Thư từ, bài viết gửi về địa chỉ Email: Vandanviet@gmail.com - Vudinhninhqn@gmail.com
RSS
Home Home » Lý luận phê bình » Đọc “Bịn rịn thời gian” của Lê Thị Quỳnh Dung và “Phụng Hiến” của Bùi Giáng – Bài viết Châu Thạch (ĐN)

Đọc “Bịn rịn thời gian” của Lê Thị Quỳnh Dung và “Phụng Hiến” của Bùi Giáng – Bài viết Châu Thạch (ĐN)

Chủ Nhật, 18 tháng 8, 2019
Sẽ có người không đồng ý khi tôi đem thơ Lê Thị Quỳnh Dung và Bùi Giáng để cạnh nhau. Họ sẽ cho rằng sự so sánh nầy thật là khập khiễng. Thật ra tôi chỉ muốn tá khách hai bài thơ vào nhau để được nhìn hai cái đẹp được trọn vẹn từ những góc cạnh của nó. Tôi không hề muốn so sánh mức độ cao thấp, vai vế trên văn đàn, hay nhiều hoặc hay ít của mỗi bài thơ. Cái đó tùy cảm nhận của mỗi cá nhân, người đọc sẽ tự thấy khi thưởng thức nó. Hai bài thơ của hai tác giả ở thời đại khác nhau, ý tưởng thơ họ giống nhau mà phong cách thơ họ khác nhau, cùng bin rịn trần gian và cũng phụng hiến trần gian. Tiếng lòng họ giống nhau nhưng tiếng thơ họ khác nhau, như hai loại đàn riêng biệt cùng hòa âm một cung đàn, vọng vào hồn ta một bản nhạc vàng êm ái. 
Thông tin cá nhân: (VanDanViet)    
Tác giả Châu Thạch
Tên thật: Trương Văn Trạn
Quê: Quảng Nam
Chỗ ở hiên nay: 75 Phan Kế Bính, TP. Đà Nẵng
Điện thoại: 0511.3894610
Email: truongvantran@hotmail.com
_____    
    
ĐỌC “BỊN RỊN TRẦN GIAN” 
CỦA LÊ THỊ QUỲNH DUNG VÀ “PHỤNG HIẾN” CỦA BÙI GIÁNG.  
    Bài viết Châu Thạch  
*** 
    Sẽ có người không đồng ý khi tôi đem thơ Lê Thị Quỳnh Dung và Bùi Giáng để cạnh nhau. Họ sẽ cho rằng sự so sánh nầy thật là khập khiễng. Thật ra tôi chỉ muốn tá khách hai bài thơ vào nhau để được nhìn hai cái đẹp được trọn vẹn từ những góc cạnh của nó. Tôi không hề muốn so sánh mức độ cao thấp, vai vế trên văn đàn, hay nhiều hoặc hay ít của mỗi bài thơ. Cái đó tùy cảm nhận của mỗi cá nhân, người đọc sẽ tự thấy khi thưởng thức nó. Hai bài thơ của hai tác giả ở thời đại khác nhau, ý tưởng thơ họ giống nhau mà phong cách thơ họ khác nhau, cùng bin rịn trần gian và cũng phụng hiến trần gian. Tiếng lòng họ giống nhau nhưng tiếng thơ họ khác nhau, như hai loại đàn riêng biệt cùng hòa âm một cung đàn, vọng vào hồn ta một bản nhạc vàng êm ái. 
    Đầu tiên ta hãy nghe cả hai nhà thơ thương tiếc và bịn rịn trần gian nầy nếu họ phải lìa đời: 
        Quỳnh Dung: 
        Nếu bảo tôi hãy cuốn gói lên đi về thế giới khác 
        Thì tần ngần tôi còn tiếc trần gian 
        Lúc ra đi đâu tiếc bạc tiếc vàng 
        Bởi tôi nghèo và từng tay trắng 
        Bùi Gíáng: 
        Ngày sẽ hết, tôi sẽ không ở lại 
        Tôi sẽ đi và chưa biết đi đâu 
        Tôi sẽ tiếc thương trần gian mãi mãi 
        Vì nơi đây tôi sống đủ vui sầu. 
