. Tuy tôi muốn lắm nhưng chưa viết được bài cảm nghĩ nào về thơ tác giả. Chưa viết được là vì thơ Đan Thụy dễ đọc mà khó viết. Dễ đọc vì thơ Đan Thụy thường ngắn, lời đơn sơ bình dị. Khó viết vì trong những lời thơ ngắn, đơn sơ và bình dị đó lại xúc tích, bàng bạc những ý thơ tiềm ẩn khiến cho tôi thưởng thức được cái hay trong đó nhưng lại khó phân định được vì sao mà nó hay như thế. Hôm nay tôi thử viết một vài cảm nghĩ về bài thơ “Có còn mùa thu?” của Đan Thụy để giải tỏa cho tôi những chất chứa về sự mến mộ trong lòng chưa có cơ hội được nói ra. Đọc “Có còn mùa thu?” lần đầu thấy đã hay, đọc lần thứ hai thấy hay thêm và đọc nhiều lần thì thấy sự nhẹ nhàng thanh thoát của thơ vỗ về tâm hồn ta càng thêm êm ái. Đan Thụy vào đề với hai câu thơ đậm đà nhiều ý nghĩa: ...
  
Thông tin cá nhân: (VanDanViet)   
Tác giả Châu Thạch   
Tên thật: Trương Văn Trạn    
Quê: Quảng Nam   
Chỗ ở hiên nay: 75 Phan Kế Bính, TP. Đà Nẵng   
Điện thoại: 0511.3894610   
Email: truongvantran@hotmail.com   
_____   
  
ĐỌC BÀI THƠ “CÓ CÒN MÙA THU” CỦA TÁC GIẢ ĐAN THỤY   
 Châu Thạch   

CÓ CÒN MÙA THU...?
          Thơ Đan Thụy  
Thu phương anh có vàng hoa cúc? 
Thu chốn đây hương cốm vờ quên 
Nửa đời người 
Nửa cuộc tình dâu bể
Tim chạm nhau rồi
Sao tình cứ chênh vênh?

Sợi nắng Thu
Vò tơ miền nhớ
Cái nhớ mong manh
Cái nhớ bộn bề
Đêm chóng vánh ...
Se hồn trăng vỡ
Lối mơ xưa  ...
Lá nhớ đợi ai về?

