HomeNhập cõi tình cõi tịnh Diêu Linh – Bài viết Tâm Nhiên (KG)
Thứ Hai, 10 tháng 6, 2019
Miệt mài thương ghét sớm khuya/ Rồi mai cũng
vất nơi bia mộ mình Kinh hồn khiếp vía,
chấn động cả tâm can, khi chiều nay nằm võng đong đưa giữa hai đầu biển núi, đọc
câu thơ này của Diêu Linh. Diêu Linh, Diêu Linh là ai mà lâu nay thiên hạ ngơ
ngác, bàng hoàng tự hỏi, không biết nàng thơ ở đâu, xuất hiện tự bao giờ trên mặt
đất? Thật gay cấn, ly kỳ, khi bất ngờ nàng thơ lên tiếng, vào một đêm vàng
trăng khuya bữa nọ bên quán gió bờ sương, mộng lữ hư tình: Hỏi tên rằng vẫn Diêu Linh/ Hỏi quê rằng vẫn một mình lang thang/ Hỏi
nghề mở quán bên đàng/ Thả thơ gieo mộng tình tang hồng trần
Thông tin cá nhân: (VanDanViet)
Tác giả Tâm Nhiên
Quê quán: Bên dòng sông Cẩm Lệ, Đà Nẵng
Trước 1975: Đại học Vạn Hạnh, Sài Gòn
Sau 1975: Cao đẳng Sư phạm Quy Nhơn
Bây giờ dạy học ở hải đảo Lại Sơn, Kiên Hải, Kiên Giang.
Sống độc thân trên đồi Vô Trú Am giữa đại dương bát ngát.
DĐ : 0904 536 286
Email: tamnhien@gmail.com
_____
NHẬP CÕI
TÌNH CÕI TỊNH DIÊU LINH
Rồi mai cũng vất nơi bia mộ mình
Kinh
hồn khiếp vía, chấn động cả tâm can, khi chiều nay nằm võng đong đưa giữa hai
đầu biển núi, đọc câu thơ này của Diêu Linh. Diêu Linh, Diêu Linh là ai mà lâu
nay thiên hạ ngơ ngác, bàng hoàng tự hỏi, không biết nàng thơ ở đâu, xuất hiện
tự bao giờ trên mặt đất? Thật gay cấn, ly kỳ, khi bất ngờ nàng thơ lên tiếng, vào
một đêm vàng trăng khuya bữa nọ bên quán gió bờ sương, mộng lữ hư tình:
Hỏi tên rằng vẫn Diêu Linh
Hỏi quê rằng vẫn một mình lang thang
Hỏi nghề mở quán bên đàng
Thả thơ gieo mộng tình tang hồng trần
Thật
ấn tượng, nàng thơ đơn thân độc mã, xỏa tóc bay dài trên phong thái phiêu bồng,
lộng gió Diêu Linh. Một nữ sỹ dị thường, tài hoa, đi về nhập cuộc thi ca cùng
văn nghệ sỹ, lang thang giữa hội chợ ta bà. Mở quán trà thơ, mời khắp hảo hán
giang hồ, tao nhân mặc khách cùng nâng chén tri âm:
Dập dìu mặc khách tao nhân
Xin mời ghé lại tần ngần quán tôi
Trà xanh đã ướp thơm rồi
Trầm hương cũng đã xông đôi nén chờ
Cảo thơm lần giở bâng quơ
Mời người múa bút thảo thơ gieo vần
Mặc đời còn lắm phù vân
Mang lòng ta sưởi ân cần cho nhau
Một
lời mời chơn chất, chân thành, nồng nàn, tha thiết làm sao! Chứng tỏ chủ nhân
là một người đại lượng, bao dung, muốn chia sẻ cùng tất cả bạn bè niềm tương
giao, bắc một nhịp cầu tâm cảm, hàn gắn, nối kết lại những sụp đổ, vô thường,
