Thư từ, bài viết gửi về địa chỉ Email: Vandanviet@gmail.com - Vudinhninhqn@gmail.com
RSS
Home Home » Lý luận phê bình » Trang viết lời bình của nhà thơ/ bác sĩ Nguyễn Thanh Tuyên

Trang viết lời bình của nhà thơ/ bác sĩ Nguyễn Thanh Tuyên

Thứ Hai, 24 tháng 8, 2015
Lạt mềm- một lối phản đề – Lời bình Nguyễn Thanh Tuyên
Ngày 10/04/2014  
 “Lạt mềm buộc chặt” răn dạy sự ứng xử mềm dẻo, nhún nhường trong mọi tình huống sẽ nhận lại nhiều kết quả tốt đẹp, có khi đến không ngờ. Bởi thế, từ lâu câu nói trên đã hóa Châm ngôn - Thành ngữ. Đau đáu điều “Đắc nhân tâm” ấy cuộc đời hy vọng sẽ gặt hái thành công. Song, với Tác giả bài “Lạt mềm” chị phát giác: chưa chắc điều trên đã bất di bất dịch đối với mọi tình huống 
 
Thông tin cá nhân: (VanDanViet)    
Tác giả Nguyễn Thanh Tuyên     
Tên thật Nguyễn Thanh Tuyên    
Sinh năm 1948 tại Phương Định - Trực Ninh - Nam Định     
Còn có bút danh khác là: Thanh Phương - Thanh Tú      
Nghề nghiệp: Bác sỹ     
Hiện thường trú tại: Thành phố Hải Phòng     
Hội viên Hội Nhà văn Hải Phòng     
Điện thoại: 0989094933     
Email: bsnguyenthanhtuyen@gmail.com     
_____    
   
LẠT MỀM – MỘT LỐI PHẢN ĐỀ
Lời bình Nguyễn Thanh Tuyên  

LẠT MỀM
          Thơ Trương Nam Chi     
Lạt mềm...
Em buộc làm sao?
Phút giây ai đổ dầu vào lửa than
Phút giây tiên bụt quy hàng
Phút giây lòng dạ ruột gan bời bời.

Lạt mềm…
Em trả cho người
Con tim hoang dại say lời phù vân
Con tim lầm lỡ bao lần
Con tim mắc nợ có cần thứ tha?

Lạt mềm…
Buộc thói trăng hoa
Bao nhiêu vòng hết xót xa thì dừng
Lạt mềm buộc cái dửng dưng
Người đi, kẻ ở thôi đừng vấn vương

Lạt mềm…
Mình buộc
Mình thương!
                      (Trương Nam Chi)

Lời bình Nguyễn Thanh Tuyên   
    “Lạt mềm buộc chặt” răn dạy sự ứng xử mềm dẻo, nhún nhường trong mọi tình huống sẽ nhận lại nhiều kết quả tốt đẹp, có khi đến không ngờ. Bởi thế, từ lâu câu nói trên đã hóa Châm ngôn - Thành ngữ. Đau đáu điều “Đắc nhân tâm” ấy cuộc đời hy vọng sẽ gặt hái thành công. 
    Song, với Tác giả bài “Lạt mềm” chị phát giác: chưa chắc điều trên đã bất di bất dịch đối với mọi tình huống 
    Đặc biệt với “thói trăng hoa”, càng ứng xử nhũn nhặn càng bất lực, khó chữa. Hình như vị thuốc “Mềm mỏng” này đã bị lờn bởi căn bệnh nan y kia, nên người trong cuộc phải tự vấn bằng câu hỏi đuối sức, vô vọng: 
          Lạt mềm…
          Buộc thói trăng hoa 
          Bao nhiêu vòng hết xót xa thì dừng 
    Chính “thói trăng hoa” ở khổ 3 bài thơ giúp cho người đọc nhận ra “trái tim mắc nợ, lầm lỡ và hoang dại” kia, từng ngớp phải bùa mê thuốc lú nên sớm hao chất, mất hồn…bởi những điều ma mị, cám dỗ “phù vân”. 
    Và cuối cùng điều phải đến, ắt đến: 
          Phút giây ai đổ dầu vào lửa than 
          Phút giây tiên bụt quy hàng 
          Phút giây lòng dạ ruột gan bời bời. 
    Khi đổ thêm dầu vào lửa thì bùng nổ là tất yếu, nhất là lúc mà “ruột gan rối bời” nữa thì thời khắc ấy thật khó gỡ. Dù bản tính có “nhẫn” như “Tiên như bụt” cũng phải khuất phục, đầu hàng bởi hết bề kìm nén.
    Và, hậu quả đáng buồn xuất hiện hết sức hiển nhiên:
    Người đi, kẻ ở thôi đừng vấn vương 
    Tác giả khép lại bài thơ với câu kết tự kỷ, thân phận: 
          Lạt mềm… 
          Mình buộc 
          Mình thương!
    Nó, hao hao như “Nghĩ mình mình lại thương mình xót xa” một câu thơ xưa của Nhà thơ Tố Hữu.   
    Người đọc không gặp câu chì triết nặng lời, tới phút chót vẫn dịu dàng nữ tính. Bài thơ hay ở cách thể hiện nỗi niềm, cách tân lục bát bằng ngắt đoạn sang dòng …không những thế tác giả còn góp phần chứng minh. 
    “Chưa chắc lạt mềm đã buộc chặt được tất thảy!”. 
    Có lẽ Nhà thơ Trương Nam Chi viết bài thơ trên theo lối “Phản đề”? Đó là nghi vấn của tôi. Còn đáp số dành ở nơi Nữ sỹ. 
Nguyễn Thanh Tuyên
Nguyễn Thanh Tuyên   
© Tác giả giữ bản quyền.    
. Cập nhật lại ngày 24.8.2015   
. Cập nhật theo nguyên bản của tác giả gởi từ Hải Phòng ngày 10/04/2014      
Xin Vui Lòng Ghi Rõ nguồn VanDanViet Khi Trích Đăng Lại.    
_______________________________________________    
         
Dáng xưa giờ vẫn hiện trong ráng chiều – Lời bình Nguyễn Thanh Tuyên
Ngày 04/02/2014 
Hoàng hôn vẫn buông xuống mé nước bến sông Cầu Rào quen thuộc trong bao buổi chiều lững thững. Nhưng có một hôm cái ráng đỏ phía trời Tây kia chợt hắt vào cõi lòng, làm xáo động tâm thức Vũ Duy Hùng, thúc giục anh trở về miền sông kí ức– Nơi ấy, có con sông từng gắn bó với tuổi thơ, với mảnh đời xưa, giờ vẫn thao thiết chảy theo tâm tưởng. Đó là dòng sông Chanh nhỏ nhắn hiền từ, sóng nước chỉ lăn tăn, mà vẫn gợi được tứ thơ cho một tâm hồn đa cảm. 
 
Thông tin cá nhân: (VanDanViet)    
Tác giả Nguyễn Thanh Tuyên     
Tên thật Nguyễn Thanh Tuyên    
Sinh năm 1948 tại Phương Định - Trực Ninh - Nam Định     
Còn có bút danh khác là: Thanh Phương - Thanh Tú      
Nghề nghiệp: Bác sỹ     
Hiện thường trú tại: Thành phố Hải Phòng     
Hội viên Hội Nhà văn Hải Phòng     
Điện thoại: 0989094933     
Email: bsnguyenthanhtuyen@gmail.com     
_____    
   
DÁNG XƯA GIỜ VẪN HIỆN TRONG RÁNG CHIỀU 
Lời bình Nguyễn Thanh Tuyên  

DÁNG XƯA (Nhớ ngày xưa ấy!...)
          Thơ Vũ Duy Hùng 
Vẫn dòng sông tự ngày xưa
Hôm nào xõa tóc liễu vừa mười lăm…

Lung linh độ tuổi trăng rằm
Nghiêng soi in bóng trên dòng sông trôi
Tuổi thơ thấm thoát qua rồi
Tay tập chèo lái thuyền bơi giữa dòng
Thuyền giầm chở những ước mong
Ai đi.. thấu tỏ nỗi lòng riêng tư…
Sông Chanh nhỏ nhắn hiền từ
Lăn tăn gợn sóng ưu tư thuở nào?
Đôi “gò bồng đảo“ nhô cao
Nâu non- rạn vải, xôn xao mắt huyền!
Kìa ai bẻ lái – rướn thuyền
Ngây thơ, ánh mắt dịu hiền – đưa ngang!
Thuyền ai đầy ắp lúa vàng
Ghé vai… giá được giúp nàng kéo dây
Trời cho gặp được nhau đây
Thuận tình xe kết- Sự này nên duyên

Bồng bềnh mây nước con thuyền
Bóng hồng, tóc mượt- mắt huyền-nét cong…
Thắp sáng lên ngọn lửa lòng
Dáng xưa… giờ vẫn bừng trong ráng chiều!... 
     Bến sông Cầu Rào, hoàng hôn: 10/6/2010 
                                           Vũ Duy Hùng  

Lời bình Nguyễn Thanh Tuyên  
    Hoàng hôn vẫn buông xuống mé nước bến sông Cầu Rào quen thuộc trong bao buổi chiều lững thững. Nhưng có một hôm cái ráng đỏ phía trời Tây kia chợt hắt vào cõi lòng, làm xáo động tâm thức Vũ Duy Hùng, thúc giục anh trở về miền sông kí ức– Nơi ấy, có con sông từng gắn bó với tuổi thơ, với mảnh đời xưa, giờ vẫn thao thiết chảy theo tâm tưởng. Đó là dòng sông Chanh nhỏ nhắn hiền từ, sóng nước chỉ lăn tăn, mà vẫn gợi được tứ thơ cho một tâm hồn đa cảm. 
    Ai hay, con sông không rộng chốn quê  đã tảo tần bồi lắng phù sa, kéo theo đôi bờ mươn mướt lúa ngô và rực rỡ màu vàng trên những khoang thuyền chở đầy hương lúa … giờ vẫn ngược xuôi ẩn hiện tại cõi lòng. Bao kỉ niệm khó nhạt phai luôn dung dưỡng cho nghĩ suy của người thơ mãi chẳng chịu già? 
    Tuy vậy, con sông bến nước nói trên có lẽ chỉ đóng vai phụ trợ tưới tắm cho hồn thơ thêm tươi mởn? Còn lắng đọng lâu bền trong bộ nhớ phải chăng chính là hình ảnh  “lung linh” của một thiếu nữ đang “tập chèo lái” trên dòng sông trăng… mênh mang thuở ấy:
          “Lung linh độ tuổi trăng rằm 
          Nghiêng soi, in bóng trên dòng sông trôi”
    Không gian xưa tràn về miền lắng; phong phú chất thơ, lãng đãng  dạt dào. Nơi ấy có đủ trăng, nước, thuyền trôi và hiển hiện cả sức trẻ xuân thì…Thi liệu sáng trong “Nghiêng soi“, đổ bóng xuống dòng sông tâm hồn sóng sánh của thi nhân. 
    Tuy vậy, đó là bao quát từ xa tới một trường nhìn toàn cảnh. Độc giả không mấy khó khăn nhận ra đặc điểm nhân vật khi tác giả quan sát tiệm cận, rồi đặc tả bằng cặp lục bát độc đáo sau:
           “Đôi gò bồng đảo nhô cao  
          Nâu non – rạn vải, xôn xao mắt huyền’’ 
    Ở đây, cây bút không phác làn cong kiểu kí hoạ đơn nét đường viền, mà Tác giả thể hiện chân dung nhân vật nổi hình, hiện khối. Bức tranh có màu nâu non của bộ cánh chiết co nền nã, mặc vừa vặn trên cơ thể lẳn tròn sức trẻ... Sắc phục giản dị, tân thời ấy hẳn từng làm nôn nao, ám ảnh đôi mắt bao người. 
    Câu thơ không chỉ dừng lại ở sự quan sát thuần túy, mà tinh tế, chứa đựng nội tâm, thương mến. Người đọc liên tưởng được điều ấy, bởi thật khó lòng bỏ qua từ “rạn vải” độc đáo ở câu 8 kể trên. Hình ảnh khắc họa rõ nét cái thời “gạo châu, củi quế“! Xưa, mấy ai biết đến “thời trang”! Dù chỉ ước mơ cũng là điều xa xỉ, viển vông.Vải bán phân phối theo phiếu (mỗi khẩu 4m/1 năm) thì lấy chi mà chưng diện! Cặp từ xứng đáng là “nhãn tự” trong bài. 
    Khan hiếm, nghèo nàn đã khiến mái dốc mâng mâng gợi cảm của “vòm ngực căng tròn” bị bạc màu bởi nắng gió vô tâm… Sự thật đời thường khó khắc phục trường diễn, đã gây mặc cảm, làm e thẹn, ngại ngần đến “Xôn xao mắt huyền”…mỗi khi nhân vật trữ tình xuất hiện đó đây.
    Và cô gái xưa có vẻ không hề vô tình trước thi nhân “ý tứ”…Đang độ tuổi thơ ngây nhưng nhờ linh tính mách bảo, mà ánh mắt cô từng có khoảnh khắc liếc ngang: 
           “Kìa ai bẻ lái- rướn thuyền   
          Ngây thơ ánh mắt dịu hiền – đưa ngang!” 
    Rất tinh ý, Vũ Duy Hùng bắt được tín hiệu ấy, qua câu thơ gợi hình trên. Sự tu từ kĩ lưỡng đã phát sáng trong bài chính là nhờ tài quan sát thấu thị của anh. Động từ “rướn” tạo cho bức tranh thêm sống động, khỏe khoắn. Trong ta hiện lên làn cong cơ thể, dáng chênh chếch, nhịp nhàng vươn lên, rồi ghìm xuống, nhấn nước … uyển chuyển trên sông. 
    Từ đây, chàng thanh niên Vũ Duy Hùng đã sớm cảm thông sự vất vả tất bật của một cô gái đảm giữa không khí bộn bề mùa vụ. Tình cảm của tác giả nhân lên. Anh thầm ước được “Ghé vai” san sẻ trách nhiệm cuộc đời … 
    Nhưng, sự đời đâu thuận…!  
    Dòng sông quê hòa với dòng sông thời gian cùng chảy. Và dòng sông cuộc đời thì biến động. Sau khi thăng trầm qua bao miền sóng nước, Vũ Duy Hùng dừng chân, neo lại, định cư ở bến cuối hôm nay.  
    Những kỉ niệm khó phai của tình người, tình đời … tới lúc hoàng hôn thường bừng thức, hắt hiện vào tâm trí con người. Và rực rỡ nhất là hoài niệm về tình yêu chớm nở đầu đời – Nó bất chợt thắp bùng lên ngọn lửa vốn âm ỉ đáy lòng, soi rọi cho bao con chữ tích tụ nơi đáy tim anh trào ra đầu ngọn bút, cống hiến cho giáo giới, bạn bè và người thân…một “Dáng xưa” xinh xắn, khiêm nhường.  
    Bài lục bát “Dáng xưa” xứng đáng xếp vào tốp đầu trong “Hương rừng và gió biển” – Một tập thơ dầy dặn như biên niên hồi kí, mang chất tự sự giãi bày, đậm thù tạc sẻ chia … vừa mới ấn hành của Nhà giáo Nguyên Hiệu trưởng Phổ thông Trung học Vũ Duy Hùng. 
Nguyễn Thanh Tuyên 
Nguyễn Thanh Tuyên   
© Tác giả giữ bản quyền.    
. Cập nhật lại ngày 24.8.2015   
. Cập nhật theo nguyên bản của tác giả gởi từ Hải Phòng ngày 04/02/2014    
Xin Vui Lòng Ghi Rõ nguồn VanDanViet Khi Trích Đăng Lại.    
_______________________________________________    
  
