Home
» Lý luận phê bình
» Nguyên Bình: Đôi dòng cảm nhận “Cánh cửa hiện sinh” thơ Nguyễn Thụy Sơn (BRVT)
Nguyên Bình: Đôi dòng cảm nhận “Cánh cửa hiện sinh” thơ Nguyễn Thụy Sơn (BRVT)
Thứ Ba, 8 tháng 10, 2019
Tôi quả
bạo gan khi nhắm mắt nhảy xuống cái vực sâu thăm thẳm mà Nguyễn Thụy Sơn (NTS) vừa dắt độc giả đền bên bờ hoang liêu của CÁNH CỬA HIỆN SINH. Đánh liều vì
thơ NTS đã được một số cây bút chuyên nghiệp đánh giá, phê bình với khá nhiều
giấy mực. Tôi cũng chưa có dịp đọc TRẦM TÍCH, tác phẩm của NTS vừa trình làng
trong thời gian gần đây. Nhưng có gì ngăn cấm tôi viết ra cảm xúc của mình
trước một bài thơ mà tôi yêu thích, khiến hồn tôi rung động? Puskin gọi nhà thơ
là “ca sỹ kiêu hãnh của tự do”, Còn tôi, tôi không được tự do thả đôi cánh diều
thăng hoa khi lắng nghe ca sĩ kiêu hãnh của tự do cất tiếng hát từ bên trong
cánh cửa thiền chăng?
Thông tin cá nhân: (VanDanViet)
Tác giả Nguyên Bình
Tên thật: Nguyễn Bá Bĩnh
Quê: Thừa Thiên Huế
Chỗ ở hiên nay: TP. Vũng Tàu
Tên thật: Nguyễn Bá Bĩnh
Quê: Thừa Thiên Huế
Chỗ ở hiên nay: TP. Vũng Tàu
ĐT: 0775198065
Email: nguyenbabinh2006@gmail.com
_____
Tôi
quả bạo gan khi nhắm mắt nhảy xuống cái vực sâu thăm thẳm mà Nguyễn Thụy Sơn (
NTS ) vừa dắt độc giả đền bên bờ hoang liêu của CÁNH CỬA HIỆN SINH. Đánh liều
vì thơ NTS đã được một số cây bút chuyên nghiệp đánh giá, phê bình với khá
nhiều giấy mực. Tôi cũng chưa có dịp đọc TRẦM TÍCH, tác phẩm của NTS vừa trình
làng trong thời gian gần đây. Nhưng có gì ngăn cấm tôi viết ra cảm xúc của mình
trước một bài thơ mà tôi yêu thích, khiến hồn tôi rung động? Puskin gọi nhà thơ
là “ca sỹ kiêu hãnh của tự do”, Còn tôi, tôi không được tự do thả đôi cánh diều
thăng hoa khi lắng nghe ca sĩ kiêu hãnh của tự do cất tiếng hát từ bên trong
cánh cửa thiền chăng?
Thế
đấy, khẳng định để tự tin. Ngòi bút không chuyên của tôi bắt đầu hí hoáy. Có
điều, xin thưa lại một lần nữa, đây chỉ là cảm nhận của riêng mình, tôi không
bao giờ nghĩ mình đủ tư cách khen chê thơ của nhà thơ mà bạn bè đang rất yêu
mến và ngưỡng mộ, đương nhiên, trong đó có Nguyên Bình. (là tôi)
Không
gian thơ của CÁNH CỬA HIỆN SINH (CCHS) là một nguyên khối quyện hòa đậm chất
suy tưởng. NTS không đặc tả đậm nhạt cái thế giới đang tồn tại để làm khúc dạo
đầu, ở đây nhà thơ quán niệm thẳm sâu về quá khứ và hiện tại:
Mượn bóng chiều vàng thỏa hiệp đêm
Mây Tần qua Sở phủ non thiêng
Rêu phong khóa kín hồn bia đá
Bia miệng ngàn năm ngậm tuổi tên
Vâng,
tôi cảm nhận được thời khắc pha trộn huyễn hoặc của ngày và đêm, của thực tại
và tâm linh, của quá khứ bị bào mòn và vị lai chưa định hình, của xét nét nhân
gian bia miệng mà tác giả chứng ngộ qua những thăng trầm biến thiên chuyển
dịch. “Mây Tần qua Sở phủ non thiêng”, phải chăng thi nhân bày tỏ nỗi đau trước
những khát khao danh vọng thấp hèn đã ngập tràn bao phủ lấy non cao của lòng tự
trọng, hồn bia đá ngàn năm đã bị khóa kín bởi rêu phong thời gian vô vị, âm
thầm bào mòn, gậm nhấm cho năm tháng tàn phai, và bia miệng ngàn năm không còn
lên tiếng?