Em muốn cùng anh 
Xanh mãi cuộc tình
Để níu giữ...
Thu vàng trăng buổi ấy…!
                         Đan Thụy  
Cảm nghĩ Châu Thạch 
    Tôi đã đọc nhiều bài thơ của Đan Thụy. Tuy tôi muốn lắm nhưng chưa viết được bài cảm nghĩ nào về thơ tác giả. Chưa viết được là vì thơ Đan Thụy dễ đọc mà khó viết. Dễ đọc vì thơ Đan Thụy thường ngắn, lời đơn sơ bình dị. Khó viết vì trong những lời thơ ngắn, đơn sơ và bình dị đó lại xúc tích, bàng bạc những ý thơ tiềm ẩn khiến cho tôi thưởng thức được cái hay trong đó nhưng lại khó phân định được vì sao mà nó hay như thế. Hôm nay tôi thử viết một vài cảm nghĩ về bài thơ “Có còn mùa thu?” của Đan Thụy để giải tỏa cho tôi những chất chứa về sự mến mộ trong lòng chưa có cơ hội được nói ra. Đọc “Có còn mùa thu?” lần đầu thấy đã hay, đọc lần thứ hai thấy hay thêm và đọc nhiều lần thì thấy sự nhẹ nhàng thanh thoát của thơ vỗ về tâm hồn ta càng thêm êm ái.
    Đan Thụy vào đề với hai câu thơ đậm đà nhiều ý nghĩa:
          Thu phương anh có vàng hoa cúc?
          Thu chốn đây hương cốm vờ quên
    Ai cũng biết mùa thu là mùa của hoa cúc và của hương cốm. Hoa là ngôn ngữ chân thành của tình yêu. Hoa bộc lộ nỗi niềm thầm kín và hoa cúc thường khiến người ta nghĩ đến mùa thu. Vào mùa thu hầu hết các loài hoa khác rụi tàn thì ngược lại hoa cúc bắt đầu khoe sắc. Thu vốn mang một ấn tượng buồn, cúc đua nở trong mùa thu đã đem lại một bầu trời tươi đẹp. Hoa cúc khi héo tàn chẳng lìa thân của nó là biểu tượng cho sự thanh tao, trung trinh của một tâm hồn chung thủy. Hoa cúc là hình ảnh của sự khoáng đạt, sự chung tình. Trong các loài hoa cúc, hoa cúc vàng tượng trưng cho lòng kính yêu, quý mến, hân hoan. Vì thế người ta ví hoa cúc vàng là chúa của mùa thu.  
    Cốm từ nếp non làm ra. Vào mùa thu, khi vụ nếp mùa trổ đòng, ngậm sữa. tạo hạt thì những hạt nếp non vừa căng vỏ tỏa hương thơm ngào ngạt, được dùng để làm cốm.Vì thế cốm được đem bán nhiều vào thời điểm mùa thu và cốm thường được dùng trong các dịp cưới hỏi. Hương cốm thơm ngon biểu hiện cho tình quê hương đậm đà và tình yêu nam nữ mộc mạc, chân thành, thắm thiết và thanh cao.
    Với hai câu thơ mở đầu, Đan Thụy đã khôn khéo dùng lời nói ví von như ca dao để thăm hỏi người tình và bày tỏ lòng ta. Câu thứ nhất Đan Thụy dùng chữ “vàng hoa cúc” để hỏi người mình yêu rằng anh có vui trong mùa thu?, anh có tình yêu trong mùa thu?, anh có chung tình trong mùa thu? và anh có những tính cách mà loài hoa kia làm biểu tượng hay không?. Nghĩa là hỏi tất cả những gì mà tác giả lo lắng, băn khoắn về người mình yêu chỉ trong ba chữ “vàng hoa cúc?”
    Qua câu thứ hai tác giả dùng hương thơm của cốm để bày tỏ về mình. Tác giả cho biết rằng: “Chốn đây hương cốm vờ quên”. Vờ quên không có nghĩa rằng chốn đây hương cốm không có, nhưng “vờ quên“ có nghĩa là tác giả làm ngơ với nó. Hương cốm trong thơ biểu hiện cho hương vị tình yêu. Hương vị tình yêu còn đó nhưng tác giả vờ quên vì lý do gì? Rỏ ràng là vì “Phương anh” và “chốn đây” là hai nơi xa cách nên tình thì còn mà đành ngoảnh mặt, dằn lòng để cố quên đi. Câu hai của bài thơ bày tỏ được tất cả tấm lòng thủy chung, lưu luyến, khắc khoải, dằn vặt trong lòng tác giả chỉ bằng hai chữ “vờ quên”. 
    Hai câu thơ kế tiếp của vế đầu bổ nghĩa thêm, nhấn mạnh cho người đọc hiểu thời gian chia lìa không phải tính theo ngày tháng mà bằng cả nửa đời người: 
          Nửa đời người
          Nửa cuộc tình dâu bể
    Rồi hai câu thơ tiếp nữa tác giả giải bày hoàn cảnh chia ly, lý do để mùa thu nửa đời người tình yêu kia phân cách:
          Tim chạm nhau rồi
          Sao tình cứ chênh vênh?
À ra vì tình cứ mãi chênh vênh! Khi đọc câu thơ “Tim chạm nhau rồi” tự nhiên tôi cứ nhớ đến câu thơ mà Nguyễn Du diễn tả Kim Trọng và Thúy Kiều gặp nhau lần đầu bên mộ Đạm Tiên: “Tình trong như đã mặt ngoài còn e”. Tôi xin mạn phép đặt hai câu thơ của Nguyễn Du và của Đan Thụy tá khách nhau để chúng ta cùng đọc thử:
          “Tình trong như đã mặt ngoài còn e”
          “Thì ra tim chạm nhau rồi”
    Tôi không dám so sánh Đan Thụy với Nguyễn Du nhưng có thể nói hai câu thơ nầy cùng giải thích một hiện tượng khó diễn đạt của tâm hồn một cách thần kỳ bằng lời thơ vô cùng bình dị.
    Bước qua vế hai của bài thơ, tác giả diễn tả toàn bộ nỗi nhớ bằng những từ thanh thoát nhưng lại biểu hiện được sự vùi dập, tan tác như những hình ảnh diễn ra trong cơn mơ, dày vò người đang gối mộng:
          Sợi nắng thu
          Vò tơ miền nhớ
          Cái nhớ mong manh 
          Cái nhớ bộn bề
          Đêm chóng vánh…
          Se hồn trăng vỡ
          Lối mơ xưa…
          Lá nhớ đợi ai về?
    Người ta thường dùng chữ “ánh nắng thu”, ít ai dùng chữ “sợi nắng thu”. Ở đây tác giả dùng chữ “sợi” không cốt để tả trời mùa thu mà cốt để nói về “sợi thương, sợi nhớ” diễn ra trong lòng. Người ta cũng không nói “Tơ miền nhớ” vì miền nhớ là hư không. Ở đây tác giả viết “Sợi nắng thu/ Vò tơ miền nhớ” như nắng có sợi và nhớ có tơ. Hình ảnh nầy chỉ cốt diễn tả sự quyện vào nhau, sự dày vò giữa tình yêu và nỗi nhớ trong lòng, làm cho người đọc thấy niềm đau quặn thắt vẫn có nhưng cũng cảm nhận được cái thi vị trong tình trường, như đã cảm nhận vẻ đẹp của hoa cúc và hương thơm của cốm dầu tình yêu đang lúc phân ly được tỏ bày ở vế thơ trên. Tác giả dùng tiếp hai câu thơ “cái nhớ mong manh/ cái nhớ bộn bề” để nói lên sự đầy ắp nỗi nhớ trong lòng. Tác giả dùng từ “mong manh” không phải để diễn tả cái nhớ mau phôi pha, cái nhớ mau tan biến mà hình ảnh của sự mong manh như một màn sương mỏng giá lạnh phủ lên tâm hồn. Màn sương mỏng đó cũng chính là nỗi đau trong thương nhớ đợi chờ khiến cho đêm chóng qua mà tác giả thốt lên: “Đêm chóng vánh/ Se hồn trăng vỡ”. “Chóng vánh” vì thời gian tâm lý trôi qua mau. “Se hồn trăng vỡ” vì bầu trời tâm lý cũng tan hoang như sự tan tác trong lòng.
    Rồi thì cái nỗi nhớ được diễn tả vừa mong manh vừa bộn bề ấy lại được hiện thân trong lá khi từng chiếc lá của “Lối mơ xưa” trở nên có linh hồn để “lá nhớ đợi ai về?”. Mỗi chiếc lá nhớ chính là cái nhớ mong manh, nhiều chiếc lá nhớ chính là cái nhớ bộn bề. Sự mong manh và sự bộn bề ấy chính là biểu lộ mọi nỗi niềm diễn ra trong tâm hồn vừa yêu vừa đợi chờ, vừa thấy thú vị trong tình yêu, vừa thấy đau khổ trong ly cách, khiến cho tâm hồn hòa cùng thiên nhiên biến thành tơ, thành sợi ngân lên trong trăng và trong lá.
    Sự ước mơ trong vế chót bài thơ có tác dụng sưởi ấm lại tâm hồn, làm le lói một niềm hy vọng xa vời:
          Em muốn cùng anh
          Xanh mãi cuộc tình
          Để níu giữ…
          Thu vàng trăng buổi ấy…!
    Đã “Nửa đời người/ Nửa cuộc tình dâu bể”  thì sự muốn “Xanh mãi cuộc tình” nếu không nói là vu vơ cũng là điều khó đạt. Hình như ở đây tác giả muốn cuộc tình “xanh” nghĩa là đơn phương tự giữ cho cuộc tình ấy còn mãi mãi trong lòng. Đan Thụy là một nhà thơ nữ nên muốn để cho cuộc tình luôn luôn có hậu. Chính cái có hậu của vế thơ cuối bày tỏ cái nhân cách của người đang yêu, cái bằng chứng về sự hy sinh cao thượng trong tình trường, cái lớn của tâm hồn và cái thiết tha, nhu mì. hiền thục và lãng mạn một cách thanh tao trong toàn bộ bài thơ.
    “Có còn mùa thu?” là một trong những bài thơ hay của Đan Thụy, nó đem tình yêu vào lòng người như cái se lạnh của bầu trời mùa thu, cái se lạnh thú vị là nguồn thơ của biết bao người từ ngàn xưa cho đến ngày nay ./.  
Châu Thạch
Châu Thạch   
© Tác giả giữ bản quyền.  
. Cập nhật lại ngày 12.3.2015  
. Cập nhật theo nguyên bản của tác gửi từ Đà Nẵng ngày 05/11/2013   
Xin Vui Lòng Ghi Rõ nguồn VanDanViet Khi Trích Đăng Lại.  
_______________________________________________     
   