        Tiếp theo ta hãy nghe hai nhà thơ thổ lộ những điều làm họ lứu luyến trần gian: 
        Quỳnh Dung: 
        Tôi chỉ ngại bên kia - thế giới khác 
        Không ánh trăng, không nước chảy diệu kỳ? 
        Không đất đá muôn màu lên hoa đẹp 
        Không câu hát ngọt ngào sâu lắng 
        Tặng dân gian trên sân khấu cuộc đời 
        Không cả đắng cay trong lời nhạc 
        lưu luyến chân người và chua xót lên môi. 
        Bùi Giáng: 
        Cây và cối, bầu trời và mặt đất 
        Ðã nhìn tôi duới sương sớm trăng khuya 
        Mở buồng phổi đón gió bay bát ngát 
        Dừng bên sông bên cát bụi chia lìa. 
        . 
        Hoàng hôn xuống bình minh lên nhịp nhịp 
        Ngàn sao xanh lùi bước trước vừng hồng 
        Ngày rực rỡ đêm êm đềm kế tiếp 
        Ðón chào tôi chung cười khóc bao lần. 
        . 
        Tôi đã gởi hồn tôi biết mấy bận 
        Cho mây xa cho tơ liễu ở gần 
        Tôi đã đặt trong bàn tay vạn vật 
        Quả tim mình nóng hổi những chờ mong. 
    Thế rồi cả hai nhà thơ không chỉ lưu luyến cảnh đẹp của trần gian mà lưu luyến cả những thăng trầm mà họ nhận được trong cuộc sống giữa trần gian: 
        Quỳnh Dung: 
        Không những điều chưa nói nên lời 
        Chỉ ánh mắt yêu nhau từng hiểu 
        Dầu chỉ thoáng chốc thôi 
        Như món quà nhận biếu 
        Trần gian đầy món nợ nhân văn 
        Không những tình bạn buổi lang thang 
        Tâm tư trao nhau lời chia xẻ 
        Không những khúc thương à ơi người mẹ trẻ 
        Tiễn chồng đi không thấy ngày trở về 
        Ôm con mình lên tận đỉnh sơn khê 
        Lòng hoá đá và tình yêu hoá đá. 
        . 
        Tôi sống và lớn lên giữa đống tro tàn đổ nát 
        Tự vượt lên mình tìm số phận vui may 
        Luôn thất bại tôi tìm trong cô quạnh 
        Niềm thơ yêu mà bồi đắp tâm hồn 
        Bùi Giáng: 
        Sông trắng quá bảo lòng tôi mở cửa 
        Trăng vàng sao giục cánh mộng tung ngần 
        Gió thổi dậy lùa mơ vào bốn phía 
        Ba phương trời chung gục khóc đêm dông. 
        . 
        Những giòng lệ tuông mấy lần khắc khoải 
        Những nụ cười tròn mấy bận hân hoan 
        Những ngoảnh mặt im lìm trong ái ngại 
        Những bắt tay xao động với muôn vàng. 
        . 
        Những người bạn xem tôi như ruột thịt 
        Những người em dâng hết dạ cho tôi 
        Những người bạn xem tôi là cà gật 
        Những người em không vẹn nghĩa mất rồi. 
    Quỳnh Dung cũng như Bùi Giáng, cả hai đều thổn thức khi phải lìa trần gian. Lúc nầy họ mới bày tỏ hết tình yêu của họ với trần thế, chẳng khác chi người tình tỏ hết lòng mình khi sắp xa rời người yêu: 
        Quỳnh Dung: 
        Nếu phải ra đi 
        Lòng rất bồn chồn 
        Chưa nói hết những điều suy nghĩ 
        Đôi tay trần còn nhiều mộng mị 
        Nên chưa thể nào viết trọn ý nhân gian. 