Giày ơi…! – Lời bình Nguyễn Thanh Tuyên     
Ngày 10/11/2013  
Quê tôi chuyên nghề nông kèm nghề thủ công dệt vải. Từ ngày ải bắc thông thương, hàng ngoại ồ ạt, ngập tràn… đã làm ngắc ngoải nghề dệt truyền đời xứ sở. Những cánh đồng bờ xôi ruộng mật bị co lại như “Tấm da lừa của Ban Zac“. Đất đai mầu mỡ bị cát lấp, kên rào, thả cho cỏ dại hân hoan ngóng chờ bao dự án lơ lửng “treo” cao. 
 
Thông tin cá nhân: (VanDanViet)    
Tác giả Nguyễn Thanh Tuyên     
Tên thật Nguyễn Thanh Tuyên    
Sinh năm 1948 tại Phương Định - Trực Ninh - Nam Định     
Còn có bút danh khác là: Thanh Phương - Thanh Tú      
Nghề nghiệp: Bác sỹ     
Hiện thường trú tại: Thành phố Hải Phòng     
Hội viên Hội Nhà văn Hải Phòng     
Điện thoại: 0989094933     
Email: bsnguyenthanhtuyen@gmail.com     
_____    
   
GIÀY ƠI…!  
Lời bình Nguyễn Thanh Tuyên  

LỤC BÁT ĐÁNH GIÀY
          Thơ Nguyễn Thế Kiên 
Bóng từ tay ấy bóng ra
Chân dung giày dép bóng qua phận người
Trưa quen hè phố ngủ ngồi
Miệng khe khẽ nhẩm mồ hôi nửa ngày

Mũ mềm úp mặt cũng say
Xù xì mài nhẵn gốc cây phố rồi
Kìa tay quờ lại chỗ ngồi
Hộp đồ nghề gọi: giày ơi, giật mình!

Nụ cười bảy vía yên bình
Ba hồn giày dép lung linh... thật là:
Bóng từ đầu óc bóng ra
Xù xì... nhẵn bóng ... lạy cha đánh giày!
                          (Thơ Nguyễn Thế Kiên) 

Lời bình Nguyễn Thanh Tuyên  
    Quê tôi chuyên nghề nông kèm nghề thủ công dệt vải. Từ ngày ải bắc thông thương, hàng ngoại ồ ạt, ngập tràn… đã làm ngắc ngoải nghề dệt truyền đời xứ sở. Những cánh đồng bờ xôi ruộng mật bị co lại như “Tấm da lừa của Ban Zac“. Đất đai mầu mỡ bị cát lấp, kên rào, thả cho cỏ dại hân hoan ngóng chờ bao dự án lơ lửng “treo” cao.  
    Dân thì đông. Cũng bởi miếng ăn mà bao người phải bỏ quê bươn bả trăm miền, hành đủ mọi thứ nghề cửu vạn, ô-sin… Không ít thanh niên trai tráng “thiên di”… tay xách tráp, lót đế giày thì khoác lên vai, lượn lờ khắp ngõ ngách phố phường gạ gập đánh xi.  
    Hiện thực canh cánh bên lòng, nên khi gặp “Lục bát đánh giầy“ thi phẩm như có lực nam châm, hút tôi đọc đi đọc lại với niềm thương cảm dâng đầy. Tôi gắng tìm ý tứ chìm khuất trong thơ. Những mong hiện rõ chân dung người lao động chân quê ra tỉnh trùng với “tiêu cự” mà Nguyễn Thế Kiên bấm máy, rồi khéo léo sắp đặt kĩ càng trong một thể thơ khắt khe liêm luật truyền thống. 
          “Bóng từ tay ấy bóng ra  
          Chân dung giày dép bóng qua phận người” 
    Câu mở, giới thiệu nghề nghiệp, rõ rồi. Nhưng ở câu lục đầu tiên mà có tới hai từ “bóng”? Thiết nghĩ anh chẳng vung tay phung phí. “Bóng” không đơn nghĩa. Tác giả chơi chữ chăng? Khẳng định từ đầu e hơi sớm. Thôi, cặp điệp tính từ ấy dành lại để ta tiếp tục tìm hiểu bút pháp …dần dà. 
    Và, từ “bóng“ lại xuất hiện lần 3 với mục đích gì đây: chân dung dày dép bóng qua phận người/.Phận người mang bóng dày dép ư? Ta cũng hiểu, vị trí ấy là nơi thấp nhất của cơ thể. Song, có khi lại là bệ đỡ tạo dáng bề thế sang trọng cho người. 
    Nghĩ rộng ra còn thấy: khi mà chuốt chải qua tay bao đôi dày là bấy lần gặp gỡ đa dạng “Chân dung”. Nào là mẫu mốt Tây-Ta. Gia công hay chính hiệu? Chúng đâu trùng kích cỡ, màu sắc, xuất xứ sản xuất (made in). Cảm giác chạm tay đủ nhận ra da mềm, da cứng, nhẵn mịn hay thô sần. Sẽ tỏ tường hàng xịn hay đã cũ càng, vẹt gót, mòn da… khi kề sát mắt. Và, giá cả thời trang hắt “bóng” trung thành, hiện rõ dáng hình thân chủ …  Ai ý tứ có thể phán đoán chút ít. Nhưng nếu quá mộc mạc quê mùa, chỉ duổi dong phố thị, thì tài đâu mà xem tướng, đoán người. Âu cũng chỉ cầu mong đổ mồ hôi, rạc cẳng, thoăn thoắt đôi tay, mau mắn cóp nhặt mưu sinh.  
    Từ hai câu thơ trên tôi rút ra kinh nghiêm làm thơ lục bát cần được tiếp thu ngay một điều là thiết kế “lời mở” đã rất cần phong phú tình tiết.  
    Ta biết Trời phú cho Thi sĩ bản tính đa cảm. Họ có thị giác, thính giác tinh tường, nhờ vậy độc giả được dẫn vào ngóc ngách hoàn cảnh, tìm hiểu thói quen và nhìn nhận thực trạng người đời: 
          “Trưa hè quen phố ngủ ngồi
          Miệng khe khe khẽ nhẩm mồ hôi nửa ngày”  
    Vạ vật! Đặc tả ở trên không chỉ tạo hình, mà còn ghi âm trực tiếp! Đúng, đâu còn sót ghế đá ngả lưng. Thời điểm “chính Ngọ“ hiếm khách, vốn là giờ dành cho ẩm thực rôm rả, hay yên ả giấc trưa nơi phòng lạnh thị thành.  
    Vật vờ chỉ mệt người, thêm vô tích sự. Thôi, tiện chỗ nào kề lưng chỗ ấy, chợp mắt đợi chiều. Trước lúc nhân vật thiu thiu Tác giả còn thấy “Miệng khe khẽ nhẩm“. Thói quen mãn tính của “anh thợ“ chẳng khác chi kẻ trót hệ lụy một loại thuốc an thần nhóm bình thản, chẳng thể cưỡng dùng. Phút ấy, đâu phải tự ru thì thầm, mà đương sự đang làm “phép  nhân” nhẩm giá mồ hôi thấm đất nửa ngày. Rồi khấu hao tiếp suất cơm bụi ban trưa. Xong xuôi mới yên dạ, nhắm mắt tựa lưng.  
    Ô! Thế mà, thoáng chốc chàng đánh giày đã lịm giấc say. Sự mệt mỏi đóng sập hàng mi cùng với những đồng bạc lẻ thiêm thiếp giắt lưng. Lịm nhanh bởi từ tơ mơ đã bách bộ chà chã, rã rời. Và, nguyên nhân cũng còn do phản xạ giấc trưa quen nết nữa. Vâng, mà cũng cần thời gian cách bức, chỉ chốc lát nghỉ ngơi thôi sẽ phục hồi sinh khí, tái tạo sức lực cho cuộc trường chinh háo khát thoát nghèo. 
          “Mũ mềm úp mặt cũng say 
          Xù xì mài nhẵn gốc cây phố rồi”
    “Xù xì”, hình ảnh gốc cây.Ai mà lạ lẫm. Nhưng thời tiết cay nghiệt nắng mưa và va chạm bụi ráp thị thành cũng làm cho con người đen đủi vốn nứt nẻ, xạm da , giờ “xù xì” dần dần cả thể xác tinh thần. Tâm thức tự lúc nào chồi lên những góc cạnh, cộm cằn! Điều minh chứng sinh động cho thuyết “Chọn lọc tự nhiên“ nghiệt ngã. Một thực tế khó lòng tránh khỏi! 
    Tuy vậy, đâu đây dường như vẫn còn phảng phất gốc gác nếp sống giản đơn. Khỏang râm che mặt giấc trưa vẫn chỉ cậy nhờ chiếc mũ mềm chặn nắng cũ kĩ bao ngày. Thôi thế cũng ổn; cần chi lệ thuộc ô dù. Mà cũng chẳng có ô lọng nào rỗi hơi ở đây, để mà trông, mà đợi. Lúc này thượng sách là hãy nương dựa, bám bíu vào vật vô giác vô tri như “Hè phố gốc cây“... 
    Ơi tác giả? Khi mà “Mài nhẵn gốc cây phố rồi“ thì sau tấm áo bạc sờn kia cái tấm lưng “chủ thể“ ra sao? Phải chăng Nhà thơ dồn thâm niên vất vả của nhân vật đánh giày… về phía nước mắt đồng loại, người thân? 
    Nhưng đang trưa nồng, thoáng nhìn thấy cái anh thợ chuyên “làm dáng” cho giày da thật quá vô tư …Ai mải bon bon lướt đi hẳn chắc rằng giấc điệp ấy ngon, sâu. Song đúng ra nó sỉu mềm, chập chờn, mơ tỉnh. Như đây, bất giác anh quơ tay sờ mớ đồ nghề:
          “Kìa tay quờ lại chỗ ngồi 
          Hộp đồ nghề gọi: giày ơi, giật mình“ 
    Ta thấy khoảng tỉnh luôn thường trực điểm giờ. Báo thức rất chính xác nhờ nhịp sinh học mà tạo hóa cài đặt và ban tặng tự nhiên... Cũng, chửa biết chừng chiếc hộp đồ thô sơ kia đã ghi âm tiếng gọi “giày ơi“ của khách hàng chăng? Mà có khi nó vẫn thường lầm tưởng “Giày ơi“ là quí danh của chủ nó. Và thế là, “Giày“- chả biết tự lúc nào đàng hoàng nhận một chính danh? Bởi nó còn thấy tất cả những người có nhu cầu tân trang cho “bộ móng“ đều gọi giật … “Giày ơi!”. Còn ran lên lời thưa, chính là chủ nó. Lắm lúc cũng phật ý, song đành chép miệng, buồn lòng. Bởi tất cả phải hướng tới tương lai…
    Người đọc cũng nên thông cảm “Thơ ý mà!”. Thủ pháp nhân cách hóa quá cần. Nguyễn Thế Kiên sáng tạo sử dụng nó giữa lúc tranh tối tranh sáng của giấc ngủ xem ra rất hợp lý, dễ chấp nhận, bởi cả tôi giờ đây vẫn trong trạng thái nửa mê nửa tỉnh của bài thơ. 
    Với thợ đánh giày cũng may còn có sự an ủi thân tình giữa vật và người. Như bè bạn, vật bất li thân kia ròng rã hôm sớm bên nhau, tận tụy sẻ chia gian nan mưa, nắng.
    Chính cái công cụ thô sơ cộng tác với bàn tay thô ráp, ám muội xi đen của anh ta… đã gọi hồn cho bao đôi giày, cặp dép đang hấp hối, nồng nặc mốc hôi, tưởng như xác rữa lìa hồn: 
          “Ba hồn giày dép lung linh…”  
    Và đôi tay lành nghề chẳng hề e ngại, xuất hiện cả ở chốn cao sang, phồn thực… tận tụy chiều chuộng để đón về ánh mắt hài lòng của bao tửu khách “bẩy vía“ mày râu. (Tất nhiên “bảy vía“ ở đây không ngoại trừ cả chính nhân vật lang bang kiếm sống, tỏ vẻ mỹ mãn mỉm cười giây khắc - trong thơ): 
          “Nụ cười bảy vía yên bìn“ 
    Khổ thơ lục bát đa tầng, đa nghĩa làm mắt ta đôi lúc cay cay, nhưng yên tâm không hề bi ai, tủi cực. Ngược lại, còn có phần an lạc tự tin nho nhỏ nhờ tác giả nhào luyện hoàn cảnh trong văn phong trào phúng riêng mình. Điều ấy, tạo ra nguyên liệu đổ móng, lát nền, để có chỗ đứng riêng rẽ hẳn, mà ta có thể nói rằng đó là bút pháp Nguyễn Thế Kiên.
    Cũng tò mò xin hỏi, nơi xuất xứ tác giả có trùng quê Nguyễn Khuyến, Tú Xương không mà nhiều bài thơ thâm thúy thế? Thơ cũng gần gũi đời thường, chia sẻ cảm thông với thân phận quần đùi, chân đất giúp họ vợi đi không ít nỗi niềm.   
    “Lục bát đánh giày“ là bài thơ thế sự hay, ám ảnh. Nó xa khác chất thời sự dễ trôi, phai…từng trên nhật báo.  
    Người đọc chờ đợi “Ba hồn bảy vía“ của người và vật sau khi nhập xác hoàn nguyên thì nét đẹp sáng trong sẽ tái hồi. Cái xấu, cái bẩn đã được phủi đi. Sự thô ráp bụi bậm nhờ bàn tay lương thiện thường dân miết xát, trát xi, rồi chà đi, chuốt lại … nhủ về dáng vẻ lung linh từng có ban đầu.  
    Đầu tư tẩy lọc sẽ:
          “Bóng từ đầu óc bóng ra 
          Xù xì… nhẵn bóng… lạy cha đánh giày” 
    Công lao kỳ cọ xứng đáng được “xù xì”, “nhẵn bóng” bái lạy, bởi phải biết hàm ơn khi có sự may mắn đổi đời…  
    Ta thấy “Lục bát đánh giày“ hao hao như một clip hình ảnh, ngắn mà đủ gợi, phản ảnh trung thực đời sống gần gũi. Sự đóng góp của tác giả cho lục bát hiện đại ở chỗ kín kẽ, giầu tầng vỉa, không phô lộ chủ quan, khéo léo biến ảo… nên tác phẩm hấp dẫn sự mổ xẻ  kĩ lưỡng để thưởng thức thấu đáo cho những ai thật có nhu cầu.  
    Lục bát– Thể thơ mang quốc hồn quốc túy của dân tộc đang được Nguyễn Thế Kiên (một người hợp tạng) kế thừa và không ngừng bứt phá qua những trang thơ. Tôi chờ đợi được tham khảo thơ anh nhiều hơn để rỗi rãi nhâm nhi tìm kiếm thú vị bồi bổ cho bản thân mình- một người mang nặng tâm hồn yêu thơ truyền thống.
Nguyễn Thanh Tuyên 
Nguyễn Thanh Tuyên   
© Tác giả giữ bản quyền.    
. Cập nhật lại ngày 24.8.2015   
. Cập nhật theo nguyên bản của tác giả gởi từ Hải Phòng ngày 10/11/2013    
Xin Vui Lòng Ghi Rõ nguồn VanDanViet Khi Trích Đăng Lại.    
_______________________________________________    
    