Đọc “Xin Thơ” của Lê Đăng Mành (Bài viết Châu Thạch)
Thứ tư - 12/06/2013 19:43
Tôi không biết hoàn cảnh của tác giả Lê Đăng Mành ra sao, anh có thật sự đứng trước lưỡi hái tử thần hay không, nhưng qua bài thơ của anh tôi thấy một tâm hồn thanh thoát, ngược đời và cởi bỏ được lo buồn trong cơn biến cố. Hai câu mở đầu của bài thơ cũng bình thường như nhiều bài thơ Đường luật, có khác chăng là ở đây giới thiệu một hoàng cảnh không vui, người trong thơ bi quan cho số mệnh của mình: Quý Tỵ chắc đây cạn số rồi Bên bờ ngắc ngoải kiếm bè bơi ...
  
Thông tin cá nhân: (VanDanViet)   
Tác giả Châu Thạch   
Tên thật: Trương Văn Trạn    
Quê: Quảng Nam   
Chỗ ở hiên nay: 75 Phan Kế Bính, TP. Đà Nẵng   
Điện thoại: 0511.3894610   
Email: truongvantran@hotmail.com   
_____   
  
ĐỌC “XIN THƠ” CỦA LÊ ĐĂNG MÀNH  
 Châu Thạch   

XIN THƠ 
          (Thơ Lê Đăng Mành)   
Quý Tỵ chắc đây cạn số rồi
Bên bờ ngắc ngoải kiếm bè bơi
Tập mài thư pháp dâng trao bạn
Học chuốt chữ câu kính hỏi người
Còn thở: ngửa vay sương mặt đất
Tắt hơi: cúi trả gió gầm trời
Có ai thương cảm xin mời họa
Chín suối quảy về ngồi đọc chơi 
                           Lê Đăng Mành   
 
