HomeSuy ngẫm về một bài ca dao – Bài viết Dương Quốc Việt (HN)
Thứ Tư, 24 tháng 7, 2019
Ca ngợi
sen đẹp, như biểu tượng của sự cao quý là đúng, nói bùn nhơ-hôi tanh cũng chẳng
sai. Nhưng đối lập sen-bùn trong hiện thực bùn nuôi sen, bùn làm đẹp sen, thì
không thể không khiến nhân tâm xao động-bất an. Thu qua, đông về, cỏ cây-lá úa
hoa tàn. Suốt mấy tháng ròng củ sen được bùn ấp ủ, rồi nhờ dưỡng chất từ bùn
tanh mà sen lại vươn lên trổ hoa khoe sắc, thì liệu có đạo lý nào, dám xui
khiến người ta ca ngợi sen như thế này chăng: “Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi
bùn“!? Quả là không ổn chút nào! Trong sự tương phản, người ta đã ca tụng sen đến
mức cao nhất có thể-nhưng lại “dìm” bùn đến tận đáy cùng của sự xấu xa. Trong
khi thực tế sen không chỉ được sinh ra từ bùn, mà chính bùn cũng góp phần làm
nên vẻ đẹp tự nhiên-sống động của sen:
Tác giả Dương Quốc Việt
Họ tên Dương Quốc Việt
Tiến sĩ toán – Giảng viên trường Đại học SP. Hà Nội
ĐT: 0989153414
Email: duongquocviet@fmail.vnn.vn
_____
SUY NGẪM VỀ MỘT BÀI CA DAO
Bài viết Dương Quốc Việt
(Đã đăng trong Tạp chí văn hóa Nghệ An: Suy
ngẫm về một bài ca dao)
***
Nhân
ngày hè nhớ mùa sen, đầm sen, nên tôi muốn đưa một cảnh đầm sen lên trang
facebook cá nhân, kèm với vài lời gì đó, thì chợt nhớ đến bài ca dao đã in đậm
vào bao tâm hồn người Việt:
“Trong đầm gì đẹp bằng sen,
Lá xanh, bông trắng lại chen nhị vàng.
Nhị vàng, bông trắng, lá xanh,
Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn.“
Và
thế là cái cảm xúc năm xưa lại ùa về. Chả là từ thuở học trò-cách đây đã hơn
nửa thế kỷ, lũ chúng tôi đã cảm thấy có gì bất ổn trong bài ca dao nổi tiếng
này, khi nghe cô dạy văn giảng về nó. Rồi chúng tôi cũng đã bàn luận ngoài giờ
về nó.
Ca
ngợi sen đẹp, như biểu tượng của sự cao quý là đúng, nói bùn nhơ-hôi tanh cũng
chẳng sai. Nhưng đối lập sen-bùn trong hiện thực bùn nuôi sen, bùn làm đẹp sen,
thì không thể không khiến nhân tâm xao động-bất an. Thu qua, đông về, cỏ cây-lá
úa hoa tàn. Suốt mấy tháng ròng củ sen được bùn ấp ủ, rồi nhờ dưỡng chất từ bùn
tanh mà sen lại vươn lên trổ hoa khoe sắc, thì liệu có đạo lý nào, dám xui
khiến người ta ca ngợi sen như thế này chăng: “Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi
bùn“!? Quả là không ổn chút nào!
Trong
sự tương phản, người ta đã ca tụng sen đến mức cao nhất có thể-nhưng lại “dìm”
bùn đến tận đáy cùng của sự xấu xa. Trong khi thực tế sen không chỉ được sinh
ra từ bùn, mà chính bùn cũng góp phần làm nên vẻ đẹp tự nhiên-sống động của
sen:
Hương sen thoang thoảng hơi bùn
Sương mai-ngọc biếc, sắc màu thế gian!
Bởi
thế, mặc dù đó là một bài ca dao, được cho là hay, để ca ngợi phẩm chất cao quý
của hoa sen, nhưng chúng tôi cho rằng-chỉ nên coi đó như “miệng lưỡi thế gian”
vô tình. Và xin được gửi gắm suy tư này, qua mấy vần sau:
MIỆNG ĐỜI
“Trong đầm gì đẹp bằng sen,
Lá xanh, bông trắng lại chen nhị vàng.
Nhị vàng, bông trắng, lá xanh,
Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn.“
***
Miệng đời nông nổi vô tình
Miệng đời nông nổi vô tình
Lời thơ chia rẽ sen-bùn thủy chung
Không bùn sen mọc ở đâu
Hoa kia có nở trọn ngày hỡi ai!?
***
Hương sen thoang thoảng hơi bùn
Sương mai-ngọc biếc, sắc màu thế
gian!
Như
vậy, ngoài cách hiểu, cách nhìn truyền thống về bài ca dao trên-mà mọi người
đều quen biết, thì cũng có thể có một cách nhìn trái chiều như thế! Và phải
chăng tụng ca, tâng bốc, lại ưa đối lập, cảm tính, thiếu logic, thiếu lý
tính-triết học, nông nổi, chẳng phải đã vô tình đẩy đối tượng vào nghịch cảnh
sao?
Hà Nội 20/7/2019 - DQV
© Tác giả giữ bản quyền.
. Cập nhật theo nguyên bản của tác giả gởi từ Hà Nội ngày 24/7/2019
Xin Vui Lòng Ghi Rõ nguồn VanDanViet Khi Trích Đăng Lại.
_______________________________________________
Bài liên quan
Comments[ 0 ]
Đăng nhận xét