Dìu em ra khỏi một vùng thầm yêu – Lời bình: Nguyễn Thanh Tuyên
Ngày 26/09/2013   
Tôi chưa hề gặp Diệu Thoa, nhưng nhìn nhận tốc độ và trình tự của "Thu yêu" tôi thầm nghĩ chị có dáng đi thong thả, uyển chuyển trong cái lối nhỏ, tận ngõ ngách... của riêng mình. Người phụ nữ như thế thường có "Số nhàn", chẳng rõ phỏng đoán ấy đúng hay sai? Điều trên đã không cho phép thưởng thức vội vàng, chính Thi phẩm khuyên tôi chỉ nên bước lững thững qua cổng mùa thu trong thơ chị. Một mùa thu sao mà mượt mà, khao khát yêu và day dứt nhớ... đến vậy!  
 
Thông tin cá nhân: (VanDanViet)    
Tác giả Nguyễn Thanh Tuyên     
Tên thật Nguyễn Thanh Tuyên    
Sinh năm 1948 tại Phương Định - Trực Ninh - Nam Định     
Còn có bút danh khác là: Thanh Phương - Thanh Tú      
Nghề nghiệp: Bác sỹ     
Hiện thường trú tại: Thành phố Hải Phòng     
Hội viên Hội Nhà văn Hải Phòng     
Điện thoại: 0989094933     
Email: bsnguyenthanhtuyen@gmail.com     
_____    
   
DÌU EM RA KHỎI MỘT VÙNG THẦM YÊU
Lời bình Nguyễn Thanh Tuyên  

THẦM YÊU… 
          Thơ Đặng Diệu Thoa  
Gió nâng tiếng sáo vang lừng
Tiếng ve chìm nghỉm lưng chừng heo may
Lá vàng xào xạc đâu đây
Hồ thu loãng bóng liễu gầy mảnh mai

Ngỡ ngàng chiếc lá thu phai
Nhởn nhơ đậu lén bờ vai một chiều
Bất ngờ tim dạo khúc yêu
Bầu hương sữa nghẹn dấu điều đắm say

Lối về xao xác me bay
Hồn buông neo giữa tháng ngày ngây thơ
Chạm môi e ấp dại khờ
Chập chờn ở cuối cơn mơ nồng nàn

Thơ tình viết chẳng đẫy trang
Mà ngân ngấn mắt lá vàng có hay?
Thềm xưa lá vẫn rơi đầy
Nào khô thương mến, chất dày nhớ nhung

Ai mang thu đến sánh cùng
Dìu em ra khỏi một vùng Thầm yêu 
                                                         Đặng Diệu Thoa 

Lời bình Nguyễn Thanh Tuyên   
    Tôi chưa hề gặp Diệu Thoa, nhưng nhìn nhận tốc độ và trình tự của "Thu yêu" tôi thầm nghĩ chị có dáng đi thong thả, uyển chuyển trong cái lối nhỏ, tận ngõ ngách... của riêng mình. Người phụ nữ như thế thường có "Số nhàn", chẳng rõ phỏng đoán ấy đúng hay sai? 
    Điều trên đã không cho phép thưởng thức vội vàng, chính Thi phẩm khuyên tôi chỉ nên bước lững thững qua cổng mùa thu trong thơ chị. Một mùa thu sao mà mượt mà, khao khát yêu và day dứt nhớ... đến vậy!
    Chạm vào hai giác quan của tôi sớm nhất đó là "tiếng sáo vang lừng/ xào xạc lá vàng bay" và "Hồ thu loãng bóng liễu gày mảnh mai". Đặc tả về mùa thu nếu chỉ kể tả, tôi nghĩ với một cô giáo dạy văn đâu có khó khăn. Nhưng tinh ý sẽ thấy "vang lừng" âm thanh có cường độ cao, trên tận tầng không được xuất hiện trước, còn "xào xạc" nghe thấy sau. Hay hồ thu lăn tăn gợn sóng đã làm hình ảnh trên mặt nước không còn ke nét nữa: "loãng bóng liễu gầy…" cho thấy chị thấu thị kĩ lưỡng và không hề dễ dãi khi sắp đặt từng con chữ sao cho đúng vị trí thích hợp của nó. Ở khổ đầu ta còn gặp tiếng ve, nhưng chỉ tồn tại trong tâm tưởng. Bởi nó đã "chìm nghỉm", lắng sâu rồi khi mùa đã trở heo may. Song, đây mới là động tác kéo "phông màn sân khấu kèm khúc nhạc dạo đầu" trước khi bước sang chương hồi chính của "Thu yêu".  
    Và không để tôi phải đợi chờ, tấm màn nhung màu mận chín đã từ từ hé mở:
          "Ngỡ ngàng chiếc lá thu phai 
          Nhởn nhơ đậu lén bờ vai một chiều"  
    Không gian hiện rõ ở khổ 1, còn đây là thời gian. Theo tôi cũng chưa dừng ở đó. Bởi dại gì mà nữ sĩ này đã dùng "lá vàng" còn lặp lại "lá thu phai" làm gì? Thật vậy, "Nhởn nhơ đậu lén" chứng minh cho thiển nghĩ của tôi có lí. "Nhởn nhơ" nghiêng vẻ trêu ngươi. Còn "đậu lén bờ vai", có lẽ người phụ nữ mới phát hiện ra sự có mặt của nó sau này qua trạng từ "lén" mà thôi. Phải chăng chiếc lá thu phai làm ẩn dụ cho sợi tóc đã chuyển màu?? Nếu đúng vậy, Diệu Thoa đã hoá thân vào một phụ nữ tuổi ngả sang thu để nuối tiếc một thời bắt đầu của nồng nàn hoa lửa …? 
    Sự chuyển màu của xê dịch thời gian ấy tác động trực tiếp làm cho con tim vốn xốn xang dạo khúc tình, rồi kích thích dữ dội vào cảm xúc: 
          "Bầu hương sữa nghẹn dấu điều đắm say" 
    Sao ngữ cảnh mùa thu mà tác giả không bận tâm tới hương hoa sữa nhỉ? Cũng sực nức nồng nàn loang toả một vùng chứ? Mà chị lại dùng "bầu"? Ngẫm ngợi về động từ "nghẹn" tiếp đó tôi mới vỡ ra. Thế đấy! Chỉ ở tác giả nữ mói viết được như thế, mà người ta vẫn thường khen là thơ "giầu nữ tính" là vậy. Ai chẳng hiểu "rỗng, lép" thì khó mà gây nghẹn. Mà chỉ có thể nghẹn khi đã "căng đầy"... Tới đây từ "bầu" dường như đã có đáp án thoả đáng... 
    Chẳng phải chiết tự Y học, song luôn có một số nguyên nhân dẫn tới "bầu hương sữa nghẹn" mà bạn đọc nữ … dễ cảm nhận hơn. Nhưng ở đây chắc chắn xuất phát nguyên nhân "cảm xúc" giúp Diệu Thoa liên tưởng sáng tạo được một câu thơ thật thần tình, đáng ghi vào bộ nhớ !Tôi vẫn ngất ngây, chậm rãi bước, có lúc choáng ngợp của tình thu trót chợp mắt quên lãng một vài chi tiết trong thơ. Sực tỉnh thì bắt gặp: 
          “Chạm môi e ấp dại khờ 
          Chập chờn ở cuối cơn mơ nồng nàn".  
    Thật là trong trẻo! Chưa dày dạn mới e ấp. Chính kỉ niệm thuở ban đầu thiêng liêng ấy thường hay lặp lại trong mơ. Bài thơ đến đây vẫn tuân thủ nếp tuần tự trong sự dàn dựng của chị. Và chính chị cũng âng ấng lệ qua khoé mắt đấy thôi… Tác giả có cảm động thật sự thì người đọc mới xúc động, quả không sai: 
          "Thơ tình viết chẳng đẫy trang 
          Mà ngân ngấn mắt lá vàng có hay ".  
    Qua cổng “Thu yêu“ lâu rồi, giờ đã chạm tới "thềm" kỉ niệm xưa, độc giả đột ngột gặp:  
          "Thềm xưa lá vẫn rơi đầy 
          Nào khô thương mến, chất dày nhớ nhung".   
    Nhịp 4/4 trong câu 8 thật đăng đối. Những lớp lá "thời gian" chất đầy lên thềm cũ chỉ làm dày thêm nỗi nhớ nhung, và sự thương mến xưa vẫn tươi thắm nguyên xanh. Đọc đến đây người bình chẳng dám khen tác giả nữa. Sợ lạm chữ thừa lời! 
    Tôi đang lo lo, tiếc tiếc khi tấm màn nhung sắp sửa khép lại, thì: 
          "Ai mang thu đến sánh cùng 
          Dìu em ra khỏi một vùng Thầm yêu" 
    “Thầm yêu”.Viết hoa? Ai từng yêu lucbat.com không hề lạ, đó chính là một tác phẩm từng gây dư luận của Diệu Thoa cách đây không lâu. Nhưng qua 2 từ "sánh" và "Dìu" tôi bất chợt liên tưởng ngồ ngộ, không có biết có trúng ý tác giả Diệu Thoa không? Đó là sau sánh lễ sẽ tiến đến hôn lễ… Xin bạn đọc cùng tôi dừng lại chốc lát nghĩ về một bữa tiệc Vu qui. Ta sẽ tận mắt chứng kiến vòng tay của chú rể đặt vào vòng 2 của làn cong cơ thể đang trưng diện một bộ trang phục trắng muốt, nuột nà  sang trọng của cô dâu, thì mới thích thú hết cái động từ "Dìu" đứng đầu câu bát cuối bài. Phải chăng chỉ kết cục tốt đẹp như thế mới đưa ra khỏi vùng Thầm yêu? Đó là một vùng công khai rộng lớn từng tháng ngày khao khát đợi chờ của Hạnh phúc lứa đôi. 
    Tiếc nuối và ao ước... xem ra chỉ đủ độ se se và rất khiết thuần ấy… luôn gặp trong thơ trữ tình của Cô giáo Nhà thơ Diệu Thoa. Tôi có đọc Tơ lòng, Thầm yêu, Giã từ, và cả Giật mình ... của chị, nhưng tôi thật thú vị "Thu yêu". Phải khẳng định chị đã có bước tiến vững vàng trong thơ lục bát trong một thời gian chẳng mấy dài kể từ khi xuất hiện trên thi đàn. 
Hải Phòng, 23h30' 19/7/2010 
Bs. Nguyễn Thanh Tuyên 
Nguyễn Thanh Tuyên   
© Tác giả giữ bản quyền.    
. Cập nhật lại ngày 24.8.2015   
. Cập nhật theo nguyên bản của tác giả gởi từ Hải Phòng ngày 26/09/2013     
Xin Vui Lòng Ghi Rõ nguồn VanDanViet Khi Trích Đăng Lại.    
_______________________________________________    
   
Nguyễn Thanh Tuyên bình bài thơ nhớ mưa của Cao Trần Nguyên
Ngày 21/09/2013 
Cuộc vui lễ hội LB Quí Tỵ đã khép lại. Nửa tuần trăng đã trôi đi nhưng trận mưa dã bạn vẫn còn dạt dào âm hưởng trong tâm hồn nhà thơ Đất Mỏ. Xa xưa Nguyễn Du liên tưởng và ví von tiếng đàn của Thúy Kiều như “Tiếng mau sầm sập như trời đổ mưa”. Thì nay, Cao Trần Nguyên lại nhận ra từng nốt nhạc vang lên âm thanh Nhớ-Thương- Vương Vấn … từ những hạt mưa.  
 