tan nát, bể dâu giữa lòng nhân thế:
Về đây vá lại nỗi đau
Nhát
từ vô thủy cứa nhàu tâm can
Về đây khai mộng quan san
Bị vùi từ những bẽ bàng nhân sinh
Về đây nở nụ cười tình
Cho lòng nhẹ bớt lênh đênh thăng trầm
Về đây gieo một chữ “tâm”
Cho thương yêu nẩy nụ mầm trong tim
Về đây ngồi lại lặng im
Nghe lời tri kỷ huyễn tìm chi xa
Chư
bằng hữu bốn phương tề tựu về đây, say tình bạn trong quán thơ. Thở cùng bầu khí
hậu ruột rà, bày tỏ, bộc bạch, thổ lộ ra biết bao lời tâm đắc, rất mực tri kỷ
tri âm, nhắc nhở đủ thứ chuyện với nhau rằng: Cuộc sống là huyễn mộng, phù du…
Cuộc tình là hư ảo, vui buồn… Cuộc lữ là lên đường, buông xả… Cuộc thơ là sáng
tạo, khai mở bao la… Cuộc đời là… Cuộc đạo là… Tâm là… Thiền là… Thôi thì vô số
kể… Diêu Linh lặng hồn lắng nghe hết, chấp nhận hết trong một niềm thẩm thấu sâu
xa:
Quán thơ nơi cõi ta bà
Tịnh tâm cứ tịnh thiền ta cứ thiền
Mai này ai biết gieo duyên
Thành người ngộ đạo độ phiền não vơi
Quán tôi mở cửa xin mời
Khách từ tâm ghé thả rơi thơ đầy
Tôi xòe hứng hết trên tay
Kết thành cổ tích chẳng vay vốn lời
Còn chờ chi nữa xin mời
Ghé vào quán góp một lời cho Linh
Quán
Linh là bài thơ mở đầu vào thi phẩm Cõi Linh. Cõi Linh có 86 bài thơ, đủ thể
loại, xen lẫn nhiều phụ bản tranh minh họa của tác giả. Tập thơ chia làm hai phần:
Cõi Tình và Cõi Tịnh. Một tập thơ tuyệt mỹ, từ hình thức đến nội dung.
Cõi
Tình là cõi Mộng, Cõi Tịnh là cõi Thiền. Phải chăng, đó là đôi cánh thơ bay vút
lên thiên thanh vĩnh thúy giữa bầu trời tâm thức rực rỡ, huy hoàng Diêu Linh? Một
thế giới mới lạ, tân kỳ, có thơ nhạc họa hòa âm thâm thiết, vừa động vừa tịnh,
vừa ca hát, nhảy múa, vừa thanh thản, an nhiên. Nơi quán thơ đó, nữ sỹ niềm nở,
hào phóng, lòng rộng rãi đón chào bao viễn khách từ phương xa tới, không phân
biệt thân sơ, quen lạ. Tuy nhiên, khi về khép cánh cửa phòng văn, nơi Cõi Tình
riêng biệt của mình, thì nàng thơ lại có một thái độ kín đáo, e dè hơn, dù tình
nhân đã dừng bước giữa đêm khuya ngoài trời mưa gió lạnh, co ro đứng đợi trước
hiên thềm:
Đêm qua mưa đổ ta ngờ
Người vào gõ cửa xin nhờ trú thân
Lòng toan mở nhưng ngại ngần
Thôi thì cứ để thêm lần tìm nhau
Ngày xưa cách trở sông sâu
Chức
Ngưu còn nguyện bắc cầu huống chi
Mai này đâu biết có khi
Vì anh ta bỗng từ bi tình trần
Chỉ
mấy vần thơ ngắn cũng đủ vẽ nên một cuộc tình thơ mộng, gây xúc động khôn dò.
