Home
» Lý luận phê bình
» Đặng Xuân Xuyến: Vài cảm nhận về tập thơ “Nhà không có đàn bà” của Phan Võ Hoang Nam (HN)
Đặng Xuân Xuyến: Vài cảm nhận về tập thơ “Nhà không có đàn bà” của Phan Võ Hoang Nam (HN)
Thứ Ba, 1 tháng 10, 2019
Chiều
30 tháng 09 năm 2019, nhận được tập thơ “Nhà Không Có Đàn Bà” của nhà thơ, họa
sĩ Phan Võ Hoàng Nam gửi tặng, tôi háo hức ngồi đọc. Sách dày 96 trang, khổ
13x21cm, gồm 46 bài thơ, chủ yếu được viết ở thể thơ tự do, là những hồi ức,
những cảm xúc về quê hương, cha mẹ, bạn bè, người xưa cũ... Quê hương, trong ký ức tuổi thơ của nhà thơ, nhạc sĩ Phan Võ Hoàng Nam thật
hiền hòa, thơ mộng, với những hình ảnh bình dị, trong trẻo, đẹp đến nao lòng:
Tác giả Đặng Xuân Xuyến
Họ tên Đặng Xuân Xuyến
Sinh sống tại Hà Nội
ĐT: 0903413075
Email: baothang_xuanxuyen@yahoo.com.vn
_____
ĐẶNG XUÂN XUYẾN: VÀI CẢM NHẬN VỀ TẬP THƠ
“NHÀ KHÔNG CÓ ĐÀN BÀ” CỦA PHAN VÕ HOÀNG NAM
*
Chiều
30 tháng 09 năm 2019, nhận được tập thơ “Nhà Không Có Đàn Bà” của nhà thơ, họa
sĩ Phan Võ Hoàng Nam gửi tặng, tôi háo hức ngồi đọc. Sách dày 96 trang, khổ
13x21cm, gồm 46 bài thơ, chủ yếu được viết ở thể thơ tự do, là những hồi ức,
những cảm xúc về quê hương, cha mẹ, bạn bè, người xưa cũ...
Quê hương, trong ký ức tuổi thơ của nhà thơ, nhạc sĩ Phan Võ Hoàng Nam thật hiền hòa, thơ mộng, với những hình ảnh bình dị, trong trẻo, đẹp đến nao lòng:
Quê hương, trong ký ức tuổi thơ của nhà thơ, nhạc sĩ Phan Võ Hoàng Nam thật hiền hòa, thơ mộng, với những hình ảnh bình dị, trong trẻo, đẹp đến nao lòng:
"Ừ, đã xa.
Thuở ôm cây chuối lội sông.
Ba bốn đứa tranh nhau trái cà na thơm
lựng.
Xuồng nhỏ tròng trành, cha quăng mẻ
lưới.
Chiều xóm quê!
Canh chua rau nhút thơm lừng.
Mùa nước về quê,
Thuyền xuôi ngược trên đồng.
Mẹ đón cá ra sông ủ thêm lu nước mắm.
Em đến trường xắn quần lội qua cầu khỉ.
Con nước rong,
Trăng giỡn giữa đồng."
(Xa rồi mùa cũ)
Chỉ
với 12 câu thơ trong 2 khổ thơ, nhà thơ Phan Võ Hoàng Nam đã tái hiện sinh động
nhiều hình ảnh quê hương, nhiều kỷ niệm xưa với bạn bè, với cha mẹ, với người
yêu...
Cách
viết không bó buộc câu chữ, không ràng buộc bởi bất kỳ niêm luật nào, cứ thoải
mái phóng bút theo cảm xúc, cũng chẳng chủ ý gieo vần trong Xa Rồi Mùa Cũ đã tạo
nhiều ấn tượng với người đọc. Có lẽ vì tình yêu quê hương trong Phan Võ Hoàng
Nam sâu lắng và diết da lắm nên đã tự bật ra những thi tứ, thi ảnh và ngôn từ
đậm chất sông nước miền Tây để Xa Rồi Mùa Cũ dễ dàng thẩm thấu vào cảm xúc của
người đọc. Cách viết tự nhiên, phóng khoáng như thế, Phan Võ Hoàng Nam thành
công không chỉ ở một vài bài.