        . 
        Sao nhặt sao thưa nhìn tôi kiểu chập chờn 
        Tôi cúi xuống âm ỉ buồn câm lặng 
        Râm ran lắm thôi mình ra ngõ vắng 
        Nhìn cá vàng thơ thẩn một mình thôi 
        . 
        Dẫu có đơn côi nhưng mình tự tại 
        Yêu trần gian theo lối của riêng mình. 
        Trần gian này muôn vẻ kiếp nhân sinh 
        Mỗi một vẻ đoạ lòng nhau nhiều vẻ 
        Bùi Giáng: 
        Trần gian hỡi tôi đã về đây sống 
        Tôi đã tìm đâu ý nghĩa lầm than 
        Tôi ngẩn mặt ngó ngàn mây cao rộng 
        Tôi cúi đầu nhìn mặt đất thâm đen 
        . 
        Tôi chấp thuận trăm lần trong thổn thức 
        Tôi bàng hoàng hốt hoảng những đêm đêm 
        Tôi xin chịu cuồng si để sáng suốt 
        Tôi đui mù cho thỏa dạ em yêu. 
        . 
        Tôi tự nguyện sẽ một lòng chung thủy 
        Qua những lần buồn tủi giữa đảo điên 
        Thân xương máu đã đành là ủy mị 
        Thì xin em cùng lên thác xuống ghềnh 
        . 
        Em đứng mũi anh chịu sào có vững 
        Bàn tay bưng đĩa muối có chấm gừng 
        Tôi đã nguyện yêu trần gian nguyên vẹn 
        Hết tâm hồn và hết cả da xương 
    Cả hai nhà thơ đều tự nhủ với lòng mình hãy giữ tình yêu với trần gian mãi mãi dầu trần gian có lắm điều làm mình chua xót: 
        Quỳnh Dung: 
        Xin giữ cho nhau những lời chân thật 
        Tự đáy lòng lên nhạc lên thơ 
        Trần gian này còn lắm bụi mờ 
        Thì ít ra góc riêng mình chiu chắt. 
        Bùi Giáng: là
        Xin yêu mãi yêu và yêu nhau mãi 
        Trần gian ôi, cánh bướm cánh chuồn chuồn 
        Con kiến bé cùng hoa hoang cỏ dại 
        Con vi trùng sâu bọ cũng yêu luôn. 
        .  
        Còn ở lại một ngày còn yêu mãi 
        Còn một đêm còn thở dưới trăng sao 
        Thì cánh mộng còn tung lên không ngại 
        Níu trời xanh tay với kiễng chân cao. 
        .  
        Nhưng em hỡi, trần gian ôi ta biết 
        Sẽ rồi ra vĩnh biệt với người thôi 
        Ta chết lặng, đành bó tay đầu lắc 
        Ðài Siêu ôi, xuân sắc rụng mất rồi. 
        . 
        Ðêm ứa lệ căng phồng mi hai mắt 
        Bàn tay ta nhỏ như lá cây khô 
        Mình hoa rã đầm đìa sương theo mốc 
        Ðỡ làm sao những cánh tiếp nhau rơi. 
    Cuối cùng cả hai nhà thơ đều có một hy vọng lạc quan với trần gian. Họ chia tay trần gian với “hồn thơ bay nhảy”, để lại “trang thơ thắm lại với trời hồng”:
        Quỳnh Dung: 
        Trần gian này còn đấy thu mơ 
        Dẫu hoà bình đánh đổi bằng cái chết. 
        Trần gian này còn đấy bụi mờ 
        Vẫn đẹp lắm, gợi hồn thơ bay nhảy. 
        Bùi Giáng:
        Ta gởi lại đây những lời ảo não 
        Những lời yêu thương phụng hiến cho em 
        Rồi ta gục đầu trên trang giấy hão. 