Lời bình Châu Thạch  
    Tôi không biết hoàn cảnh của tác giả Lê Đăng Mành ra sao, anh có thật sự đứng trước lưỡi hái tử thần hay không, nhưng qua bài thơ của anh tôi thấy một tâm hồn thanh thoát, ngược đời và cởi bỏ được lo buồn trong cơn biến cố.
    Hai câu mở đầu của bài thơ cũng bình thường như nhiều bài thơ Đường luật, có khác chăng là ở đây giới thiệu một hoàng cảnh không vui, người trong thơ bi quan cho số mệnh của mình: 
          Quý Tỵ chắc đây cạn số rồi
          Bên bờ ngắc ngoải kiếm bè bơi 
    Bước qua hai câu trạng là một tư tưởng đột phá, mới lạ và ngược đời nhưng lại vô cùng siêu thoát mà tôi chưa từng thấy ở giữa đời nầy: 
          Tập mài thư pháp dâng trao bạn 
          Học chuốt chữ câu kính hỏi người 
    Đứng trước lưỡi hai tử thần mà không run sợ, âu lo là điều hiếm thấy, cười cợt châm biếm tử thần đã là người can đảm, nhưng ở đây không như thế, mà ngược lại tác giả tập thư pháp để dâng trao bạn, học làm thơ để kính hỏi người là một điều vượt trội, mấy ai dám nghĩ tới đâu. Đó phải chăng là một sự ngược đời? Đúng, đó là một sự ngược đời, trái với tâm trạng bao người đang “Bên bờ ngắc ngoải kiếm bè bơi”. Nhưng chính cái ngược đời ấy chỉ xảy ra ở các bậc chân tu đạt được chân lý và thấu đáo lẽ vô thường. Hơn nữa dầu các bậc chân tu biết trước giờ ra đi họ cũng đều trì niệm, tỉnh tọa an thần chứ có ai còn tập vui chơi thư pháp, chuốt chữ đề câu để dâng trao bạn, kính hỏi người như tác giả “Xin Thơ” . Tôi có viết một bài “Cách tu Mới” nói về một cách tu hay hơn tôn giáo. Đó là cách tu “Làm thơ Đường luật”. Đây chỉ là một bài viết vui thôi, nhưng nay đọc hai câu của Lê đăng Mành tôi nghĩ rằng biết đâu nhà thơ cũng có cách “Tu thơ” như thế, mới vô cùng bình thản chơi chữ, chơi thơ trước tử thần. 
    Qua hai câu luận tác giả mở ra một không gian rộng lớn, trong đó nổi bậc hai hình ảnh vừa đẹp vừa trong, bày tỏ cho cái ước nguyện thanh cao trong tâm hồn tác giả:
          Còn thở: ngửa vay sương mặt đất
          Tắt hơi: cúi trả gió gầm trời
    “Sương mắt đất” thể hiện cho vẽ đẹp thanh thoát êm dịu, “Gió gầm trời” thể hiện sự nhẹ nhàng có sức mạnh vô biên.
    - “Còn thở: ngửa vay sương mặt đất”: Vậy sương mặt đất là nguồn sống, một nguồn sống mong manh dễ dàng tan vỡ. 
    - “Tắt hơi: cúi trả gió gầm trời”: Gió gầm trời là một năng lực siêu phàm
    Vay của sương mặt đất mà trả thì trả cho gió gầm trời nghĩa là sương mặt đất và gió gầm trời là một, cũng chính là quyền lực hay là đấng ban cho và nhận lại. Hai câu thơ nói được cái thân thể, linh hồn nhỏ bé của tác giả kết tụ một phần tinh túy của vẻ đẹp, của sức mạnh vô biên tồn tại giữa đất trời. Lời thơ tuy có vẽ bi quan nhưng ý thơ tôn vinh con người vượt trên cái hữu hạn để hòa nhập vào cái vô hạn cao xa và siêu thoát. 
    Hai câu kết của bài thơ mang hết cái vẽ đẹp của một tiên ông thong dong và tự tại: 
          Có ai thương cảm xin mời họa
          Chín suối quảy về ngồi đọc chơi. 
    Xin hãy đọc bài thơ của Phạm Thái: 
          Sống ở dương gian đánh chén nhè
          Thác về âm phủ cắp kè kè
          Diêm vương phán hỏi rằng chi đó?
          Be! 
    Đây là một bài thơ ngạo nghễ, mang cái đam mê trần tục xuống địa phủ bằng một dáng vẽ coi thường tất cả mọi sự ở đời. Lê Đăng Mành thì khác, mang cái đam mê của thần tiên xuống địa phủ bằng hết thảy sự trân trọng yêu quý của mình. Uống rượu mà “Đánh chén nhè”, “Cắp kè kè” thì chỉ người trần phàm phu mới làm vậy, còn thơ mà “Quảy về” là cốt cách của tiên ông. Hai câu kết của “Xin Thơ” cũng có thể là một sự ngạo nghễ nhưng là sự ngạo nghễ vơi mọi biến động từ bên ngoài tâm hồn để cho mình tự tại dầu bất cứ ở đâu. Đem thơ lên trời để chơi với tiên thì có nhiều, nhưng quảy thơ xuống địa ngục thì xưa nay hầu như không có, và quả thật làm tiên trên trời thì dễ nhưng làm tiên địa ngục thì khó vô cùng. Cho nên có thể gọi là cách mạng ở hai câu kết của “ Xin Thơ” 
    Ngày nay thơ Đường sản xuất rất nhiều, nó như từ trong máy phun ra nên thường giống từ, giống ý, lặp lại những gì đã nói tự ngàn xưa. Bài “Xin Thơ” tôi cho là ngược đời, nhưng tôi thú vị với cái ngược đời như thế. 
    Chỉ là viết theo chủ quan với sự dốt nát hời hợt của mình, có gì sai xin tác giả và quý bạn đọc lượng tình tha thứ.
Châu Thạch 
Châu Thạch    
© Tác giả giữ bản quyền.  
. Cập nhật lại ngày 12.6.2015  
. Cập nhật theo nguyên bản của tác gửi từ Đà Nẵng ngày 12.6.2013  
Xin Vui Lòng Ghi Rõ nguồn VanDanViet Khi Trích Đăng Lại.  
_______________________________________________  
   