Thật là khó hiểu, khi người ta yêu thương, quý mến nhau, tìm đến nhau thì lại
không muốn gặp mặt nhau? Có lẽ mang cốt cách tiên nữ bị đày xuống trần gian hay
chăng, nên nàng thơ chưa quen những cuộc thình lình, bất ngờ ghé thăm vào lúc
giữa đêm mưa gió như thế? Thành thử nàng cứ giữ khoảng cách, không mở cửa,
chẳng nói năng gì, chỉ biết mỉm cười, thầm lặng trong nỗi cô đơn rờn lạnh, thành
Tâm Khúc Ru những lời chi hư ảo:
Hồ như hệ lụy trên đời
Tan thành sương khói từ người chia
chung
Nghe trong sâu thẳm tận cùng
Lời tri âm gọi còn rung tim hồng
Ta về thả sợi sắc không
Chìm vào ru khúc mênh mông nỗi tình
Chỉ là tiếng hát vô thinh
Mà sao vọng đến tâm linh nghìn trùng
Cười ơi mấy nụ bao dung
Từ tâm trổ nhánh chia cùng lời ru
Bao
dung mấy nụ cười từ tâm là hình ảnh tâm hồn đằm thắm, thùy mị, có một vẻ đẹp
thuần nhiên, chơn mỹ. Vẻ đẹp tự nhiên, bồng tênh trên những bước chân qua khu
công viên rộng rãi vào một chiều thu lá vàng xào xạc ở thủ đô Canberra thơ mộng
của nước Úc. Nơi mà nàng thơ đang sống định cư, từ bao tháng năm dài, đã từng
trải qua rã rời lạc bước hoang mang, từng dãi nắng dầm sương, thưởng ngoạn bao Mùa
Vàng qua dưới gót mộng thanh tân:
Mùa về lá vướng gót chân
Vàng rưng nỗi nhớ bần thần ngóng trông
Người còn đứng đợi ta không?
Ta về tìm lại thuở hồng hoang xưa
Ở phương ấy nắng hay mưa?
Nơi này lá đổ cũng vừa mùa sang
Lá giăng kín lối địa đàng
Chân đi lạc hướng hoang mang rã rời
Chập chờn trên bước mù khơi
Lá vàng rơi lá vàng rơi lá vàng…
Mùa
sang là qua mất, lá vàng rơi là héo úa, tàn phai, đã bao mùa xuân hạ thu đông cứ
vô tình trôi đi, trôi đi hết những mộng tàn năm tháng cũ, để lại bao nỗi nhớ
thầm thì… Vì sao như thế, hỡi người anh viễn xứ, còn đang mãi miết tung cánh
chim hải hồ, phiêu du cuối phương trời xa hút, tận bên kia địa cầu. Dầu ở đâu,
em cũng vẫn hoài nghe đồng vọng về trong lòng mình những Linh Khúc, những lời tình
tự thiết tha:
Hình
như có tiếng gọi ta
Lời tha thiết quá vỡ òa tâm linh
Phải chăng ở chốn vô hình
Người về đứng đợi gọi tình trong nhau
Vọng tim ta đến ngọt ngào
Cho hồn phút chốc lao đao nhịp rồi
Ta về chắp chữ thành đôi
Cho miền nhung nhớ xa xôi hóa gần
Ta về gieo tứ nối vần
Cho lời yêu mãi ân cần trong thơ
Ta về hát khúc vu vơ
Nghe lòng trẩy hội ngẩn ngơ giao mùa
Mùa
trăng hạnh ngộ, giao tình qua một Thoáng Duyên thôi. Chỉ một thoáng mà tương tư
suốt mấy canh trường:
Tình tơ trót đã vấn vương
Chờ nhau dẫu biết vô thường nợ duyên
Tìm trong cõi nhớ vô biên
Thấy mơ màng lắm trinh nguyên nét cười
Thoáng duyên còn thắm tình ơi!
Tạ ơn tình đã vào đời ru ta…
Quá
cùng quyến rũ, ru hồn mộng đắm say ngà ngà là tình yêu diệu kỳ như thế, để nàng
thơ tạ ơn đời qua mấy mùa thanh xuân rực rỡ, bồi hồi... Rồi đến nay chừng cuối
thu vàng lãng đãng, nàng vẫn còn nghe thấm thía trong cơn gió thổi sang mùa.