Thông tin cá nhân: (VanDanViet)    
Tác giả Nguyễn Thanh Tuyên     
Tên thật Nguyễn Thanh Tuyên    
Sinh năm 1948 tại Phương Định - Trực Ninh - Nam Định     
Còn có bút danh khác là: Thanh Phương - Thanh Tú      
Nghề nghiệp: Bác sỹ     
Hiện thường trú tại: Thành phố Hải Phòng     
Hội viên Hội Nhà văn Hải Phòng     
Điện thoại: 0989094933     
Email: bsnguyenthanhtuyen@gmail.com     
_____    
   
NHỚ MƯA
          Thơ Cao Trần Nguyên  
Mưa như trút xuống phím đàn
Hạt giăng - nốt Nhớ, hạt tràn - nốt Thương

Hạt sa vào - nốt Vấn Vương
Hạt tan vào - nốt Âm Dương - bổng trầm...
Sáng nay nghe tiếng Dương Cầm
Nhớ cơn mưa - tụ nên mầm sống - Thơ! 
                                                        Cao Trần Nguyên   

Lời bình Nguyễn Thanh Tuyên     
    Cuộc vui lễ hội LB Quí Tỵ đã khép lại. Nửa tuần trăng đã trôi đi nhưng trận mưa dã bạn vẫn còn dạt dào âm hưởng trong tâm hồn nhà thơ Đất Mỏ.
    Xa xưa Nguyễn Du liên tưởng và ví von tiếng đàn của Thúy Kiều như “Tiếng mau sầm sập như trời đổ mưa”. Thì nay, Cao Trần Nguyên lại nhận ra từng nốt nhạc vang lên âm thanh Nhớ-Thương- Vương Vấn … từ những hạt mưa.  
    Những hạt mưa quí giá đó từ trận mưa “níu giữ chân người” đã kích hoạt, rung lên phím đàn (Dương Cầm) của cõi lòng Ông.  
    Qua âm sắc từng hạt mưa, Cao Trần Nguyên không những tinh tường tách bạch được các cung bậc tình cảm khác nhau quanh mình, mà ông còn đo lường được cả trường độ của vương - vấn - nhớ - thương. Điều ấy có thể chứng minh rõ bằng những động từ “giăng – tràn – sa – tan” mà ông lựa chọn hết sức kĩ càng đặt trước các tính từ trong câu: 
          Hạt giăng - nốt Nhớ, hạt tràn - nốt Thương 
          Hạt sa vào - nốt Vấn Vương
          Hạt tan vào - nốt Âm Dương - bổng trầm...
    Bài thơ kiệm chữ hết mức. Phải chăng vì thế mà ông phải dùng cả “cọc tiêu biển báo” là gạch nối, chữ hoa để cảnh giác người đọc nào đó có thể vội vã, vô tình phóng nhanh trên xa lộ thơ ông.
Nhưng ai mà không bồi hồi nhung nhớ khi gặp âm thanh réo rắt, lắng sâu… trong “nhớ mưa” cơ chứ. Những câu lục bát ấy mới đọc qua đã mê mụ dìu ta về nơi cư tụ đằm thắm ngọt ngào. Chốn ấy là không gian hội ngộ tri kỉ tri âm, đông vui mà sâu lắng, giầu năng lượng tinh thần … kích thích hạt nhân trong ta động cựa, nứt vỏ bật mầm thơ mỗi độ thu về…  
Bs. Nguyễn Thanh Tuyên 
DD: 0989094933 
Nguyễn Thanh Tuyên    
© Tác giả giữ bản quyền.    
. Cập nhật lại- ngày 24.8.2014   
. Cập nhật theo nguyên bản của tác giả gởi từ Hải Phòng ngày 21/09/2013   
Xin Vui Lòng Ghi Rõ nguồn VanDanViet Khi Trích Đăng Lại.    
_______________________________________________   
   
Bi kịch qua một cách nhìn – Lời bình Nguyễn Thanh Tuyên  
Ngày 15/05/2012  
Không ít lần chúng ta chứng kiến những giọt nước mắt tràn ngập niềm vui và hạnh phúc ngọt ngào của những cô dâu trong ngày xuất giá. Quả tình, cảm xúc đặc biệt, tại khoảnh khắc hiếm hoi ấy đã khôn ngăn những giọt lệ nóng hổi ứa ra cạnh ánh mắt lấp lánh tình yêu và chứa chan hy vọng của bao cô gái sắp bước lên chiếc xe hoa. 
 
Thông tin cá nhân: (VanDanViet)    
Tác giả Nguyễn Thanh Tuyên     
Tên thật Nguyễn Thanh Tuyên    
Sinh năm 1948 tại Phương Định - Trực Ninh - Nam Định     
Còn có bút danh khác là: Thanh Phương - Thanh Tú      
Nghề nghiệp: Bác sỹ     
Hiện thường trú tại: Thành phố Hải Phòng     
Hội viên Hội Nhà văn Hải Phòng     
Điện thoại: 0989094933     
Email: bsnguyenthanhtuyen@gmail.com     
_____    
   
''BI KỊCH''- QUA MỘT CÁCH NHÌN
Lời bình Nguyễn Thanh Tuyên 

Bi kịch 
          Thơ Thanh Trắc Nguyễn Văn
Ngày theo chồng em khóc với hoàng hôn
Và hồn em đã thuộc về ta mãi mãi
Giờ cướp lại em bằng bạc tiền vung vãi
Ta được thân xác em nhưng lại mất linh hồn! 
                        Thanh Trắc Nguyễn Văn -1996
                (Tuyển tập thơ Tứ Tuyệt Tình Thi - NXB Đà Nẳng 2005) 

Lời bình Nguyễn Thanh Tuyên  
    Không ít lần chúng ta chứng kiến những giọt nước mắt tràn ngập niềm vui và hạnh phúc ngọt ngào của những cô dâu trong ngày xuất giá. Quả tình, cảm xúc đặc biệt, tại khoảnh khắc hiếm hoi ấy đã khôn ngăn những giọt lệ nóng hổi ứa ra cạnh ánh mắt lấp lánh tình yêu và chứa chan hy vọng của bao cô gái sắp bước lên chiếc xe hoa. 
    Nhà thơ Thanh Trắc Nguyễn Văn thì lại phát hiện ra giọt lệ nghịch cảnh, đầy chua xót trong Bi kịch: "Ngày theo chồng em khóc với hoàng hôn". Ở đây không phải cô dâu trào nước mắt vì sung sướng trước hạnh phúc trăm năm mà đó là những dòng lệ mặn chát, xót xa trước tình yêu bị tan vỡ phũ phàng. Trên cái khung nền ảm đạm tàn ngày được tác giả bối cảnh tạo không gian trong thơ đã gợi cho độc giả liên tưởng về sự gả bán, ép buộc - cưỡng hôn (?) Và chính tại đây người đọc chưa hề thấy mảy may dấu vết chất kết dính keo sơn của nghĩa vợ tình chồng. 
    Người con gái ấy bước chân về nhà trai mà hồn (tình yêu) thì mỗi phút mỗi dừng. Tâm khảm cô ước ao tình riêng mãi mãi định vị nơi buồng tim của người yêu cũ. 
    ...Dòng sông thời gian thì muôn đời vẫn mải miết trôi, là con trượt cho bao biến cố thăng trầm ở cõi người... 
    Và thoắt đà, ngôi thứ nhất "ta" trong thơ đã "Vinh thân phì gia" thoát cảnh bần hàn. Anh ta đã đủ ưu thế và tiềm lực chủ động trả thù cho thất bại quá khứ và chẳng ngán cướp lại người phụ nữ xưa từ tay người đàn ông khác bằng tất cả (cộng hưởng với sự tự đắc, hiếu thắng của bản thân). Và cái người tự nhân xưng là "ta" ấy đã: "...cướp lại em bằng bạc tiền vung vãi" 
    Cũng chẳng lạ lùng gì ở một xã hội khi bị đồng tiền thao túng, lũng đoạn thì mọi sự chiếm đoạt chóng vánh thành công đều nhờ vào uy lực của đồng tiền.Và đúng vậy, cậy nhiều tiền kẻ trọc phú nọ đã vung tay đoạt ngôi sở hữu cá nhân. Mục đích cơ học... đơn thuần của anh ta cuối cùng cũng đã mĩ mãn: "Cướp được thân xác em...".  
    Đến đây cứ tưởng "hận" xưa được gột, tình xưa "lai hồi", song tác giả đã tạo bất ngờ đầy khôn khéo qua nửa câu thơ cuối của mình "...nhưng lại mất linh hồn!". 
    Thế đấy! Dường như xen lẫn yếu tố ly kỳ pha đậm kịch tính tại đây? Song,muôn đời tình yêu luôn là sự tự nguyện hiến dâng, là sự dung hòa giữa tâm hồn và thể xác. Nó không bao giờ chấp nhận sự mua bán, cưỡng đoạt. Mặt khác có người dư thừa vật chất chắc chi đã giầu có về tâm hồn. Nhân vật, ngôi thứ nhất trong thơ giờ đã bị tha hóa biến chất khác xưa. Cụm từ ngắn mang tính khẳng định "Mất linh hồn" giúp ta ngộ ra: người phụ nữ xưa không thể nhận ra anh được nữa, nàng đã quá lạ lẫm với tính cách bạo liệt, thiếu nhân tâm của anh lúc này. Nói đúng ra anh không xứng đáng với tình yêu mà cô ấp ủ dành cho anh: "Và hồn em đã thuộc về ta mãi mãi" lúc thở xa.
    Nghiền ngẫm, độc giả thấm thía hơn nơi chiều sâu "Bi kịch", thi phẩm của Thanh Trắc Nguyễn Văn. Bi kịch không còn giới hạn trong phạm vi hôn thú mà giúp ta mở rộng tầm nhìn tới cả một chế độ xã hội. Kinh tế dù tăng trưởng đến mấy mà mất bản sắc văn hóa, đạo đức con người bị băng hoại, bị tha hóa biến chât, vô cảm cảm trước nỗi đau của đồng loại... lâu dần sẽ thành một xã hội hổ lốn thiếu văn minh, chắc chắn thụt lùi. Khi số đông người đời lóa mắt chạy theo vật chất và ham hố dục vọng thấp hèn  mà quên lãng lương tri thì chế độ xã hội ấy khó có thể trường tồn. 
    "Linh hồn" trong thơ chính là tình yêu, là văn hóa sống. Mượn chuyện thất tình gửi gắm tư tưởng qua tác phẩm văn học, ta thấy Thanh Trắc Nguyễn Văn sáng suốt trong phát hiện vấn đề. Người cầm bút đã thể hiện rõ trách nhiệm công dân qua lao động nghệ thuật của mình."Bi kịch" ra mắt từ 16 năm trước tới nay vẫn vẹn nguyên giá trị cảnh báo trong tác phẩm. Đó là thiển nghĩ của riêng tôi. Nên chăng, chúng ta hãy đóng góp thêm lời bình trước điều mà mà có lẽ đó đây đương là vấn nạn?  
Bs. Nguyễn Thanh Tuyên  
Nguyễn Thanh Tuyên   
© Tác giả giữ bản quyền.    
. Cập nhật lại ngày 24.8.2015   
. Cập nhật theo nguyên bản của tác giả gởi từ Hải Phòng ngày 15/05/2012    
Xin Vui Lòng Ghi Rõ nguồn VanDanViet Khi Trích Đăng Lại.    
_______________________________________________    
   
Điểm hẹn tâm linh – Lời bình Nguyễn Thanh Tuyên
Ngày 19/06/2011
Xa xưa dân ta đã khéo mượn "Miếng trầu làm đầu câu chuyện" khi tiếp xúc xã giao. Nông phẩm chỉ là cây nhà lá vườn giản dị nhưng sắc biếc hương nồng đã xúc tác cho quan hệ giao tiếp thêm cởi mở, chân tình.Trầu cau được chọn lựa làm lễ vật dạm ngõ, ăn hỏi, đón dâu quả là ý nhị mang phong vị nho giáo của Tiền nhân. Thuần phong mỹ tục đó đã cấu thành nét Văn hóa Việt lâu bền. Cho tới giờ, dù đơn sơ hay thịnh soạn thủ tục cầu duyên cũng không thể nào thiếu vắng trầu cau.  
 