        .  
        Em bão rằng đừng tuyệt vọng nghe không 
        Còn trang thơ thấm lại với trời hồng 
        Em bão rằng đừng tuyệt vọng nghe không 
        Còn trang thơ thấm lại với trời hồng. 
    ​Bài thơ “Phụng Hiến” của Bùi Giáng thì đã tốn không biết bao nhiêu giấy mực để ca tụng nó rồi. Bài thơ ”Bịn Rịn Trần Gian” của Lê Thị Quỳnh Dung chỉ mới vừa sáng tác một vài ngày gần đây, và có lẽ Châu Thạch là người đầu tiên viết về nó. Ta thấy trong “Phụng Hiến”, Bùi Giáng lưu luyến nhiều vẽ đẹp trần gian nhưng chỉ viết lướt qua những nỗi đau của trần thế. Ngược lại trong “Bịn Rịn Trần Gian”, Quỳnh Dung lại lưu luyến nhiều những nỗi đau của trần thế mà chỉ viết lướt qua nhừng vẽ đẹp của trần gian. Điều nầy khác với nhiều nhà thơ xưa nay, nhất là khác với các bài thơ thiền, thơ đạo. Đa số các nhà thơ đều chán nản với nỗi đau khổ đế, mơ ước về với một thiên đàng vinh hiển, một niết bàn cực lạc hay một cõi vô vi để thong dong rong chơi ở cõi vĩnh hằng. 
    Với tôi, “Bịn Rịn Trần Gian” đưa ta đên sự sâu nhiệm một ý nghĩa mới trong cuộc sống, gợi cho ta một tình yêu trần gian mới, khác với những lẽ đạo thường tình cứ cho trần gian đầy xấu xa đau khổ, cho ta khám phá được chiều sâu của mọi tâm hồn sống trên đất rằng, ai cũng yêu thế gian nầy mặc dầu trên môi cứ ta thán thế gian./. 
    Châu Thạch   
---  
    Tái Bút: Xin đăng thêm thảo luận của tác giả bài thơ Lê thị Quỳnh Dung để rõ nét thêm: 
    “Thật là xúc động khi đọc bài bình thơ mới vừa xuất xưởng của nhà bình thơ Châu Thach. Nhưng Q cũng hơi ngượng ngượng khi thơ mình được cho đứng bên bài thơ kinh điển Phụng Hiến của Bùi tiên sinh. Thật sự, Q chỉ nghe nói đến tên bài thơ Phụng Hiến mà chưa được đọc. Nay, nhờ sự phân tích và dẫn ra đây, Q mới hiểu vì sao nó được nhiều người nhắc tên. 
    Q viết theo cảm xúc rất thật của mình sau khi tương tác thơ và đọc giao luu, nghe giao lưu thơ, nhạc trên fb. Từ đó, liên tưởng, hình dung và hồi tưởng mọi diễn biến đa dạng của cuộc đời mà mình đã đi qua, đã chiêm nghiệm và trả giá. Đắng nhiều hơn ngọt, nhưng có đắng thì mới quý ngọt. Có ngọt thì mới thấm đắng. Đắng, ngọt luân hồi chảy mãi trong tâm để cảm xúc thơ miên man, bất tận. Ngôn ngữ của Q vốn mộc mạc, nên được đặt cạnh ngôn ngữ lão làng của tiền bối, thật sự Q thấy thèn thẹn sao ấy. 
    Nhưng sau lời bình này, Q nghiêm ra rằng dầu không đứng chung thời đại, nhưng tâm tình người làm thơ, yêu thơ luôn có những cảm xúc đồng dạng. Bởi có yêu đời thì mới yêu thơ. Yêu đôi khi say sưa đến như lú lẫn và có chút điên khùng. Nếu tỉnh quá, chắc không bao giờ dám thổ lộ lòng mình vì sợ bị phê phán và ném đá. 