Vác nỗi buồn lên gõ cửa trời
Dọc hàng mây trắng nắng ai phơi
Thiền am bóng bụt vừa đi vắng
Sương tuyết hồn ta hóa thạch ngồi
NTS,
sau khi ngẫm ngợi chuyện đời xưa nay đắn đót, dè dặt ôm giấc mơ nhân gian bay
vào cõi tịnh. Thi nhân vác cả nỗi buồn ngàn năm ấy đi gõ cửa thiên đình. Tôi
đoan chắc rằng, nỗi buồn này không là đớn đau cá thể, không là hụt hẫng chơi
vơi tình sầu tầm thường, mà chính là bi kịch nhân gian, mãi mê ngụp lặn hoang
đàng với nhân sinh quan hẹp hòi đua chen hơn thiệt. Tác giả muốn cầm cố căn
bệnh di căn của con người hôm nay cho trời đất, cho vũ trụ vĩnh hằng, như một
sứ mệnh cứu rỗi tự thân gánh lấy. Thế mà, hãy xem kìa các bạn, trên đường viễn
phương nhọc nhằn đó, thi nhân vẫn kịp ngắm nhìn “dọc hàng mây trắng nắng ai
phơi” , lững lờ, bềnh bồng phù du, như cánh hạc từ cao tít từng không chiêm
ngưỡng nét đẹp muôn đời của thiên nhiên lộng lẫy dưới đôi cánh lả bay, rồi lần
ghé vào “thiền am bóng bụt vừa đi vắng”. Ngay cả ông Bụt, chủ nhân thiền am mà
nhà thơ cũng cho "đi vắng", để làm gì ư? Tôi chợt khám phá ra rằng,
NTS thiết tha sở hữu một giấc mơ tự do tuyệt đối, bởi, chắc hẳn vào giây phút
thăng hoa, tâm hồn thi nhân tinh khiết, không còn gờn gợn chút gì, trong như
suối, lành như sương, vẹn nguyên như chân như diệu pháp thường hằng. Phải chăng
chỉ còn TÔIi, còn TA, mà hồn ta là tuyết sương ngàn năm hóa thạch, một mình một
bóng chễm chệ ngự cõi hoang nhiên. Phút giây ấy xuất thần vi diệu biết bao.
Hình như Hê gen từng nói: “Thi ca là thứ nghệ thuật chung của tâm hồn đã trở
nên tự do và không bị bó buộc vào nhận thức giác quan về vật chất bên ngoài;
thay vì thế, nó diễn ra riêng tư trong không gian bên trong và thời gian bên
trong của tư tưởng và cảm xúc.” Tôi nghĩ, lúc vén tay phóng bút, NTS đã bay lên
vi vút cùng cảm xúc, quên mình là ai.
Vậy
mà, bay chưa qua hết chín từng mây, không biết đã kịp gõ cửa nhà trời hay chưa,
nhà thơ chừng như lại va vấp nỗi đời, âu cũng là thân phận con người, nào có ai
đã vượt qua bên kia sông để đến với bờ giác như câu chú bát nhã ba la mật. Thật
đau lòng, tôi thắt cả ruột gan:
Dúi ngày sau cánh cửa hiện sinh
Ếch trước gương soi thẹn bóng
mình
Đục nước ao nhà trăng lõa thể
Bên hồ chết cạn giọt nguyên sương
Đêm
hoang vu và ngày mỏi mệt. “Dúi ngày”, ôi thi ngôn hàm chứa trọn vẹn thực tại
đầy mai mỉa làm nhức nhối tim gan. Cánh cửa hiện sinh toang hoác, nuốt chửng
cái còm cỏi thân phận con người đang bị đọa đày, dày vò đến mỏi mòn khát vọng.