Thông tin cá nhân: (VanDanViet)    
Tác giả Nguyễn Thanh Tuyên     
Tên thật Nguyễn Thanh Tuyên    
Sinh năm 1948 tại Phương Định - Trực Ninh - Nam Định     
Còn có bút danh khác là: Thanh Phương - Thanh Tú      
Nghề nghiệp: Bác sỹ     
Hiện thường trú tại: Thành phố Hải Phòng     
Hội viên Hội Nhà văn Hải Phòng     
Điện thoại: 0989094933     
Email: bsnguyenthanhtuyen@gmail.com     
_____    
   
ĐIỂM HẸN TÂM LINH
Lời bình Nguyễn Thanh Tuyên  

CHỢ CHIỀU 
          Thơ Phùng Văn Khai   
Thà rằng chẳng chợ thì thôi
Chợ gì chỉ rặt hàng vôi lá trầu
Mấy bà lụ khụ nhìn nhau
Mây ngăn ngắt xám trên đầu lặng bay
Băn khoăn mấy lá trầu gầy
Khẳng khiu mấy quả cau bày chỏng chơ
Tiếng đâu như tiếng khóc hờ
Người mua đứng lặng như tờ lại đi
Cao xa đám cỏ xanh rì
Phía đường tiếng dế u i gọi đàn
Gọi về những chuyến đò ngang
Người không về ấy nhỡ nhàng bao nhiêu?
Lênh đênh là mấy cánh bèo
Trầu cay lay lắt chợ chiều vắng duyên
Người đi ván chẳng đóng thuyền
Bao nhiêu người ở nghẹn duyên cuối mùa ...
                                                              Phùng Văn Khai 

Lời bình Nguyễn Thanh Tuyên     
    Xa xưa dân ta đã khéo mượn "Miếng trầu làm đầu câu chuyện" khi tiếp xúc xã giao. Nông phẩm chỉ là cây nhà lá vườn giản dị nhưng sắc biếc hương nồng đã xúc tác cho quan hệ giao tiếp thêm cởi mở, chân tình.Trầu cau được chọn lựa làm lễ vật dạm ngõ, ăn hỏi, đón dâu quả là ý nhị mang phong vị nho giáo của Tiền nhân. Thuần phong mỹ tục đó đã cấu thành nét Văn hóa Việt lâu bền. Cho tới giờ, dù đơn sơ hay thịnh soạn thủ tục cầu duyên cũng không thể nào thiếu vắng trầu cau. Sau phút giây nhà gái nhận trầu, thì lời hò hẹn hứa hôn như được khắc lòng. Dù xa nhau, họ vẫn chờ vẫn đợi.  
    Có lẽ đó là xuất phát điểm hình thành tứ "Chợ chiều"? Nhà thơ Phùng Văn Khai tinh tế gắn kết với tập tục đã làm nên Cổ tích để chuyển tải thông điệp buồn đau, bất thành của tình duyên một thuở: 
          "Người đi ván chẳng đóng thuyền 
          Bao nhiêu người ở nghẹn duyên cuối mùa" 
    Ta không khỏi xúc động, nghẹn ngào trước cảnh "nghẹn duyên" lỡ dở, vò võ nguyên đây... mà cơ sự "ván chẳng đóng thuyền" kia đều do những người đi... đi mãi chẳng về!  
    Chiếc chìa khóa trao cho độc giả ẩn ở câu thơ cuối cùng, giúp mọi người quay trở lại chặng đầu mở cửa nội dung tác phẩm lục bát lẳng lặng, trầm buồn. 
    Hậu quả dai dẳng của chiến tranh được bóc trần qua hình ảnh sống mòn ngăn ngắt, đeo đuổi bao người ở lại chốn xưa: 
          "Mấy bà lụ khụ nhìn nhau 
          Mây ngăn ngắt xám trên đầu lặng bay" 
    Người đọc chẳng khỏi ngậm ngùi lặng đi khi liên tưởng tới bao cô gái vòm ngực tròn căng, phơi phới xuân thì bị phai tàn bởi tháng năm... giờ đây thành các cụ bà mình hạc thân gầy "lụ khụ" như nhau! Họ không may sinh ra cùng thời, sống cùng những thập niên gian khổ, cam go. Đồng cảnh, nên họ hiểu nhau hơn ai hết. Ngày lại ngày họ nhìn nhau với ánh mắt cam chịu, nhưng tận đáy tâm can luôn bị dày vò âm ỉ vì lạnh lẽo, khuyết thiếu, cô đơn. Còn mây trời lẳng lặng bay khó lòng thấu tỏ... 
    Thế người không trở về, họ là ai, giờ đương lưu lạc nơi đâu? 
          "Cao xa đám cỏ xanh rì
          Phía đường tiếng dế u i gọi đàn 
          Gọi về những chuyến đò ngang 
          Người không về ấy nhỡ nhàng bao nhiêu" 
    "Chuyến đò ngang" hình ảnh ẩn dụ việc chở người "Sang sông" vu qui thì không lạ, nhưng lòng ta cứ day dứt, sao âm thanh văng vẳng "gọi về" lại là tiếng dế ri ri, tê tái, phấp phỏng ven đường? Dường như dế và những người đáng lẽ lái những chuyến đò ngang thuở xưa... nay đều thuộc "miền" dưới cỏ...? Tiếng "u i" - loại hình "thông tin liên lạc" đặc thù kia phải chăng là "ngôn ngữ gọi hồn" đang mang mang, lan tỏa, vọng tìm... 
    Thế là những người ra đi giờ đây không còn nữa! Nắm xương phiêu bạt đã vĩnh viễn nằm lại nơi hoang vắng tận đầu suối cuối rừng hay vực thẳm non cao!
    Khi mới tiếp cận bài thơ ta chẳng khỏi ngỡ ngàng. Sao qui luật họp chợ lại quen nếp vào các buổi chiều? Tất cả người bán  đều là những phụ nữ già nua? Hàng hóa thì rặt cau trầu? Người mua lặng thinh im lìm như bóng? Thì ra "Chợ Chiều" tập trung những người mãn chiều xế bóng? Không gian chợ nằm giữa vùng giáp ranh, tranh tối tranh sáng, mấp mé giữa tàn ngày và đêm tới. Còn người mua ảo ảnh hình hài, ơ hờ, lặng đứng, rồi đi:
          "Tiếng đâu như tiếng khóc hờ 
          Người mua đứng lặng như tờ lại đi"  
    Hồn người đã khuất quanh quất đâu đây mỗi khi chiều đến. Họ nhìn thấy được, cảm nhận được tình yêu thương bấy nay vẫn thủy chung đợi chờ trong tâm tưởng người sống cõi trần. Rất gần nhau mà họ cách biệt muôn trùng! Còn tâm trí người sống ở chợ Chiều thì bất định, lãng đãng, chập chờn, mông lung, giao thoa giữa mờ và tỏ. 
    Độc giả bắt gặp trong thơ nét hao hao dáng dấp chợ Tình. Nhưng nó hoàn toàn khác với nơi hò hẹn đầu xuân của các cặp tình nhân tới chợ Khau Vai (Mèo Vạc-Hà Giang). Chợ Chiều trong thơ Phùng Văn Khai là chợ ảo. Địa điểm của vạt chợ sóng sánh giữa biên ải Âm-Dương- Nơi gặp gỡ tâm tưởng của người sống và người đã hy sinh. Đó là điểm hẹn tại miền giao cảm Tâm-Linh đôi lứa. Thật sự đây là nét lạ, lạ đến đặc biệt trong sự sáng tạo độc đáo của nhà thơ Phùng Văn Khai. Đề tài- vùng mà bấy nay chưa mấy ai để tâm khai khẩn. 
    Dư chấn dai dẳng của chiến tranh hiển hiện cận cảnh trong thơ Phùng Văn Khai. Tác giả tố cáo tội ác của đạn bom xâm lược đã cướp trắng quyền hưởng hạnh phúc con người. Sự tàn phá của chiến tranh kéo dài không chỉ một đời. Đến nay chưa có con số chính xác số lượng người đã mất trong cuộc chiến. Nhưng đau lòng biết bao khi đến bất cứ địa danh nào trên dải đất còng vất vả hình chữ S này ta đều thấy nghĩa trang tăm tắp, bia mộ bạt ngàn. Mà hầu hết những người yên nghỉ dưới lớp cỏ xanh dày đều đang độ thanh xuân. Lứa tuổi sung sức, hừng hực yêu đương. Đó là chưa kể hết bao liệt sĩ mãi mãi nằm lại tại rừng sâu núi thẳm Trường Sơn, dù cố gắng đến mấy cũng khó lòng qui tập. 
    Phùng Văn Khai nhậy cảm phát hiện sự mất cân bằng giới tính trầm trọng do chiến tranh tàn khốc gây ra trong những thập niên vừa qua, đương sát nách, cận kề. Kẻ thù hủy diệt cả hạnh phúc riêng tư, quyền làm vợ, quyền làm mẹ của biết bao người phụ nữ lương thiện. Tác gỉa không thể cầm lòng khi bắt gặp thói quen bày bán cau gầy, trầu héo... của các bà già diễn ra giữa chợ chiều chiều. Dù hư cấu, thì triệu chứng rối loạn tâm thần của bao người đợi chờ người yêu vẫn điển hình, mà bệnh căn đều do mất mát. Điều ấy không hề hiếm thấy ở thời kì hậu chiến nước ta. 
    Giờ đây khi vết thương chiến tranh đã liền thịt lên da, người viết có độ lùi xa, đủ bình tĩnh nhìn nhận và thấm thía hơn trước thương tích chiến tranh, nhà thơ Phùng Văn Khai đã tạc phù điêu, dựng tượng đài "Chợ Chiều" vào trái tim độc giả, vào trí nhớ muôn người. 
    Bằng thể thơ truyền thống, câu chữ dung dị, tính từ láy tượng hình, tượng thanh hợp lí, đặt đúng chỗ... gây ám ảnh và lay động tâm thức độc giả trước số phận những con người từng phải đối mặt với thảm họa chiến tranh . 
    Bài thơ tựa lời nhắc nhở với lớp lớp những người kế thừa, tiếp quản rằng hạnh phúc được thừa hưởng hôm nay từng phải đánh đổi bằng máu, nước mắt và sự hy sinh thầm lặng vô bờ bến của thế hệ đi trước. Tác phẩm cũng khẳng định chỉ duy nhất tình yêu mới tồn tại vình hằng... 
    Hương cau vẫn ngan ngát, sắc trầu mãi mãi mướt xanh trên mọi miền đất Việt. Tình duyên đôi lứa sẽ nẩy nở trường tồn. Trong niềm vui duyên mới hẳn không ai nỡ quên một thời trầu gầy, cau héo ... bởi đã có lần từng lật giở, tâm đắc với bài thơ lục bát "Chợ Chiều"...   
Bs. Nguyễn Thanh Tuyên 
(Hội viên HNV Hải Phòng) 
Nguyễn Thanh Tuyên   
© Tác giả giữ bản quyền.    
. Cập nhật lại ngày 24.8.2015   
. Cập nhật theo nguyên bản của tác giả gởi từ Hải Phòng ngày 19/06/2011   
Xin Vui Lòng Ghi Rõ nguồn VanDanViet Khi Trích Đăng Lại.    
_______________________________________________    
    
Một mình đong gió chiều đông – Lời bình Nguyễn Thanh Tuyên (Hải Phòng) 
Ngày 28/04/2011 
Tâm trạng chờ đợi, ngóng tìm người thân trên mỗi chuyến đò sang của một người phụ nữ được Nhà thơ Bs Phạm Minh Trâm khắc họa khá rõ nét qua bài "Đong gió chiều đông". Nỗi lòng tê lạnh được tác giả khai thác bố trí rất hợp lí, tận nơi bến sông trở gió heo hút cuối chiều. Thời gian ngóng trông được kéo dài ra đến gầy vẹt, mòn cả đêm đông. Người đợi bồn chồn nhưng kiên nhẫn nhìn khắp lượt người lạ người quen lên bến, mà nào đâu thấy bóng người thân...! Điều ấy đã làm cho tâm trạng đọc giả hoà vào nỗi buồn riêng và dềnh lên một nỗi cảm thông sâu sắc.  
 
Thông tin cá nhân: (VanDanViet)    
Tác giả Nguyễn Thanh Tuyên     
Tên thật Nguyễn Thanh Tuyên    
Sinh năm 1948 tại Phương Định - Trực Ninh - Nam Định     
Còn có bút danh khác là: Thanh Phương - Thanh Tú      
Nghề nghiệp: Bác sỹ     
Hiện thường trú tại: Thành phố Hải Phòng     
Hội viên Hội Nhà văn Hải Phòng     
Điện thoại: 0989094933     
Email: bsnguyenthanhtuyen@gmail.com     
_____     
   
MỘT MÌNH ĐONG GIÓ CHIỀU ĐÔNG  
Lời bình Nguyễn Thanh Tuyên    

MỘT MÌNH ĐONG GIÓ CHIỀU ĐÔNG  
          Thơ Phạm Minh Trâm   
Đò quê vẫn chuyến vơi đầy
Chiều đông trở gió, hanh gầy bóng đêm
Ngóng tìm kẻ lạ, người quen
Mà sao chẳng thấy người em đợi chờ?

Bờ sông hoa cải vàng mơ
Vàng như chưa thể bao giờ vàng hơn
Lấy gì đong nổi cô đơn?
Mênh mang gió thổi chập chờn cánh chim

Người về chộn rộn con tim
Em ngồi đong gió đãi tìm vu vơ…
                                             Phạm Minh Trâm     