Mùa lang thang, lãng mạn dường như đã chạm đến bước cuối cùng trong Cõi Tình
thơ với mộng bồng bềnh, lênh láng bao nỗi nhớ niềm mong… Trong cõi đó, nữ sỹ
tuy ném trọn hồn mình vào lịch nghiệm, hòa âm thâm thiết cung bậc yêu thương,
nhưng không dừng lại ôm giữ tình yêu trong đôi cánh tay chiếm hữu, mà đã xả buông,
vượt qua, vượt qua một cách nhẹ nhàng, ngoạn mục và thấp thoáng, thấy được một
nẻo đi về nguồn Cội:
Tìm ta một cội nghỉ chân
Giữa chan chát nắng giữa tầm tã mưa
Ngược dòng sinh tử xô đưa
Tìm ta một cội để vừa đủ che
Lối quen khấp khểnh đi về
Gót chân đã mỏi đam mê đã chùng
Ta từ vô thủy mịt mùng
Bước chưa ra khỏi một vùng nhân duyên
Tìm ta một cội Chân nguyên
Vào nương bóng mát nhập miền vô ưu
Cội
Chân nguyên hay Chân tánh đang tỏa đầy bóng mát, che chở cho nàng thơ lênh đênh
xuôi ngược trên dòng sinh tử trở về lại an lành. Thanh thản cười an nhiên, nghe
phiêu diêu, tiêu dao, xuất thần khi nhập sâu vào Cõi Tịnh linh diệu trong tận đáy
tâm hồn. Hốt nhiên, một Buổi Sáng Trong Vườn, ngay giữa vô thường, sinh diệt,
thấy ra bao nhiệm mầu trong từng hơi thở vào ra:
Sáng nay rót một chén trà
Trong vườn chim hót dưới hoa tự tình
Lắng nghe hơi thở của mình
Thấy bao mầu nhiệm trong sinh diệt này
Đó
là cái thấy tinh khôi của diệu quan sát trí. Nữ sỹ bất thần chợt bừng chiếu tuệ
nhãn qua cái nhìn sờ sững, ngạc nhiên. Đã nhiều sớm mai hồng uống trà trong vườn
cây này rồi cũng bình thường thôi, chẳng thấy điều chi xảy ra cả, Duy chỉ hôm
nay, buổi bình minh, tinh sương này, mới thình lình thấy sự mầu nhiệm xảy ra,
khi nhìn một cánh hoa tàn rơi trên bãi cỏ xanh rì. Thi sỹ Quách Thoại cũng một
lần duy nhất trong đời, có một cái thấy lạ lùng như thế, khi nhìn đóa hoa Thược
Dược lặng lẽ trổ bông bên hàng giậu, sau vườn hoang im ắng:
Lặng yên bên hàng giậu
Em mỉm nụ nhiệm mầu
Sực nhìn em kinh ngạc
Vừa thoáng nghe em hát
Lời ca em thiên thâu
Ta sụp lạy cúi đầu
Người
thi sỹ thường hay nhạy cảm gấp bội hơn người khác, cách nhìn đời, cảm nhận sự
vật chung quanh cũng không giống ai. Cõi tư tưởng của họ lại càng thênh thang,
vượt thoát mọi suy nghĩ bình thường. Sương gió, nắng mưa là thế, anh tôi, câu
chữ thơ văn là vậy, qua nhãn quan của Diêu Linh lại thấy ra lẽ tương duyên,
trùng trùng duyên khởi:
Trong vạt nắng có chiều mưa
Trong áng mây có ngày xưa khung trời
Trong anh nghìn kiếp có tôi
Trong bao câu chữ có lời vô ngôn
Còn
gì tuyệt diệu hơn nữa! Từ Cõi Tình qua Cõi Tịnh, ngôn ngữ nữ sỹ nhảy vọt sang
một cung bậc rung ngân bất tận, ấy là tâm ngôn, huyền ngôn, mật ngôn, linh
ngôn, tuy vô ngôn mà vẫn nghe vọng âm, lấp lánh ánh Chân Như, tự tánh thanh tịnh,
vĩnh hằng:
Cắt đường mòn ngôn ngữ
Biết trong cái không lời
Để tâm ngôn vắng lặng
Chân Như hiển lộ thôi
Đến
chỗ này, phải chăng là đã đặt chân lên trên tuyệt đỉnh núi cao của tâm ngôn lộ
tuyệt? Ở đây, bát ngát một trời thơ thiên thu, sớm chiều khói sương vần vũ, nữ
sỹ nhập pháp giới Hoa Nghiêm, thấy tất cả là một, một là tất cả, đều viên dung
trong tự tánh huyền đồng giữa thực tại hiện tiền:
Hiện tại - tỉnh thức thôi
Ta quay về chánh niệm
Bây
giờ không tìm kiếm
Không có người có ta
Không thấy rác thấy hoa
Rác, hoa, người, ta: Một
Một
là tất cả, tất cả là một, là cái thấy tương duyên, sự sự vô ngại thật bất khả
tư nghì. Khi tâm thức bừng sáng, chiếu hiện ngời trí tuệ, thấy ra vạn pháp vô
ngã là tha hồ rong chơi, khởi phát đại bi tâm, nhập diệu phiêu nhiên vào dòng đời
trôi chảy... Rung động với từng thân phận, cảm thông với giọt lệ và nụ cười,
chia sẻ nỗi ngậm ngùi với cát bụi, trần ai:
Xin nghiêng xuống một bờ vai
Nâng dòng nước mắt buông dài trên mi
Để cho phiền não tan đi
Tình người ở lại vô vi giữa đời
Xin chia nhau một nụ cười
Dẫu riêng lòng vẫn trùng khơi nụ sầu
Quanh người còn lắm bể dâu
Buồn ta nào có thấm đâu vạn lần
Xin trao ánh mắt ân cần
Hồn toang mở chẳng ngại ngần bước vô
Mạch tim ngày tháng nghẽn khô
Giờ cuồn cuộn chảy vỡ hồ tâm tư
Ồ!