Ngay
cả khi viết về quê hương với nỗi lo cơm áo gạo tiền thì những mảnh đời được anh
khắc họa cũng phóng khoáng, tự nhiên, cũng ấm áp tình, tươi rói niềm tin như
bản tính vốn chân thành, mộc mạc của những người con sông nước miền Tây. Nếu
không nặng lòng với quê hương, không thao thiết gửi trọn niềm tin vào ngày mai
tươi sáng thì Phan Võ Hoàng Nam không thể viết được những câu thơ ấm áp, căng
tràn sức sống thế này:
"Gã
trai lực điền gật gà giấc ngủ.
Hồn phiêu diêu. Chốn cũ, vườn xưa.
Bàn tay ấm ngày bỏ quê lên phố.
Con đò trôi.
Cô thôn nữ dịu dàng."
(Chuyến xe chiều cuối năm)
Những
hình ảnh đẹp như thế xuất hiện khá nhiều trong thơ Phan Võ Hoàng Nam. Tuy ở một
vài bài thơ, gặp ở vài câu thơ viết về gánh nặng mưu sinh của những phận đời
bươn trải như một quy trình “nối dài những nốt trầm ngọt đắng”: “Phố rồi lại
phố”/ “Mùa lại những mùa dong ruổi”. Những mảnh đời đáng thương như thế, xuất
hiện không nhiều trong “Nhà Không Có Đàn Bà”:
Phố rồi lại phố.
Mùa lại những mùa dong ruổi.
Tiếng rao
đêm nối dài những nốt trầm ngọt đắng.
Rao bán bình yên
Mua thân
phận làm người.
(Tiếng rao đêm)
Đọc những bài thơ: Tháng Sáu, Xa Rồi Mùa
Cũ, Sao Không Về Mỹ Đức, Khói Chiều Đồng Nước, Nắng Đồng Bằng... tôi chạnh lòng
nghĩ về quê tôi. Cũng là làng quê Việt Nam, cũng là những người dân một nắng
hai sương, chân chất hiền lành, sao An Giang quê anh giữ được nét mộc mạc, hồn
nhiên, với những trong trẻo niềm tin vào cuộc sống yên bình, hạnh phúc, còn quê
tôi thì sự đổi thay đang từng ngày tàn phá chất quê, hồn quê, để những người
con xa xứ chúng tôi phải nghẹn ngào nuốt lệ.
Hay những câu thơ viết về Mẹ, dù là những
ngậm ngùi "Mẹ một đời qua bao mùa lũ" "bủa lưới đồng sâu"
"leo lét đèn dầu" để tần tảo lo toan cho cuộc sống gia đình thì tiếng
lòng của nhà thơ Phan Võ Hoàng Nam vẫn ngân lên âm hưởng của những câu lý sâu
lắng, những điệu hò ngọt ngào sóng nước miền Tây, không hề vương chút bi lụy,
yếu đuối. Hồn Mẹ hồn Quê cứ đan quyện vào nhau, cứ trong trẻo ngân lên trong
tâm tưởng của người con hiếu thảo:
"Mẹ
một đời qua bao mùa lũ.
Thời con
gái theo chồng bủa lưới đồng sâu.
Leo lét đèn
dầu.
Xuồng câu
dập dềnh sóng nước
Đói no,
buồn vui
Con nước
lớn ròng."
(Khói chiều đồng nước)
Tôi khựng lại khi gặp những câu thơ hay,
bàng bạc buồn nhưng mà đẹp anh lặng viết về Mẹ:
"Cây ô
môi sau vườn còn hoa đỏ.
Lũ sâu ngủ
đông mơ cánh bướm rộn ràng.
Chiều.
Mẹ ra sông
ngẩn ngơ đò dọc
Biền biệt
người từ độ thu xưa"
(Năng đồng bằng)
Viết về Mẹ thì hầu như nhà thơ nào cũng có
vài bài và đó thường là những bài nổi trội hơn cả của các nhà thơ. Có lẽ vì
tình Mẹ bao la, sự hy sinh vô bờ của Mẹ với gia đình, với quê hương, đất nước
nên thơ viết về Mẹ thường đằm sâu, thao thiết:
"Tháng
chạp.
Mẹ chọn
từng hạt nếp
Góp tình
quê đợi phút sum vầy
Phía dòng
sông cơn bấc còn se lạnh
Mẹ đã nghe
ấm lửa đêm xuân."