Nhìn thấy cái hạn hữu của nhận thức, thẹn với mình như con ếch tự soi gương
trong đáy giếng lạnh, thấy cuộc đời đen trắng lõa lồ, “đục nước ao nhà trăng
lõa thể”. Ngoảnh lại chạm mặt nhân gian, vầng trăng thanh cao rơi xuống ao bùn,
tung hê nhan sắc xiêm áo diêm dúa, và than ôi, “giọt nguyên sương” chết cạn mất
rồi. Cánh cửa hiện sinh đêm ngày mở khép trong tối tăm và ảm đạm cùng thân phận
người, thân phận thi nhân.
Thế
thì, biết làm sao đây, thi nhân đành lòng gõ nốt trầm lên khung nhạc của lòng
kiêu hãnh thi ca, mà đớn đau, mà mù lòa, có chăng là khát vọng hé mở cánh cửa
thiền thay cho cánh cửa hiện sinh u trầm:
Gõ xuống hợp âm một nốt trầm
Dội vào vách đá lặng thinh âm
Chúa trên thập giá chùi vệt máu
Phật ngự đài sen bước xuống ... THIỀN.
Nhưng,
nốt trầm của nỗi buồn hiện sinh chừng như cũng chỉ dội vào vách đá, hắt thanh
âm trở lại cắt cứa lòng người, đau như nỗi đau tận cùng của Chúa trên thập giá,
và, “Phật ngự đài sen bước xuống… THIỀN” , phải chăng là để cứu độ hành giả mắc
nạn giữa cõi đời ô trọc...
Tác
giả không dụng ngôn nhiều trong suốt bài thơ, mà thi ý lồng lộng muôn phương,
mà cảnh giới thiền tâm trong mơ ước tuy mong manh sương khói nhưng có lẽ đã
chạm lòng người đọc. CÁNH CỬA HIỆN SINH đã cho tôi khóc cười cùng tác giả, khóc
cười cùng bao khát khao mà thi nhân thời đại chúng ta ít người vươn tới được.
Chúc
Nguyễn Thụy Sơn tiếp tục sáng tác sung mãn, cống hiến cho đời những bài thơ
hay.
Bà Rịa, 21/6/2019 – NB
--
CÁNH
CỬA HIỆN SINH
-----------------------
ts.
Mượn
bóng chiều vàng thỏa hiệp đêm
Mây Tần
qua Sở phủ non thiêng
Rêu
phong khóa kín hồn bia đá
Bia
miệng ngàn năm ngậm tuổi tên
Vác nỗi
buồn lên gõ cửa trời
Dọc
hàng mây trắng nắng ai phơi
Thiền
am bóng bụt vừa đi vắng
Sương
tuyết hồn ta hóa thạch ngồi
Dúi
ngày sau cánh cửa hiện sinh
Ếch
trước gương soi thẹn bóng mình
Đục
nước ao nhà trăng lõa thể
Bên hồ
chết cạn giọt nguyên sương
Gõ
xuống hợp âm một nốt trầm
Dội vào
vách đá lặng thinh âm
Chúa
trên thập giá chùi vệt máu
Phật
ngự đài sen bước xuống ... THIỀN.
. NTS
Bà
Rịa - Vũng Tàu – Nguyên Bình
© Tác giả giữ bản quyền.
. Cập nhật lại theo nguyên bản của tác giả gởi từ Vũng Tàu ngày 08/10/2019
Xin Vui Lòng Ghi Rõ Nguồn VanDanViet Khi Trích Đăng Lại.
_______________________________________________
Bài liên quan
Comments[ 0 ]
Đăng nhận xét