Chỉ cần một ánh mắt hiền từ, một nụ cười hiểu biết, thương yêu thôi là cũng đủ
giúp đỡ cho biết bao người bất hạnh sống vượt qua được một mùa đông lạnh giá.
Thật vậy, Diêu Linh luôn luôn mỉm cười, niềm nở, ân cần chia sẻ gần xa, đã từng
thực hiện những chuyến viễn hành làm từ thiện: Hiến tặng phẩm vật cần thiết cho
đồng bào dân tộc Việt Nam, đào hàng chục giếng nước cho người dân nghèo xứ Miến
Điện, sống hẻo lánh trên những vùng quê xa ngút dặm nghìn:
Xin lắng nghe nỗi xót xa
Hiểu đời còn những trầm kha quanh mình
Chẳng cần nói hãy lặng thinh
Mà nghe sâu thẳm có tình tri âm
Tâm
từ lấp lánh, long lanh hạnh đức, rất mực thuần lương, phúc hậu, Diêu Linh thường
hành Bố thí hạnh ở nhiều nơi chốn xa xôi… Rồi có nhiều lúc cũng rời bỏ phố thị
ồn ào, náo nhiệt lên non cao ngồi thiền, nhập thất, vất hết những cuộc tình hư
huyễn xuống truông sâu. Dấn mình vào cuộc thể nghiệm tâm linh tuyệt đối, mới
hay mình vẫn còn những tập khí nghìn đời chưa quét sạch, vẫn còn chất chứa ở bên
trong:
Cuồng ta nhốt gió trong lòng
Chờ xem cây lặng nơi giông bão mình
Đùa ta vứt một chữ tình
Ngang nhành hư huyễn thình lình gãy đôi
Cười ta như thể ngộ rồi
Nhanh nhanh ra cửa luân hồi vào Không
Một hôm nổi trận bát phong
Cuốn ta về lại cõi mông mênh này
Bát
phong là tám ngọn gió làm lay chuyển lòng người: Vui buồn, được mất, khen chê,
vinh nhục. Đúng vậy, thành thực nhận biết chỗ đứng của chính mình tới đâu là điều
quan trọng nhất, để tránh những hoang tưởng, ảo tưởng, vọng tưởng mà những
người mới vào cửa hành thiền đều mắc phải. Cho nên, tự biết mình chưa đủ sức buông
bỏ triệt để, rốt ráo như các Thiền sư được, nữ sỹ liền xuống núi:
Gùi kinh bỏ lại trên ngàn
Mai về viễn phố rộn ràng cuộc chơi
Bao năm biệt mộng bên trời
Lên non diện bích học đòi hoát nhiên
Một hôm chợt tỉnh cơn thiền
Ngó ta ta vẫn cuồng điên thuở nào
Phạn thư xếp lại non cao
Làm thân tục khách ra vào tử sinh
Ô hay ta vẫn phàm tình
Nơi tam thế mộng một mình… chiêm bao…
Sáng đi khất thực trên cầu
Hóa duyên cơm áo (và câu thơ tình)
Khuya nghe chuông rụng xuống đình
Xòe tay bắt được ngỡ mình hoát nhiên
Đó
là bài thơ Hoát Nhiên mà Diêu Linh thích nhất, vì nói lên được sự thành thực trên
bước đi của tâm thức mình. Biết được như thế là đã thấy đường về, không bị mắc
vướng vào những vọng tưởng, vô minh. Thích chi thì làm nấy, Diêu Linh là vậy.