Lời bình Nguyễn Thanh Tuyên 
    Tâm trạng chờ đợi, ngóng tìm người thân trên mỗi chuyến đò sang của một người phụ nữ được Nhà thơ Bs Phạm Minh Trâm khắc họa khá rõ nét qua bài "Đong gió chiều đông". Nỗi lòng tê lạnh được tác giả khai thác bố trí rất hợp lí, tận nơi bến sông trở gió heo hút cuối chiều. Thời gian ngóng trông được kéo dài ra đến gầy vẹt, mòn cả đêm đông. Người đợi bồn chồn nhưng kiên nhẫn nhìn khắp lượt người lạ người quen lên bến, mà nào đâu thấy bóng người thân...! Điều ấy đã làm cho tâm trạng đọc giả hoà vào nỗi buồn riêng và dềnh lên một nỗi cảm thông sâu sắc. Hai cặp lục bát khổ đầu tải trọn vẹn tứ bài thơ, chặt chẽ, hầu như không lộ một hư từ. Mới đọc ta đã thấy khả năng điều khiển con chữ của tác giả khá nhẹ nhàng, điêu luyện. 
      Ở khổ giữa, người viết dành lại cho sự cảm nhận thân phận, nỗi niềm: 
          "Bờ sông hoa cải vàng mơ
          Vàng như chưa thể bao giờ vàng hơn"  
    Thân phận thì buồn, nhưng câu thơ thì đẹp về màu sắc và sự ẩn dụ tinh tế. Chỉ có cải ngồng mới trổ hoa vàng. Khi mà màu tới độ "hết" vàng thì hẳn là đã vào giai đoạn cuối mùa lạnh giá đông ken. Tác giả thầm mách cho độc giả về sự luống tuổi được mã hoá khéo léo chỉ qua hai câu lục bát như thế đó. Giúp ta tưởng tượng ra quá trình nén tâm trường diễn, trông chờ sắp ngún trọn một đời phụ nữ mà không thể hoá Vọng Phu! Tính khái quát của câu thơ toát lên sự ngóng đợi đằng đẵng của biết bao thân phận phải gánh chịu sau cuộc chiến tranh tàn khốc một thời!  
    Hoàn cảnh cô đơn ấy giữa đêm đông lộng gió thì có dụng cụ nào mà đo lường, cân đong nổi nỗi buồn dâng...? Thật vậy, thân phận mỏng manh kể trên khác nào một cánh chim yếu ớt giữa không gian mênh mang, mờ dần, dường như không thể nhìn thấu tới điểm tận cùng: 
          Lấy gì đong nổi cô đơn  
          Mênh mang gió thổi chập chờn cánh chim  
    Kết bài chỉ một câu 6 và một câu 8 tác giả tìm ra một sự tương quan so sánh không thể cân bằng, đối nghịch bởi hai cặp từ ghép “chộn rộn” - “vu vơ”. Nỗi buồn không thể khép lại: 
          "Người về chộn rộn con tim 
          Em ngồi đong gió đãi tìm vu vơ ..." 
    Bao người lên bến đã trở về gập gỡ người thân trong không gian đầm ấm đông vui, chỉ còn sót lại một người phụ nữ lẻ đơn nơi heo hút gió. Nỗi buồn tủi vô hạn ấy, mấy ai có thể định thần? 
    Bài thơ gọn gàng 10 câu khép lại, song dư ba của nó lan toả mãi trong lòng người, chẳng khác gì sóng gợn lăn tăn trên mặt sông đêm đông đầy gió lạnh. Buồn thương trải ra và được gắn vào nỗi nhớ niềm thương của mỗi người yêu thơ nhờ những câu lục bát chân cảm tới xót xa của Tác giả Phạm Minh Trâm.
    Trên thế gian này ta gặp biết bao Bác sĩ như mẹ hiền, không tư túi, mang hết trí lực của mình chia sẻ nỗi đau thể xác cho bệnh nhân, giữ lại sự sống cho con người. Thật quí giá vô cùng! Nhưng số Thầy thuốc như Lê Hữu Trác, Sê-khốp, Lỗ Tấn…Những người mà trọn đời dằn vặt với nỗi đau tinh thần của đồng loại không nhiều. Phải chăng Bs Nhà thơ Phạm Minh Trâm bấy nay phụng thờ những bậc Tiền nhân ấy …? 
Bs. Nguyễn Thanh Tuyên 
(Hội viên HNV Hải Phòng) 
Nguyễn Thanh Tuyên   
© Tác giả giữ bản quyền.    
. Cập nhật lại ngày 24.8.2015   
. Cập nhật theo nguyên bản của tác giả gởi từ Hải Phòng ngày 28/04/2011   
Xin Vui Lòng Ghi Rõ nguồn VanDanViet Khi Trích Đăng Lại.    
_______________________________________________    
   
Thắng thật với tình yêu – Lời bình Nguyễn Thanh Tuyên (Hải Phòng) 
Ngày 09/04/2011   
Thưởng thức một bài hát ưa thích gặp chất giọng quen thính giả có thể nhận ra ngay ca sĩ, nhưng dường như chẳng mấy người để ý đến họ tên của người đã sáng tác ra ca khúc ấy là ai. Mặc dù vậy, giai điệu trữ tình ngọt ngào, tha thiết, đậm chất dân ca như  “Làng quan họ quê tôi” hay “Khúc hát sông quê”… thì không hiếm người người biết rõ cha đẻ của nó là Nguyễn Trọng Tạo. Họ còn hiểu khá cặn kẽ về ông. Đó là một người lính, từng trải qua khói lửa cuộc chiến tranh … 
 
Thông tin cá nhân: (VanDanViet)    
Tác giả Nguyễn Thanh Tuyên     
Tên thật Nguyễn Thanh Tuyên    
Sinh năm 1948 tại Phương Định - Trực Ninh - Nam Định     
Còn có bút danh khác là: Thanh Phương - Thanh Tú      
Nghề nghiệp: Bác sỹ     
Hiện thường trú tại: Thành phố Hải Phòng     
Hội viên Hội Nhà văn Hải Phòng     
Điện thoại: 0989094933     
Email: bsnguyenthanhtuyen@gmail.com     
_____     
   
THẲNG THẬT VỚI TÌNH YÊU…
Lời bình Nguyễn Thanh Tuyên    

CUỘC SỐNG  
          Thơ Nguyễn Trọng Tạo  
Tờ giấy nào mỏng chỉ còn một mặt
Em hãy tìm cho tôi
Tờ giấy ấy không bao giờ tìm được

Tôi yêu em tôi tìm điều đáng ghét
Ở trong em. Em đừng vội giận hờn
Em yêu tôi em tìm điều đáng ghét
Ở trong tôi và em hiểu tôi hơn

Những ngọn gió chẳng hề mang tư tưởng
Cũng thổi dịu mùa hè thổi buốt mùa đông
Cái ngọn lửa con người tìm ra nó
Biết bao điều thiện - ác cháy bên trong

Đừng vội trách nhau nếu một ngày nào đó
Đang đắm yêu ta bỗng tự chia lìa
Bởi ta quá mê say mặt phải
Mà quên đi mặt trái bên kia.
                                             Nguyễn Trọng Tạo

Lời bình Nguyễn Thanh Tuyên   
    Thưởng thức một bài hát ưa thích gặp chất giọng quen thính giả có thể nhận ra ngay ca sĩ, nhưng dường như chẳng mấy người để ý đến họ tên của người đã sáng tác ra ca khúc ấy là ai. Mặc dù vậy, giai điệu trữ tình ngọt ngào, tha thiết, đậm chất dân ca như  “Làng quan họ quê tôi” hay “Khúc hát sông quê”… thì không hiếm người người biết rõ cha đẻ của nó là Nguyễn Trọng Tạo. Họ còn hiểu khá cặn kẽ về ông. Đó là một người lính, từng trải qua khói lửa cuộc chiến tranh chống Mỹ cứu nước; một thi sĩ đa tình, đa tài: vừa làm thơ, viết văn, viết phê bình, vẽ, lại còn sáng tác cả nhạc nữa. Điều đáng nói là trong bất cứ lĩnh vực nào kể trên ông đều gặt hái được thành công đáng nể. 
    Khác với những làn điệu trữ tình bay bổng sâu lắng đọng lại tâm trí người nghe, bài thơ “Cuộc sống” của ông lại rất đôi chân mộc, dung dị, nghiêng về sự chiêm nghiệm lẽ đời. Nó gợi cho người đọc ngẫm ngợi, lưu tâm. Có thể những câu thơ ấy được viết ra khi mái tóc ông không còn xanh. Ông đã xa hàng mấy thập niên cái đoạn đời bồng bột mới tiếp cận tình yêu, nặng cảm tính ban đầu.Chắc chắn nghĩ suy khi viết bài thơ trên tác giả chẳng còn chịu chi phối bởi đôi mắt  háo hức, lãng mạn, say đắm ngắm nhìn tình yêu lung linh, rực rỡ, thuần hồng… 
    Ở đây ta nhận thấy lời lẽ trong thơ thẳng thật, không hề né tránh trước lề trái của tình yêu và với cả cuộc đời này. Người sáng tác đầy bản lĩnh, hết sức trách nhiệm khi nhận dạng và khẳng định cuộc sống.Tác giả nghiêm túc với bản thân, sẵn sàng đối diện với hai mặt phải trái, sáng tối, khuất lộ của mình và của “nửa kia” qua những tháng năm chung sống bên nhau. 
    Ai cũng biết bình thường tình yêu luôn đồng hành với sự vuốt ve, cưng nựng, nhưng tác giả lại chủ động đi “tìm” khiếm khuyết. Lẽ đời tình yêu tìm hoa hồng, thế mà tác giả lại đi tìm “cái gai”. Phải chăng đó là Nguyễn Trọng Tạo? 
          “Tôi yêu em tôi tìm điều đáng ghét 
          Ở trong em. Em đừng vội giận hờn” 
    Câu nói người xưa “Nhân vô thập toàn” tác giả quá thấu hiểu nên ông không hề cao đạo, giáo huấn mà khuyên “em”  cần khách quan nhận xét tìm ra điểm “đáng ghét” của mình. 
          “Em yêu tôi em tìm điều đáng ghét 
          Ở trong tôi và em hiểu tôi hơn” 
    Chỉ khi thật lòng người ta mới bộc bạch những lời gan ruột như thế. Khi thấy được những hạn chế, nhược điểm của người yêu chắc chắn đôi bên sẽ đỡ bị bất ngờ. Sự góp ý ít nhiều sẽ giúp  nhau tiến bộ. Cũng từ đó còn có thể tu tạo cho mình cái nết đại lượng bao dung. 
    Nhiều ví dụ trong đời sống có thể sử dụng làm dẫn liệu về tính hai mặt của một vấn đề tham gia cấu trúc tứ thơ, song tác giả chỉ khai thác có mức độ hai hiện tượng vô tri quen thuộc tác động hàng ngày đến cuộc sống con người: 
          “Những ngọn gió chẳng hề mang tư tưởng 
          Cũng thổi dịu mùa hè thổi buốt mùa đông”  
    Gió không màu, tự nhiên sinh ra và từ đâu thổi tới đều không hề chủ định. Chỉ duy nhất con người mới mới có suy nghĩ trừu tượng trong não bộ, từ đó mà tư tưởng hình thành. Còn luồng gió của thiên nhiên biết chi định hướng? Muôn đời rồi gió vẫn vô tư. Ấy thế mà vẫn tiềm ẩn hai mặt “dịu mùa hè“ và  “buốt mùa đông”. Cảm giác buốt và dịu ấy liệu có phải do bản chất gió, xuất xứ gió, hay là do sự biến đổi thời gian của khí hậu mùa? Chắc mỗi độc giả sẽ tự liên tưởng khi thẩm thấu tác phẩm qua khổ thơ trên ... 
    Còn với lửa: 
          “Cái ngọn lửa con người tìm ra nó 
          Biết bao điều thiện - ác ở bên trong” 
    Con người đã tìm ra nó. Cuộc sống con người đã hoàn toàn đổi thay sau khi tìm ra lửa. Lửa cung cấp nhiệt năng chuyển hoá phân giải thức ăn. Con người thoát cảnh ăn sống nuốt tươi. Lửa tạo ra quang năng sua tan bóng tối giúp con người dần xa đêm trường giá lạnh tối tăm. Chính lửa là tác nhân thúc đẩy sự tiến hoá của loài người. Lửa gián tiếp nạp và tích lũy năng lượng tạo nhiệt huyết cho cuộc đời ta… Hiển nhiên, đó là điều thiện! 
    Song, cái ác lúc nào cũng ủ tàng trong lửa, mầm ác rất dễ dàng bùng phát và luôn nhè cơ hội lơ là mất cảnh giác, kém đề phòng để tấn công. Hoả hoạn phũ phàng sẵn sàng cướp đi sinh mạng, của cải mà con người từng đổ mồ hôi sôi nước mắt gây dựng tích cóp mỗi ngày.Không hiếm những cánh rừng nguyên sinh bị thiêu trụi chỉ vì một mẩu thuốc lá của một kẻ cẩu thả, ngu xuẩn, vô tâm. Những thảm rừng điệp trùng ngút ngát nháy mắt hoá khói, vĩnh viễn biến thành đồi trọc hoang hoá khô cằn. Tàn ác hơn là lửa khói đạn bom từng gây ra bao cảnh nồi da nấu thịt của các cuộc chiến thảm khốc trên thế gian này, làm chồng chất biết mấy tang tóc thương đau!  
    Từ những dẫn dụ về tính hai mặt của lửa và gió, tác giả đưa đến một giả định:
          “Đừng vội trách nhau nếu một ngày nào đó
          Đang đắm yêu ta bỗng tự chia lìa
          Bởi ta quá mê say mặt phải
          Mà quên đi mặt trái bên kia.” 
    Nếu một ngày nào đó tình yêu bỗng sẻ đàn, lứa đôi chia lìa dứt bỏ bởi ta từng quá đắm say mặt phải khuấy quên mặt trái bên kia. Phải chăng do mặt tiêu cực từ lâu đã lấn át làm nhoè mờ mặt phải - tích cực. Những say đắm ngày nào bị ăn mòn dần gây mai một tin yêu? Khổ thơ như một lời cảnh báo nhắc nhở ta đừng sao lãng giữ gìn phẩm chất tốt đẹp vốn có, cũng như phải sớm nghiêm khắc nhận ra mặt trái để tự chỉnh đốn hoàn thiện mình ngày mỗi ngày một trong sạch hơn.
         Ở trên ta đã nói đến sự giả định và đúng thế! Bởi muôn người chẳng ai muốn tan vỡ hạnh phúc. Có ai lại dại dột mong sảy đàn tan nghé khi cuộc đời mình đã từng yêu dấu nâng niu. Nhất là thủa ban đầu đã có lần ta từng thề thốt sống mái, sẵn sàng trao gửi trọn đời ta cho tình yêu tới hơi thở cuối cùng. Há chẳng quá thiêng liêng?  
    Quay lại khổ thơ đầu ta thấy như một định đề. Thật vậy, sẽ chẳng bao giờ tìm được tờ giấy mỏng nào có một mặt. Cuộc sống chắc chắn cũng tuân thủ theo nhận định ấy của Nhà thơ Nguyễn Trọng Tạo. 
    Bài thơ của ông như một luận điểm mở rộng tính hai mặt luôn tồn tại của cuộc sống, của các hiện tượng xã hội. Lời thơ không có chữ lạ, to tát, mà giản dị, chân mộc, nhưng ý tứ sâu xa.Tin rằng bài thơ sẽ được đón nhận, trụ vững và sẽ được kiểm định lâu dài qua thách thức của thời gian. 
Hải Phòng, 3/4/2011 
Bs. Nguyễn Thanh Tuyên 
(Hội viên HNV Hải Phòng) 
Nguyễn Thanh Tuyên   
© Tác giả giữ bản quyền.    
. Cập nhật lại ngày 24.8.2015   
. Cập nhật theo nguyên bản của tác giả gởi từ Hải Phòng ngày 09/04/2011    
Xin Vui Lòng Ghi Rõ nguồn VanDanViet Khi Trích Đăng Lại.    
_______________________________________________    
    
Nhân xưng hay nhắc nhủ? – Lời bình: Nguyễn Thanh Tuyên (Hải Phòng)
Ngày 22/3/2011 
    Ai có thể tính xuể được chuyện tình tại chốn trần gian, nơi- đã trải qua hàng triệu năm của sự sống, cõi người? Tình yêu- hai từ thường gặp như muôn vàn từ vựng khác, sao lại đựơc diễn đạt đa dạng trên mọi thể loại Văn học vượt xa các từ loại khác đến thế? Phải chăng nó phản ánh tình cảm riêng của bao số phận cả ở bề nổi tới tận đáy sâu của phần chìm, hình thành hẳn một chủ đề Tình yêu, nên mới phong phú đến vậy chăng? 
 