    Cái nhân thân nhà giáo cũng gây không ít trở ngại cho Q khi phiêu thơ. Thơ chưa thể nào thoát ý hết mình như con tằm được thoát ra ngoài cái kén, thành nhộng, thành sâu rồi hóa ngài, hóa bướm bay lên. Trong khoảnh khoắc, thơ chỉ mới là tâm sự đêm khuya.”./. 
----------------------------- 
BỊN RỊN TRẦN GIAN 
*** 
Nếu bảo tôi hãy cuốn gói lên đi về thế giới khác 
Thì tần ngần tôi còn tiếc trần gian 
Lúc ra đi đâu tiếc bạc tiếc vàng 
Bởi tôi nghèo và từng tay trắng 
. 
Tôi chỉ ngại bên kia - thế giới khác 
Không ánh trăng, không nước chảy diệu kỳ? 
Không đất đá muôn màu lên hoa đẹp 
Không câu hát ngọt ngào sâu lắng 
Tặng dân gian trên sân khấu cuộc đời 
Không cả đắng cay trong lời nhạc 
lưu luyến chân người và chua xót lên môi. 
. 
Không những điều chưa nói nên lời 
Chỉ ánh mắt yêu nhau từng hiểu 
Dầu chỉ thoáng chốc thôi 
Như món quà nhận biếu 
Trần gian đầy món nợ nhân văn 
Không những tình bạn buổi lang thang 
Tâm tư trao nhau lời chia xẻ 
Không những khúc thương à ơi người mẹ trẻ 
Tiễn chồng đi không thấy ngày trở về 
Ôm con mình lên tận đỉnh sơn khê 
Lòng hoá đá và tình yêu hoá đá. 
. 
Tôi sống và lớn lên giữa đống tro tàn đổ nát 
Tự vượt lên mình tìm số phận vui may 
Luôn thất bại tôi tìm trong cô quạnh 
Niềm thơ yêu mà bồi đắp tâm hồn 
. 
Nếu phải ra đi 
Lòng rất bồn chồn 
Chưa nói hết những điều suy nghĩ 
Đôi tay trần còn nhiều mộng mị 
Nên chưa thể nào viết trọn ý nhân gian. 
. 
Sao nhặt sao thưa nhìn tôi kiểu chập chờn 
Tôi cúi xuống âm ỉ buồn câm lặng 
Râm ran lắm thôi mình ra ngõ vắng 
Nhìn cá vàng thơ thẩn một mình thôi 
. 
Dẫu có đơn côi nhưng mình tự tại 
Yêu trần gian theo lối của riêng mình. 
Trần gian này muôn vẻ kiếp nhân sinh 
Mỗi một vẻ đoạ lòng nhau nhiều vẻ 
. 
Xin giữ cho nhau những lời chân thật 
Tự đáy lòng lên nhạc lên thơ 
Trần gian này còn lắm bụi mờ 
Thì ít ra góc riêng mình chiu chắt. 
. 
Trần gian này còn đấy thu mơ 
Dẫu hoà bình đánh đổi bằng cái chết. 
Trần gian này còn đấy bụi mờ 
Vẫn đẹp lắm, gợi hồn thơ bay nhảy. 
                        Lê Thi Quỳnh Dung 
---- 
PHỤNG HIẾN 
*** 
Ngày sẽ hết, tôi sẽ không ở lại 
Tôi sẽ đi và chưa biết đi đâu 
Tôi sẽ tiếc thương trần gian mãi mãi 
Vì nơi đây tôi sống đủ vui sầu. 
. 
Cây và cối, bầu trời và mặt đất 
Ðã nhìn tôi duới sương sớm trăng khuya 
Mở buồng phổi đón gió bay bát ngát 
Dừng bên sông bên cát bụi chia lìa. 
. 
Hoàng hôn xuống bình minh lên nhịp nhịp 
Ngàn sao xanh lùi bước trước vừng hồng 
Ngày rực rỡ đêm êm đềm kế tiếp 
Ðón chào tôi chung cười khóc bao lần. 