Một kẻ ôn hòa trong hội họa với những màu sắc, nét vẽ đơn sơ, giản dị, nhưng
trong thi ca hay trong thực tế đời thường lại khác, lại là một nghệ sỹ phóng
khoáng, sáng tạo, muốn bức phá, nhảy qua những khuôn mòn lối cũ, muốn tháo gở,
mở tung hết mọi cánh cửa hồn sâu cho nhật nguyệt ùa vào. Có lúc đồng cảm với cách
điệu phiêu hốt điên rồ, phá chấp, phá tướng như rỡn đùa của Bùi Giáng, nữ sỹ
cũng tập tành thử điên dại một phen chơi:
Thôi ta nằm vạ với đời
Bỏ quên nguyện cũ bên trời Chân Nhiên
Có lần ta thử giả điên
Bây chừ điên mãi nơi huyên náo này
Có lần ta tập tễnh say
Bây chừ chuếnh choáng giữa hai ngả
đường
Giữa
hai nẻo đường đời đạo, ngộ mê ấy, nàng thơ có một thái độ trung dung. Sống
thật, nói thật, không giấu giếm điều chi vi tế về mình là thể hiện sự hồn nhiên,
trong sáng, không đeo mặt nạ diễn tấn tuồng bi hài kich cuộc đời. Vì thế, nàng
thơ hát khúc Ngạo Ca, cho biết mình có dòng máu điên điên cỡ Phạm Công Thiện,
Nietzsche, Nerval, Strindberg, Pound, Van Gogh, Hoelderlin, Nijinsky, chứ không
phải thông minh, khiêm cung, như mọi người lầm tưởng là dễ thương, ngoan hiền gì
đâu:
Ta là loại giở chứng điên
Mà người cứ tưởng tịnh thiền ô hay!
Ta là kẻ thích cuồng say
Mà người cứ tưởng ta bày tiệc chơi
Ta là một đứa dở hơi
Mà người cứ tưởng tuyệt vời thông minh
Ta là hạng khoái ngông nghênh
Mà người cứ tưởng thật tình khiêm cung
Ta là con bé khật khùng
Mà người cứ tưởng vô cùng thẳm sâu
Ta còn ngụp lặn bể dâu
Mà người cứ tưởng từ lâu ngộ rồi
Ôi
chao! Thật là lạ lùng, một thục nữ duyên dáng, thuần hạnh, thanh thoát như thế
mà lại muốn điên cuồng như vậy. Phải chăng, đây là cơn bệnh điên giống như nghệ
sỹ Nijinsky: “Tôi là Thượng đế trong con người. Tôi cảm những gì Christ đã cảm.
Tôi giống như Đức Phật: Tôi là Đức Như Lai Phật giáo và là tất cả mọi Thượng đế
thiên hình vạn trạng. Tôi quen biết tất cả những vị đó. Tôi đã gặp gỡ tất cả
những vị đó. Tôi giả vờ làm thằng điên một cách cố ý vì những mục đích riêng tư
của tôi. Tôi biết rằng, nếu mọi người nghĩ rằng tôi là một thằng điên vô tội thì
họ sẽ không sợ tôi. Tôi không thích thiên hạ nghĩ rằng tôi là một thằng điên
nguy hiểm. Tôi là một thằng điên yêu thương nhân loại. Cơn bệnh điên của tôi là
tình thương của tôi đối với nhân loại.”*
Có
lẽ, Diêu Linh vì quá thương yêu cả thập loại chúng sinh như Nijnisky nên muốn
cuồng điên rồ dại, muốn hý lộng, ngông nghênh cho vui thế thôi. Mình nghe như vậy
mà không phải vậy thì mới phần nào, hiểu được chiều sâu thẳm trong lòng nữ sỹ.