Trúc Thanh Tâm và bài thơ Nguyệt Thực - Lời bình Châu Thạch
Thứ hai - 18/03/2013 06:52
Trúc là loài cây thể hiện người quân tử, vậy mà tác giả bài thơ “Nguyệt thực” đã “trúc” còn “thanh tâm” nữa. Phải chăng là còn cao hơn quân tử một bậc? Đó chỉ là ý nghĩ vui của Châu Thạch tôi, khi đọc thơ của Trúc Thanh Tâm. Thật ra, tôi không quen tác giả “Nguyệt thực” nên không biết nhà thơ quân tử hay không, nhưng thơ của ông thì đã được đọc nhiều và tôi xếp thơ ấy vào loại thơ quân tử. Thơ quân tử theo cách định nghĩa riêng của Châu Thạch là thơ hay, còn thơ tiểu nhân là thơ dở. Thơ hay của Trúc Thanh Tâm thì có nhiều nhưng xin chỉ nói về bài “Nguyệt thực” . ... 
  
Thông tin cá nhân: (VanDanViet)   
Tác giả Châu Thạch   
Tên thật: Trương Văn Trạn    
Quê: Quảng Nam   
Chỗ ở hiên nay: 75 Phan Kế Bính, TP. Đà Nẵng   
Điện thoại: 0511.3894610   
Email: truongvantran@hotmail.com   
_____   
   
TRÚC THANH TÂM VÀ BÀI THƠ NGUYỆT THỰC  
 Châu Thạch   
  
     NGUYỆT THỰC  
                 (Thơ Trúc Thanh Tâm)  
          Dòng phù thế bồng bềnh nhân quả
          Ráng chiều đắm đuối tới bình minh
          Trong ta chen lấn đau và khổ
          Nợ thế gian, ta viết thơ tình!

          Và nghe nắng nói điều ray rức
          Mưa ngậm ngùi một chút tình xa
          Hương lận đận một đời dong ruổi
          Em nhớ quê, ta lại nhớ nhà!

          Tương lai, quá khứ và hiện tại
          Gắn đời nhau ngọt dấu son môi
          Chưa đi mưa làm sao biết lạnh
          Chuyện đổi dời sấp ngửa như chơi!