(Xôn xao tháng Chạp)
Hay:
"Bến
cũ còn đây,
Mẹ giờ xa khuất nẻo.
Cánh buồm
trôi về chốn hư vô.
Ổ bánh nóng
giòn, cánh hoa sao trong gió.
Trẻ thơ ơi
lạc đâu mất lời ru."
(Tháng Bảy và Mẹ)
Đọc những câu thơ như thế hỏi ai không
chùng lòng, không cắn môi để ngăn dòng lệ vì quắt quay nhớ Mẹ. Tôi cũng thế,
khi đọc những lời thơ anh viết dâng Mẹ, tôi nhớ Mẹ tôi nhiều lắm. Tôi nhớ dáng
xiêu xiêu với đôi quang gánh trên vai Mẹ tất tả về nhà. Tôi nhớ bữa cơm độn
nhiều khoai sắn, Mẹ luôn giục chị em tôi ăn nhiều cho no bụng, rồi cuối bữa Mẹ
chậm rãi vét miếng cháy, miếng khoai còn thừa, và nói: - "Mẹ ăn cho đỡ
phí.". Vì thế, khi đọc những dòng thơ anh viết về Mẹ, tôi mấy lần phải
buông sách đứng dậy, đi đi lại lại để ngăn dòng lệ chực trào.
Viết về sự cách biệt âm dương với Mẹ thì
"Lá trầu vàng"/ "trái cau xanh héo úa", được nhiều nhà thơ
sử dụng, không mới, nhưng những hình ảnh bình dị, đời thường như thế, khi được
Phan Võ Hoàng Nam đặt cạnh những hình ảnh: "Con ngẩn ngơ"/ "Bờ
lau trắng chiều xuân" của rất riêng anh thì lại có sức truyền cảm mới mẻ,
làm lay động lòng người về sự nhớ thương Mẹ mỗi khi Tết đến Xuân về:
Lá trầu
vàng.
Trái cau
xanh héo úa.
Lễ tổ tiên
cánh phượng bay xa.
Dòng sông
trôi, con đò tách bến.
Con ngẩn
ngơ.
Bờ lau
trắng chiều xuân.
(Góc quê Xuân và Mẹ)
Bên
cạnh những bài thơ viết về quê hương, về Mẹ, là những bài tình thơ đôi lứa
chiếm dung lượng khá nhiều trong “Nhà Không Có Đàn Bà”. Và tôi đã từng quan
niệm: - “Tình yêu! Phải có những lườm nguýt “ứ hự”, phải có những cắn, cấu,
cong người, những “nổi loạn”, hả hê... thì mới sướng, mới khoái, mới đã, mới
đích thực là tình yêu, chứ cứ lượn lờ mây trôi cá lội, í a í a thì quá
chán...”. Với tôi, yêu là phải “máu lửa”, phải có những “đè”, “cắn”, “cấu”,
“quấn”... nên không thích đọc những bài thơ dán nhãn thơ tình mà toàn những ỉ
ôi mây trôi cá lượn, ne né từ xa để tránh diễn tả những hưng phấn (ham muốn)
thể xác mà cuộc tình đó, đoạn tình đó nên có, phải có,... Thế nhưng khi đọc
Phan Võ Hoàng Nam viết về tình yêu đôi lứa, mà lạ là những bài thơ đó chỉ viết
những nhớ nhung anh dành cho (không ít) người yêu cũ, dù thiếu vắng những
“cắn”, “cấu”, “cưỡng”, “ghì”... tôi lại chăm chú ngồi đọc. Có lẽ bởi tình yêu đó
sâu lắng, thuần khiết, được chiết xuất từ trái tim cũng chỉ thuần khiết yêu?!
Tôi
muốn viết thêm vài cảm nhận về thơ tình sâu lắng, thuần khiết của Phan Võ Hoàng
Nam nhưng vì lưng đau quá, nên mảng thơ tình của anh xin hẹn sẽ đề cập vào một
dịp khác.
*.
Hà
Nội, 1giờ30, 01/10/2019 – ĐXX
© Tác giả giữ bản quyền.
. Cập nhật theo nguyên bản của tác giả gởi từ Hà Nội ngày 01/10/2019
Xin Vui Lòng Ghi Rõ nguồn VanDanViet Khi Trích Đăng Lại.
_______________________________________________
Bài liên quan
Comments[ 0 ]
Đăng nhận xét