Một tâm hồn đã nhào lộn qua khắp cõi Đông Tây tư tưởng, từng lên núi nhập thất
nhiều lần và nhất là, đã cảm nhận Chân Như giữa trùng trùng duyên khởi, đã thưởng
thức được hương vị cô liêu ngay trong vườn Tâm trầm tịch, tịnh yên:
Thõng tay buông những lụy phiền
Chạm sâu hơi thở trên triền trầm luân
Lắng lòng trong giọt tham sân
Là khi thiền vị đã gần nơi tâm
Thấy trong tiền kiếp xa xăm
Là bao ngày tháng u trầm sắc không
Tử sinh ngụp lặn giữa dòng
Sắc không vẫn cứ sắc không nối liền
Từ nơi trùng khởi nhân duyên
Bước đi đi mãi về miền Chân Như
Thấy đời là cõi huyễn hư
Thấy Chân Như vẫn Chân Như đó mà
Vô
minh rớt lại ta bà
Soi trong tự tánh thấy ta lại về
Thoát ra từ vực u mê
Vô thường được mất có hề chi đâu
Diêu
Linh làm nhiều thể loại thơ, nhưng sở trường nhất là lục bát, như bài Lục Bát
Không Đề trên. Khi biết rõ ràng “vô thường được mất có hề chi đâu” là nàng thơ
mỉm cười vô sự. Cứ tùy duyên đến đi, tiếp xúc với mọi người, với bất cứ việc gì
xảy ra ngay trước mắt. Buông xuống hết những ngày tháng lưu lạc, tha phương, làm
thân cùng tử, sống trong mệt mỏi rã rời, tơi tả khắp muôn nơi:
Lang thang cuối đất cùng trời
Ta người cùng tử bụi đời rác rơm
Từ khi vào cuộc áo cơm
Quê hương vời vợi một vòm trời xa
Ta là cùng tử không nhà
Ngồi mơ mái ấm chan hòa tình thân
Bao phen lòng cứ ngại ngần
Tủi mình thấp kém lần khân chưa về
Ta còn cùng tử u mê
Loay hoay khắp nẻo nhiêu khê mịt mùng
Ta tên cùng tử du phương
Đi hoang một thuở tìm đường về thôi
Ô hay có sẵn đây rồi
Nay ta cùng tử về coi kho tàng
Nàng
thơ ví mình như tên cùng tử trong kinh Pháp Hoa. Sau một thời gian lang thang lêu
lổng, sống phong trần, vất vả, tha phương cầu thực, mới quay trở về cố quận,
khi khám phá ra kho tàng châu báu vốn sẵn có trong nhà. Đó là kho tàng Phật tính,
Tuệ giác hay Tự tánh thanh tịnh, bất sinh bất diệt của mình vậy.
Thấy
được như thế là đã vào cửa sơ ngộ rồi. Từ sơ ngộ đến đại ngộ cách nhau đường tơ
kẽ tóc mà thôi, chỉ cần một trận cười hoát nhiên, “ồ lên một tiếng”. Tuy nhiên,
nhưng mà có lẽ ở đây, kỳ nữ Diêu Linh chưa muốn “ồ lên một tiếng” chi cả. Mặc dù
đã thấy cái bao la trong một đóa hoa nhỏ dại, ngay sau vườn bên cạnh thềm hiên:
Người đi tìm kiếm vô biên
Ở trong rừng thẳm trên triền núi xa
Còn tôi nhìn thấy bao la
Sáng nay ở giữa bông hoa sau vườn
Bước
đi thi ca đã đến mức thượng thừa như vậy, vượt ngoài mọi biên giới hữu vô, từ tình
đến cảnh, từ tâm đến vật, từ hiện thực đến siêu thực, từ ẩn dụ đến tượng trưng…
Vì thế, mọi luận bàn, đánh giá phải dừng lại, không nên ồn ào, bàn luận, phê
bình chi thêm nữa về nguồn thơ, suối thiền:
Thuận dòng sinh tử hóa duyên
Không phân biệt chẳng nhị nguyên là gì
Ta trồng hạt giống từ bi
Ngày sau kết trái vô vi cúng dường
Hạt
giống, chủng tử từ bi tâm, đại bi tâm ấy đã mọc lên sum suê thành những cành
nhánh, hoa quả : Linh tâm, linh hồn, linh cảm, linh ứng, linh tự, linh khúc,
linh huyền, linh mộng, linh trí, linh tuệ, linh vi, linh diệu, linh ẩn, linh
hiện, linh địa, linh thiêng, linh thần, linh dược… vô lượng vô biên giữa vườn
thơ Diêu Linh mênh mông, rộng rãi đó rồi. Bất cứ ai hữu duyên đều được thọ
hưởng, thưởng thức hương vị tuyệt lành, thanh khiết đó ngay bây giờ, ở đây. Ở đây
và bây giờ thở nhẹ lòng, rỗng rang trên từng bước thong dong:
Thõng tay vào chợ đề huề
Đạo đời hai ngả đi về thế thôi
Cười
theo mây trắng sương chiều phiêu phất bên triền núi, tập thơ Cõi Linh của Diêu
Linh trên tay vừa khép lại, tôi mới biết nàng thơ sinh ra tại Sài Gòn, lớn lên ở
Adelaide, một tiểu bang miền Nam, Úc Châu. Diêu Linh đã tốt nghiệp ngành Tâm lý
học và Khoa học Điện toán. Đang làm việc trong lãnh vực Công nghệ, Thông tin.