. 
Tôi đã gởi hồn tôi biết mấy bận 
Cho mây xa cho tơ liễu ở gần 
Tôi đã đặt trong bàn tay vạn vật 
Quả tim mình nóng hổi những chờ mong. 
. 
Sông trắng quá bảo lòng tôi mở cửa 
Trăng vàng sao giục cánh mộng tung ngần 
Gió thổi dậy lùa mơ vào bốn phía 
Ba phương trời chung gục khóc đêm dông. 
. 
Những giòng lệ tuông mấy lần khắc khoải 
Những nụ cười tròn mấy bận hân hoan 
Những ngoảnh mặt im lìm trong ái ngại 
Những bắt tay xao động với muôn vàng. 
. 
Những người bạn xem tôi như ruột thịt 
Những người em dâng hết dạ cho tôi 
Những người bạn xem tôi là cà gật 
Những người em không vẹn nghĩa mất rồi. 
. 
Trần gian hỡi tôi đã về đây sống 
Tôi đã tìm đâu ý nghĩa lầm than 
Tôi ngẩn mặt ngó ngàn mây cao rộng 
Tôi cúi đầu nhìn mặt đất thâm đen 
. 
Tôi chấp thuận trăm lần trong thổn thức 
Tôi bàng hoàng hốt hoảng những đêm đêm 
Tôi xin chịu cuồng si để sáng suốt 
Tôi đui mù cho thỏa dạ em yêu. 
. 
Tôi tự nguyện sẽ một lòng chung thủy 
Qua những lần buồn tủi giữa đảo điên 
Thân xương máu đã đành là ủy mị 
Thì xin em cùng lên thác xuống ghềnh 
. 
Em đứng mũi anh chịu sào có vững 
Bàn tay bưng đĩa muối có chấm gừng 
Tôi đã nguyện yêu trần gian nguyên vẹn 
Hết tâm hồn và hết cả da xương 
. 
Xin yêu mãi yêu và yêu nhau mãi 
Trần gian ôi, cánh bướm cánh chuồn chuồn 
Con kiến bé cùng hoa hoang cỏ dại 
Con vi trùng sâu bọ cũng yêu luôn. 
. 
Còn ở lại một ngày còn yêu mãi 
Còn một đêm còn thở dưới trăng sao 
Thì cánh mộng còn tung lên không ngại 
Níu trời xanh tay với kiễng chân cao. 
. 
Nhưng em hỡi, trần gian ôi ta biết 
Sẽ rồi ra vĩnh biệt với người thôi 
Ta chết lặng, đành bó tay đầu lắc 
Ðài Siêu ôi, xuân sắc rụng mất rồi. 
. 
Ðêm ứa lệ căng phồng mi hai mắt 
Bàn tay ta nhỏ như lá cây khô 
Mình hoa rã đầm đìa sương theo mốc 
Ðỡ làm sao những cánh tiếp nhau rơi. 
. 
Ta gởi lại đây những lời ảo não 
Những lời yêu thương phụng hiến cho em 
Rồi ta gục đầu trên trang giấy hão. 
. 
Em bão rằng đừng tuyệt vọng nghe không 
Còn trang thơ thấm lại với trời hồng 
Em bão rằng đừng tuyệt vọng nghe không 
Còn trang thơ thấm lại với trời hồng. 
                     Bùi Giáng 
----  
(Ảnh tác giả Lê Thị Quỳnh Dung)  
----  
Châu Thạch   
© Tác giả giữ bản quyền.  
. Cập nhật lại theo nguyên bản của tác giả gởi từ Đà Nẵng ngày 18/8/2019  
Xin Vui Lòng Ghi Rõ Nguồn VanDanViet Khi Trích Đăng Lại.  
_______________________________________________   
    
Chia sẻ bài viết
Bài liên quan

Comments[ 0 ]


Đăng nhận xét