          Đời diễm tuyệt phút giây nguyệt thực
          Càn khôn như những ngón tay mềm
          Ta chở hết điều chưa nói được
          Ghé bến tình trong trái tim em! 
                                                           Trúc Thanh Tâm  
Lời bình của Châu Thạch   
    Trúc là loài cây thể hiện người quân tử, vậy mà tác giả bài thơ “Nguyệt thực” đã “trúc” còn “thanh tâm” nữa. Phải chăng là còn cao hơn quân tử một  bậc? Đó chỉ là ý nghĩ vui của Châu Thạch tôi, khi đọc thơ của Trúc Thanh Tâm. 
    Thật ra, tôi không quen tác giả “Nguyệt thực” nên không biết nhà thơ quân tử hay không, nhưng thơ của ông thì đã được đọc nhiều và tôi xếp thơ ấy vào loại thơ quân tử. 
    Thơ quân tử theo cách định nghĩa riêng của Châu Thạch là thơ hay, còn thơ tiểu nhân là thơ dở. Thơ hay của Trúc Thanh Tâm thì có nhiều nhưng xin chỉ nói về bài “Nguyệt thực” .
    Khổ một của bài thơ như sau:
          “Dòng phù thế bồng bềnh nhân quả
          Ráng chiều đắm đuối tới bình minh
          Trong ta chen lấn đau và khổ
          Nợ thế gian, ta viết thơ tình.”
    “Dòng phù thế bồng bềnh nhân quả” thi dễ hiểu nhưng “Ráng chiều đắm đuối tới bình minh” nghĩa là sao? Tôi đã đau đầu suy nghĩ về câu thơ nầy, nhưng rồi cuối cùng tôi đã hiểu ra theo cách của tôi. Chỉ có con người có linh hồn mới biết đắm đuối, vậy mà Trúc Thanh Tâm viết “Ráng chiều đắm đuối” thì ráng chiều là người, hay nói khác đi  tác giả đã ví mình như ráng chiều vậy, “Đắm đuối tới bình minh” nghĩa là đắm đuối suốt đêm, suy rộng ra cuộc tình say mê và gian khó, không gian khó trong tình trường thì cũng gian khó trong cuộc sống thế gian, và khi bình minh đến thì ráng chiều đắm đuối không còn nữa và chắc cuộc đời cũng sẽ trôi qua. Thật ra khi đêm đến thì ráng chiều cũng biến mất rồi, nhưng ở đây nó đã tan ra, đã đắm đuối hoà vào trong cái  đêm tình yêu đó để rồi:
          “Trong ta chen lấn đau và khổ
          Nợ thế gian, ta viết thơ tình.” 
    Cái câu “Nợ thế gian, ta viết thơ tình” nghe cũng lạ lắm kia. Viết thơ tình mà trả được nợ cơm, áo, gạo, tiền cho thế gian ư? Viết thơ tình thì chỉ trả nợ tình mà thôi. Mới đọc thì thấy nghịch lý nhưng suy cho kỹ cũng thật là hữu lý, vì người thi sĩ như con tằm nhả tơ cho thế gian rồi chết, và thế gian đã rút ruột tằm để làm là làm lụa cho mình. Vậy thế gian nợ thi sĩ thì có, chứ thi sĩ thì chẳng nợ gì thế gian nữa cả. Trúc Thanh Tâm thì nhận mình còn có nợ tình, chứ theo Châu Thạch thì nợ tình cũng chẳng có đâu vì thi sĩ cũng đã nhả hết tơ để ca tụng nàng rồi.
    Qua khổ thứ hai của “Nguyệt thực” tác giả đã viết:
          “Và nghe nắng nói điều ray rức
          Mưa ngậm ngùi một chút tình xa
          Hương lận đận một đời dong ruổi
          Em nhớ quê, ta lại nhớ nhà.”
    “Lận đận một đời dong ruổi” mà có hương ! Đó là hương gì ? Phải chăng nắng ray rức, mưa ngậm ngùi, nỗi nhớ quê và nỗi nhớ nhà, tất cả đã biến thành hương và hương đó được tác giả đặt tên là “hương lận đận”? Nó biến thành hương vì nó lận đận, ray rức, ngậm ngùi trong cái vòng tay tình yêu diễm tuyệt. Một ý nghĩ rất hay và một ý thơ rất tuyệt mà chỉ có Trúc Thanh Tâm mới bạo gan dùng nó mà thôi.
    Và đây là khổ thứ ba của bài thơ:
          “Tương lai, quá khứ và hiện tại
          Gắn đời nhau ngọt dấu son môi
          Chưa  đi mưa làm sao biết lạnh
          Chuyện đổi dời sấp ngửa như chơi!”
    Bốn câu thơ đã thể hiện được phẩm chất của con người biết yêu chung thủy và bảo vệ tình  yêu đến cùng. Thi sĩ thường yếu đuối, không vật lộn nổi với đời nên thường hay né tránh khó khăn, nhưng ở đây tác giả mạnh bạo làm sao, sẵn sàng dấn thân trước những nghịch cảnh vì tình yêu, vì ước vọng sẽ gắn bó với em suốt cuộc đời.
    Ở bốn câu cuối của bài thơ, tác giả đã có những rung cảm nhạy bén đã thể hiện ra thành lời thanh bai đậm đà và êm ái. Sướng thật, giờ nguyệt thực là giờ diễm tuyệt, giờ của đất trời ân ái, và tác giả trong giờ phút ấy cũng hoà nhập cùng đất trời để được hưởng hết cái tinh tuý, cái thiêng liêng, ghé vào tim em để thổ lộ hết tình yêu đắm đuối: 
          “Đời diễm tuyệt phút giây nguyệt thực
          Càn khôn như những ngón tay mềm 
          Ta chở hết điều chưa nói được 
          Ghé bến tình trong trái tim em.” 
    Đọc thơ Trúc Thanh Tâm như có những ngón tay êm ái vuốt ve vào tâm khảm, để ta ngồi yên lặng thưởng thức và để cho lòng ta hoà nhịp cùng đất trời rung cảm trong giờ “Nguyệt thực”.
Châu Thạch 
(Đà Nẵng) 
Trúc Thanh Tâm   
© Tác giả giữ bản quyền.  
. Cập nhật lại ngày 12.6.2015  
. Cập nhật theo nguyên bản của tác giả gởi từ Châu Đốc ngày 18.3.2013  
Xin Vui Lòng Ghi Rõ Nguồn VanDanViet Khi Trích Đăng Lại.  
_______________________________________________   
  
Chia sẻ bài viết
Bài liên quan

Comments[ 0 ]


Đăng nhận xét