Thích đọc thơ Bùi Giáng, văn Tuệ Sỹ, Phạm Công Thiện…
Ngoài
văn thơ, nữ sỹ còn thực tập Thiền, yoga, yêu thiên nhiên, làm từ thiện và hoạt
động ngoài trời. Sống độc thân, ưa khôi hài, lãng mạn, đàn hát, đọc sách, vẽ và
thỉnh thoảng, vác ba lô, lên đường đi du lịch khắp nơi qua mọi xứ miền trên thế
giới như: Anh, Pháp, Đức, Nhật, Ý, Đài Loan, Hàn Quốc, Miến Điện, Việt Nam, Thái
Lan, Trung Quốc, Ấn Độ, Hà Lan, Na Uy, Campuchia, Singapore, Tân Tây Lan, Tây
Ban Nha, Cộng Hòa Czech, Tiểu Vương Quốc Á Rập… Đến đâu cũng hòa âm, khơi mở
niềm vui cho những tâm hồn đồng điệu…
Trong
đó có tôi, một bằng hữu thân tình trên cuộc đăng trình vạn lý thi ca của Diêu
Linh. Phải chăng, nàng thơ chính là người em nguyên thủy mà du sỹ này đã từng
gặp gỡ, yêu mến, cùng song hành giữa muôn trùng cuộc lữ, từ vô lượng kiếp đến
nay?
Những
ngày cuối năm, đang phiêu bồng theo sông nước Long Xuyên, tôi nhận được tập thơ
của Diêu Linh từ Úc Châu gởi về (do sư Giác Tín chuyển lại) với lời đề tặng:
Ta từ vô thủy mịt mùng
Bước chưa ra khỏi một vùng nhân duyên
Quý
mến tặng anh Tâm Nhiên
Khiến
lòng quá đỗi bồi hồi, xúc động, không ngờ gã du sỹ bụi đời này được nàng thơ tận
bên kia đại dương chiếu cố, ưu ái, trải rộng nhiệt tình ra như thế. Càng xúc động
hơn, khi thấy ở phần Phụ lục cuối thi phẩm, có bài thơ Muôn Chiều Diêu Linh mà
tôi mần tặng nàng thơ, tự bao giờ không nhớ nữa:
Diêu Linh nữ sỹ ly kỳ
Rất là gay cấn bước thi ca về
Bàng hoàng giữa tỉnh hay mê
Ta bừng dậy thấy trăng thề nguyện xanh
Tự bao giờ thuở ngọn ngành
Người em nguyên thủy gặp thanh thoát ngời
Rồi bao tuế nguyệt xa xôi
Bất ngờ tái ngộ bồi hồi… dạ thưa…
Em đi cung bậc thượng thừa
Khắp toàn thế giới cùng mưa nắng tràn
Ta
về tấu khúc thênh thang
Theo em cho đến tận ngàn năm sau…
--------
Thơ Diêu Linh, trích trong tập thơ Cõi Linh.
Văn Hóa Văn Nghệ xuất bản, Sài Gòn 2018
* Phạm Công Thiên. Henry Miller. Phạm Hoàng
xuất bản, Sài Gòn 1969
--------
© Tác giả giữ bản quyền.
. Cập nhật theo nguyên bản của tác giả ngày 10/6/2019
Xin Vui Lòng Ghi Rõ nguồn VanDanViet Khi Trích Đăng Lại.
_______________________________________________
Bài liên quan
Comments[ 0 ]
Đăng nhận xét