Thông tin cá nhân: (VanDanViet)    
Tác giả Nguyễn Thanh Tuyên     
Tên thật Nguyễn Thanh Tuyên    
Sinh năm 1948 tại Phương Định - Trực Ninh - Nam Định     
Còn có bút danh khác là: Thanh Phương - Thanh Tú      
Nghề nghiệp: Bác sỹ     
Hiện thường trú tại: Thành phố Hải Phòng     
Hội viên Hội Nhà văn Hải Phòng     
Điện thoại: 0989094933     
Email: bsnguyenthanhtuyen@gmail.com     
_____     
    
NHÂN XƯNG HAY NHẮC NHỦ?
Lời bình Nguyễn Thanh Tuyên 

LÀ EM
          (Thơ Hoa Lư)   
Trả anh về với thế giới của riêng anh.
Em là vậy- giọt thiên hà - mắt bão
Trong gió giông, cành ngả nghiêng chao đảo
Biết bao giờ mưa giã bão, đền cây?

Trót nao lòng, bất tận ngây say
Nhành lá biếc đu mình trong giá buốt
Dẫu biết lắm, không thể nào giữ được…
Ngác ngơ buồn đem giấu biệt vào thơ

Lời bình Nguyễn Thanh Tuyên       
    Ai có thể tính xuể được chuyện tình tại chốn trần gian, nơi- đã trải qua hàng triệu năm của sự sống, cõi người? Tình yêu- hai từ thường gặp như muôn vàn từ vựng khác, sao lại đựơc diễn đạt đa dạng trên mọi thể loại Văn học vượt xa các từ loại khác đến thế? Phải chăng nó phản ánh tình cảm riêng của bao số phận cả ở bề nổi tới tận đáy sâu của phần chìm, hình thành hẳn một chủ đề Tình yêu, nên mới phong phú đến vậy chăng? 
    Tại miền khuất lấp, tình cảm ém sâu, khó giãi bày giữa thanh thiên bạch nhật. Bởi thế nó thường được ẩn dụ gửi gắm qua thơ, cư trú tại nhiều tầng vỉa nông sâu, để tự sự, cũng như giải toả niềm riêng. ý thơ dù mã hoá đến đâu vẫn dễ du nhập tới trái tim đối tượng trực tiếp gửi trao.Với bạn đọc, họ sẽ tâm đắc thú vị khi thấy có bóng hình mình thấp thoáng ẩn hiện trong thi phẩm tình yêu đó.  
    "Là em”, đầu đề bài thơ của Hoa Lư cùng vài chi tiết trong thơ giống lời tự bạch cá nhân song sơ lược, ẩn ý, mơ hồ. Anh - nguời sẽ nhận bức thơ tình này, cũng không cụ thể. Nhận xét trên cho thấy bề dày thời gian mối quan hệ hai người có lẽ chưa nhiều. Hơn thế, họ lại ở trong hoàn cảnh không thuận chèo, mát mái… vấp phải sự ngăn trở "gió giông”. 
    Xin đừng vội phân tích tình cảm, mà hãy định vị nhân vật trước.Trong thơ, em là "giọt thiên hà" và vị trí đang tồn tại của em tại nơi "mắt bão". Còn anh, thì như cây lá "cành ngả nghiêng chao đảo” và "Nhành lá biếc đu mình". Độc giả nhận ra anh đang khắc khoải, chưa thể định tâm dọc vệt đi của luồng gió xoáy. Muốn tới gần em "mắt bão” – nơi có một khoảng trời tròn, quang đãng, giảm gió, ít mây … thì anh phải thắng lực ly tâm, phải vượt qua nhiều cấp độ gió siết khác nhau, có khi chạm mức siêu cấp, khó lường … 
    Trắc trở là vậy, nhưng thuộc tính của tình yêu thì muôn đời lãng mạn. Người trong cuộc mấy ai tỉnh táo nhận ra khi đang đắm mình rung động phút giây "Trót nao lòng bất tận ngây say”. 
    Không nên dễ dãi với mình, nguyên tắc với người! Bởi chỉ có người lãnh cảm mới không xao động trước vẻ đẹp hình thể cũng như tính cách của con người? Khuôn mặt khả ái, dáng dấp thanh cao, sắc da trắng trẻo, giọng nói khéo léo có duyên, tiếng cười khúc khích hồn nhiên… của phái đẹp bao giờ mà chẳng hấp dẫn, ngợp hồn giới mày râu. Nào mấy ai tự nói ra, nhưng thế gian luôn tồn tại những giây phút xao lòng… ngoài chồng, ngoài vợ. Tiếng chim còn hót trong bụi mận gai! Huống hồ…? 
    Cho nên "Ngàn lẻ một chuyện tình" một tiêu đề đã gặp, thật chẳng thấm tháp vào đâu so với bao "trước tác khổng lồ” đã viết, hoặc chưa viết xuể về tình yêu. Chừng đó, càng chẳng nỡ cật vấn hay trách cứ điều vẫn đang sảy ra tại miền khuất lấp của tâm linh. Chính vì con người vốn chẳng bao giờ thoả mãn với điều đã đạt được, có hướng tính bù đắp khuyết thiếu tiến đến hoàn hảo hơn. Điều ấy ai cũng thấy, mà nó thường ẩn tàng đơn thuần nơi ý nghĩ. 
    Với tình yêu, anh (trong thơ) đã tới. Song, chính người mà anh hâm mộ, ưu ái sự trìu mến đợi chờ ấy lại gửi cho anh một thông điệp với lời lẽ ẩn dụ sau đây "Biết bao giờ mưa giã bão, đền cây?” Câu hỏi về thời gian, khó xác định đến băn khoăn: Biết bao giờ??? Nó khác biệt hẳn với qui luật tự nhiên của bão gió thông thường. Nếu vậy, lúc nào thì mới tái sinh búp xanh, chồi biếc? Bằng tư duy liên tưởng nối kết, người đọc suy ra hy vọng tương lai khó lòng định đoạt. Câu thơ trầm buồn, như một lời tâm sự bên tai anh, mà hình như cũng chính là tác giả đang tự hỏi lòng.  
    Sự thật đã đưa cô gái trở về với thực tại "Trót nao lòng, bất tận ngây say". Đó là lời thừa nhận về chao đảo tinh thần trong những tháng ngày qua. Mà nào đáng trách chi tâm hồn trót rung cảm khi "say vì nết, nể vì tài” bỗng dưng chợt gặp trong đời… Câu thơ chính là lời nói chân tâm chân cảm với riêng anh. Miền tâm tưởng đắm đuối ở thế giới tâm hồn anh, em xin trả lại. Anh nên về với thực tại: trả anh về với thế giới riêng anh- nơi đã hằng định từ lâu trong quá khứ tới giờ. Và người con gái khiêm tốn chỉ ra “em là vậy, giọt thiên hà… bé bỏng, chẳng đáng gì trong vũ trụ bao la đâu. Anh đừng thi vị hoá, đừng cường điệu em.”
    Cho dù dù thế, người con gái vẫn tinh tế nhìn nhận phẩm chất đối tượng mình từng quan hệ, cô gửi gắm qua nửa câu thơ “Dẫu biết lắm”. 3 từ nghe như câu nói, biểu hiện sự hàm ơn tình cảm quí báu chân thành mà anh đã dành cho cô bấy nay. Đúng là kiệm chữ hết mức, nhưng giầu tình. Đối tượng được trao thơ dễ dàng nhận ra ngay nét sâu sắc, chất của một con người đáng mến mà bấy lâu nay mình từng mê đuối. 
    "Trả lại anh” và "không thể nào giữ được" cái gì? Ta cũng không khó khăn để tìm ra tân ngữ. Đó là tình yêu từng tồn tại trong tâm tưởng nơi góc khuất của hai người. Đó còn là một miền tâm linh hư ảo chứa đựng ước muốn mà khó lòng trở thành hiện thực. Hơn nữa tâm linh là phi vật chất, viết thế nhưng đâu dễ trả giao, nên sao tránh khỏi "ngác ngơ buồn đem dấu biệt vào thơ”... 
    Bài thơ như một lời tự xưng của đối tượng nữ, cũng là lời nhắn nhủ tới đối tượng nam trong mối quan hệ riêng tư, thầm kín của hai người. Lời thơ của Hoa Lư trong trẻo, trữ tình vừa đủ ru lòng man mác buồn. Sự tinh tế mềm mại nữ tính trong thơ giúp ta cảm nhận thêm được vẻ đẹp tình cảm hằng diễn ra giữa đời thường. Đọc "Là em” ta càng thấm thía hơn câu thơ đầy triết lí nhân sinh "Tình chỉ đẹp khi còn dang dở” của Cố Thi Sĩ Xuân Diệu đã đúc kết trao gửi lại Thế gian. 
12/2010  
Bs. Nguyễn Thanh Tuyên  
(Hội viên HNV Hải Phòng)  
Nguyễn Thanh Tuyên   
© Tác giả giữ bản quyền.    
. Cập nhật lại ngày 24.8.2015   
. Cập nhật theo nguyên bản của tác giả gởi từ Hải Phòng ngày 22/3/2011    
Xin Vui Lòng Ghi Rõ nguồn VanDanViet Khi Trích Đăng Lại.    
_______________________________________________    
   
Thản nhiên anh… chuyện của cả mai sau – Lời bình Nguyễn Thanh Tuyên
Ngày 25/11/2010 
Chậm rãi, thật trầm tĩnh ngẫm ngợi rồi tự nối kết các đoạn cách lớp trong thi phẩm  “Với thản nhiên anh” của Trần Mai Hường ta sẽ hình dung ra tình trạng khó dung nạp tại một không gian bé mọn - Nơi từng được mang cái tên yêu thương “tổ ấm”. Nhiều năm ở đó đã tồn tại cặp “cộng sinh” đúng nghĩa vợ - chồng. Cuộc đời vốn muôn nỗi “Bát đũa còn có khi xô”, mấy ai tránh khỏi. Mà hạnh phúc thì luôn bao hàm những nhu cầu thiết yếu cả vật chất và tinh thần.  Song, bài thơ lại không hề đề cập đến bất cứ sự đòi hỏi nào dù rất nhỏ về vật chất, mà hé lộ trên trang giấy điều thấm kín khó nói rất đời thường.
 
Thông tin cá nhân: (VanDanViet)    
Tác giả Nguyễn Thanh Tuyên     
Tên thật Nguyễn Thanh Tuyên    
Sinh năm 1948 tại Phương Định - Trực Ninh - Nam Định     
Còn có bút danh khác là: Thanh Phương - Thanh Tú      
Nghề nghiệp: Bác sỹ     
Hiện thường trú tại: Thành phố Hải Phòng     
Hội viên Hội Nhà văn Hải Phòng     
Điện thoại: 0989094933     
Email: bsnguyenthanhtuyen@gmail.com     
_____    
   
THẢN NHIÊN ANH… CHUYỆN CỦA CẢ MAI SAU…  
Lời bình Nguyễn Thanh Tuyên     

VỚI THẢN NHIÊN ANH
          Thơ Trần Mai Hường
Nước mắt âm thầm chảy
Đưa tiến những ngày trong trẻo ấy
Em vẫn thế
Ngàn sau vẫn vậy
Nguyên vẹn lửa tình
Như thuở mới đôi mươi

Tháng năm trôi
Năm tháng dần trôi
Vẫn bên nhau mà lạc mất nhau rồi

Đêm
Từng đêm
Đếm tiếng mọt gồng mình trong thớ gỗ
Tiếng tích tắc giọt thời gian bỏ ngỏ
Và đếm thản nhiên anh
trước rạn vỡ chúng mình

Nép vào khuya đợi một bình minh
Trốn chạy khổ đau
Tưởng thoát vòng tục lụy
Nhưng trốn đời đâu dễ
Em ngậm ngùi
đối diện thản nhiên anh

Thôi
Mặc sương níu mây xanh
Mặc sóng khát bên bờ cuồng vọng
Quanh ta- khoảng trống
Lấp đầy bởi những…
thản
nhiên
anh. 
          (Thơ- Trần Mai Hường)

Lời bình Nguyễn Thanh Tuyên   
    Chậm rãi, thật trầm tĩnh ngẫm ngợi rồi tự nối kết các đoạn cách lớp trong thi phẩm  “Với thản nhiên anh” của Trần Mai Hường ta sẽ hình dung ra tình trạng khó dung nạp tại một không gian bé mọn - Nơi từng được mang cái tên yêu thương “tổ ấm”. Nhiều năm ở đó đã tồn tại cặp “cộng sinh” đúng nghĩa vợ - chồng. Cuộc đời vốn muôn nỗi “Bát đũa còn có khi xô”, mấy ai tránh khỏi. Mà hạnh phúc thì luôn bao hàm những nhu cầu thiết yếu cả vật chất và tinh thần.  Song, bài thơ lại không hề đề cập đến bất cứ sự đòi hỏi nào dù rất nhỏ về vật chất, mà hé lộ trên trang giấy điều thấm kín khó nói rất đời thường. Chuyện ấy… ẩn tàng sự quên lãng, thiếu hụt trường diễn, rạn nứt, hình thành hố cách ngăn mà hai bờ mỗi ngày mỗi xa, khó bề níu kéo… Người đọc cảm thấy nỗi day dứt, chịu đựng khá nhọc nhằn trong tâm trạng người vợ đêm đêm: 
          “Nước mắt âm thầm chảy 
          Đưa tiến những ngày trong trẻo ấy”  
Hậu quả đã được khẳng định, dùng làm tiền đạo trực diện dẫn đề, chẳng e dè dấu diếm. Hai câu thơ vắng chủ ngữ lại chứa những thán từ, nên càng u ám, trĩu nặng. Cuộc “Đưa tiễn” tại đây có cả “nước mắt” kèm theo! Thế là ngọt ngào trăng mật vĩnh viễn chia ly! Không khí ấm áp nồng nàn của thời hấp dẫn trẻ trung giờ sắp nguội tàn hoá thành niềm đau âm ỉ. Bản thân thì chưa mãn chiều xế bóng nên người vợ chẳng kìm nổi thở than:
          “Nguyên vẹn lửa tình 
          Như thuở mới đôi mươi”
    Cơ thể trong thơ vẫn hừng hực, dồi dào sung sức, vẹn toàn yếu tố nội sinh.Vì thế người đọc cảm thông nỗi khát khao bỏng cháy bản năng đang bị kìm nén - Một nhu cầu quan trọng dường như không thể thiếu trong đời sống khoẻ khoắn lành mạnh của lứa đôi.
    Đọc câu thơ trên có thể nhận ra yếu tố nóng đối diện với yếu tố lạnh, nghịch chiều:
          “Tháng năm trôi
          Năm tháng dần trôi
          Vẫn bên nhau mà lạc mất nhau rồi”
    Ba dòng thơ buồn thườn thượt như tiếng thở dài, lại có sự lặp từ nghịch đảo “tháng năm” và “năm tháng” nhằm nhấn mạnh sự mất mát triền miên trôi vào quá khứ.Tâm lí, tình cảm, sở thích, nhu cầu cuộc sống đang xa dần, lắng vào quên lãng. Cận kề nhau mà ân ái chẳng được rót đầy, trái lại tích tụ sự lệch hướng, gây “Stress” tiềm tàng.
    Và đây nữa: “Đêm… từng đêm” nhịp thơ tuần tự chảy xuôi hệt “Tháng năm trôi, năm tháng dần trôi” ở khổ trên, cho thấy chủ điểm bài thơ xoáy vào khoảng tĩnh lặng của bao đêm trắng. Ta biết, trong chu kì nhật nguyệt, thì đêm chiếm tới nửa phần. Dường như Tạo hoá cố tình ưu ái, dành đêm cho thư giãn, nghỉ ngơi hồi sức và ấp ủ sinh sôi…? Chính bóng tối thuận lợi cho cơ hội gần gũi, làm lành. Từ đó nảy sinh chất xúc tác gắn kết, xoá ranh giới cách ngăn… Nhưng tại căn phòng này thì ê ẩm đêm dày. Tiếng mọt nhởn nhơ, gồng lên đục khoét tàn phá giữa đêm thanh. Khuyết rỗng hình thành từng giây từng phút. Tiếng tích tắc như có trọng lượng, có kích thước hình hài, liên tưởng thành những “giọt” hẳn hoi. Nó rơi tõm xuống rất rõ - rơi liên tiếp từng giây, thẳng góc vào khoảng trống hun hút, khôn cùng. Càng khuya khoắt dàn tích tắc càng hoà cùng tiếng mọt, đồng thanh gậm sâu, buốt óc.
    Mà thật lạ, dữ kiện thì quá nghèo nàn? Cảm nhận thiếu thốn chỉ đơn phương phía nữ, còn thái độ rất hờ hững, lạnh nhạt lại hiện rõ phía tương quan? Rõ ràng không phải là cá tính vô tâm hiển nhiên, thiên bẩm của phu quân. Bởi họ từng say sưa thụ hưởng “những ngày trong trẻo ấy”… Ở khổ thơ này xuất hiện động từ “đếm“ ở hai câu thơ “Đếm tiếng mọt…” rồi  “đếm thản nhiên anh”. Giúp ta nhận thấy thần kinh phụ nữ khá nhậy cảm, họ đo đếm được sự thản nhiên… ấy, qui ra hao khuyết từng giai đoạn, và liệt kê con số nứt rạn cụ thể trong đời. 
    Đối mặt với mất mát, người đương thời càng thấm thía sự hoang lạnh giữa đêm trường, rất muốn trốn chạy nỗi niềm khổ đau, muốn nhắm mắt ngủ quên đi cái sự đời bất hạnh. Cứ tưởng có thể úp mặt ẩn náu vào góc tối để tránh nỗi đau, song đâu thoát! Đêm trở nên đáng sợ nhường nào:
          “Nép vào khuya đợi một bình minh
          Trốn chạy khổ đau
          Tưởng thoát vòng tục lụy
          Nhưng trốn đời đâu dễ”
    Đúng, trốn đời chẳng hề dễ, vì “Em vẫn nguyên vẹn lửa tình như thủa mới đôi mươi”. Tại căn phòng quen thuộc ấy, vẫn hai người, đêm vẫn nặng nề trôi. Tâm tư thì đắng chát thường trực. Nhưng duy chỉ có một người đối diện với khoảng trống không ấy. Gần mặt cách lòng… nên lời than vãn thành thực buột ra: 
          “Em ngậm ngùi   
          Đối diện thản nhiên anh” 
    Mãi rồi cường độ chịu đựng cũng chạm ngưỡng tột đỉnh: 
          “Thôi 
          Mặc sương níu mây xanh
          Mặc sóng khát bên bờ cuồng vọng”
    Khát vọng bay bổng thăng hoa bị chùng bõng, mất cảm xúc, rã rượi đến nhược cơ. Chán ngán, rời rã đành “Thôi- Mặc”. Điệp từ đơn “mặc” đặt đầu câu thể hiện sự bất lực, vô vọng và cuối cùng là cam chịu. 
    “Xung quanh ta khoảng trống”. Trống trải bao trùm kín xung quanh, không xác đinh nổi phạm vi khoảng trống hạnh phúc của cuộc đời. Nó được lấp đầy bằng những gì chẳng có… chính xác hơn là vô cảm, dửng dưng, lạnh nhạt… của “thản nhiên anh” chất chồng, khó mà đong lường được bấy nay. 
    Ngẫm nghĩ về “Thản nhiên anh” người đọc nhận ra xung quanh mình cũng không ít mái nhà tưởng chừng có văn hoá nhưng đó chỉ là mẽ bề ngoài. Mà phần lõi được che đậy sau sự giả tạo ấy. Nó ủ đầy những phản xạ âm tính cay đắng về tình cảm vợ chồng, hết sức bất lợi với sức khoẻ tâm thần. Thiết tưởng thà bung nổ khoảnh khắc để giải toả có khi đỡ tồi tệ hơn sự ổn định hình thức mà choán hết cuộc đời.
    Toàn bài thơ của Trần Mai Hường không thấy một lời oán thoán, trách cứ, qui kết … chỉ đơn độc cảm nhận, có thở than, và âm thầm chịu đựng nỗi buồn thân phận. Bài thơ giầu nữ tính mạnh mẽ, phù hợp hợp với tình cảm, tính cách đang phổ biến của Phụ nữ Việt hiện đại.Ta cũng không tìm được sự đối thoại, làm lành, hay van nài của cả hai bên. Có lẽ vì xa giai đoạn thanh minh, thuyết phục từ lâu.  
    Tôi đã đọc tập thơ “Đó là em” của Mai Hường, nhưng tôi không chịu tin “Thản nhiên anh” tồn tại trong căn phòng của chị. Bởi người đã viết nổi bài thơ khá tâm đắc này đủ thông minh hàn gắn, sắp xếp, thay đổi tình thế từ trầm cảm - tới bình thản - rồi nâng lên hưng cảm nhờ luồng hơi từ lồng ngực chính mình thổi vào lớp tro nguội tàn, cơi hồng lên hòn than tình yêu, lấy lại sự ấm áp của không gian sống. Đó còn là trách nhiệm bù đắp tình thương yêu tròn đầy, tránh mất mát cho những đứa con. Phải chăng chị đã nói thay bao người phụ nữ? Để chứng minh, tôi dành lại câu thơ “Ngàn sau vẫn vậy” ở khổ đầu, để làm luận cứ cho suy nghĩ của mình. Như vậy “với thản nhiên anh” còn là một phát hiện, cảnh báo của Mai Hường đối với tình cảm vợ chồng trong xã hội đương đại bị vội vã, cuốn hút vào nhu cầu vật chất tất bật hôm nay. Nó là vấn đề xã hội, chuyện của cả muôn sau…
    “Thản nhiên anh” ba từ ấy, ngoài việc Mai Hường dùng làm đầu đề, còn xuất hiện 3 lần làm khoá đuôi kết thúc cho 3 khổ thơ. Nhưng để ý thấy “Thản nhiên anh“ được kết hợp với “đếm”, rồi “đối diện” và cuối cùng là “khoảng trống lấp đầy bởi…” dụng ý tăng mức độ chịu dựng của con người trước nỗi dửng dưng, đồng thời làm căng sức nén của bài thơ. Đó cũng là kiểu cách tân hay gặp trong thơ của Mai Hường thời gian gần đây. Nhưng tôi thú vị nhất khi “thản nhiên anh“ được chị cắt rời ra xếp vào 3 dòng cuối. Nó giống hệt như ba động tác chị dập vào phím đàn dương cầm. Từ đó âm thanh “thản-nhiên-anh” sẽ vang lên xuyên qua hệ thống thính giác tác động tới cân não, nỗi người…!?
Hải Phòng, Mùa Đông Canh Dần  
Bs. Nguyễn Thanh Tuyên 
DD: 0989094933 
Nguyễn Thanh Tuyên    
© Tác giả giữ bản quyền.    
. Cập nhật lại ngày 24.8.2015   
. Cập nhật theo nguyên bản của tác giả gởi từ Hải Phòng ngày 25/11/2010    
Xin Vui Lòng Ghi Rõ nguồn VanDanViet Khi Trích Đăng Lại.    
_______________________________________________    
  
Quê hương mỗi người chỉ một... – Lời bình BS. Nguyễn Thanh Tuyên (Hải Phòng)
Ngày 26/10/2010   
Dường như cuộc sống phồn thực, đủ đầy thì kỷ niệm thường khó khắc sâu, chạm nổi vào ký ức con người - khác lạ hẳn đoạn trường khốn khó, hàn vi… Nguyễn Thị Thúy Ngoan cũng không nằm ngoài quy luật chung ấy. Từ lâu chị đã sống ở vùng đô hội nhưng tấm lòng người thơ vẫn đau đáu với bờ tre, ngọn lúa, với bao người thân nơi quê hương. Đặc biệt tình cảm đó bộc lộ rõ nét qua nhiều câu thơ, bài thơ thương nhớ, xót xa tới người rứt ruột đẻ ra mình. Bởi tất cả đã từng phải sống cuộc đời lam lũ, thiếu thốn cực nhọc đằng đẵng một thời… 
 
Thông tin cá nhân: (VanDanViet)    
Tác giả Nguyễn Thanh Tuyên     
Tên thật Nguyễn Thanh Tuyên    
Sinh năm 1948 tại Phương Định - Trực Ninh - Nam Định     
Còn có bút danh khác là: Thanh Phương - Thanh Tú      
Nghề nghiệp: Bác sỹ     
Hiện thường trú tại: Thành phố Hải Phòng     
Hội viên Hội Nhà văn Hải Phòng     
Điện thoại: 0989094933     
Email: bsnguyenthanhtuyen@gmail.com     
_____      
    
QUÊ HƯƠNG MỖI NGƯỜI CHỈ MỘT
Lời bình Nguyễn Thanh Tuyên  

VỀ QUÊ  
          Thơ Nguyễn Thị Thúy Ngoan
Con về quê giữa chiều mưa
Bồi hồi thương nhớ ngày xưa cồn cào
Nhà nghèo gió cũng xanh xao
Trời mưa trăng trượt ngã nhào vào hiên

Cha ngồi chẻ lạt bên thềm
Chẻ đôi cả những muộn phiền đầy vơi
Mẹ đi nhổ mạ tháng mười
Lạt mềm trói mấy kiếp người vào nhau

Mưa phùn mẹ cấy ruộng sâu
Đôi môi ứa máu quết trầu đỏ tươi
Con đi mót lá mùng tơi
Cơm khoai, nước mắt chia đôi quả cà

Mẹ chưa kịp trẻ đã già
Tuổi xuân ngồi vá đường xa mũi gần
Bàn chân đói lả bàn chân
Nhớ miếng bánh đúc mẹ phần cho con

Bây giờ cha mẹ không còn
Nhìn lên chỉ thấy mây non gió ngàn
Hồn quê đất tổ con mang
À ơi tiếng võng dịu dàng ngày xưa…

Con giờ nắng ngả sang trưa  
Quê hương hai tiếng nắng mưa dãi dầu. 
                                           Tháng 2/2009   
                                           Nguyễn Thị Thúy Ngoan   

Lời bình Nguyễn Thanh Tuyên 
    Dường như cuộc sống phồn thực, đủ đầy thì kỷ niệm thường khó khắc sâu, chạm nổi vào ký ức con người - khác lạ hẳn đoạn trường khốn khó, hàn vi… Nguyễn Thị Thúy Ngoan cũng không nằm ngoài quy luật chung ấy. Từ lâu chị đã sống ở vùng đô hội nhưng tấm lòng người thơ vẫn đau đáu với bờ tre, ngọn lúa, với bao người thân nơi quê hương. Đặc biệt tình cảm đó bộc lộ rõ nét qua nhiều câu thơ, bài thơ thương nhớ, xót xa tới người rứt ruột đẻ ra mình. Bởi tất cả đã từng phải sống cuộc đời lam lũ, thiếu thốn cực nhọc đằng đẵng một thời… 
    Vừa chạm bút mấy dòng, bỗng trong tôi văng vẳng những ca từ: “Quê hương mỗi người chỉ một/ Như là chỉ một mẹ thôi…’’. Ôi, lời ca sao mà thấm thía! Câu hát hệt một thành ngữ, một chân lý vậy. Quê hương là danh từ chung quen thuộc, nhưng lại mang sắc thái riêng tư cho từng số phận. Vì lẽ đó trong mỗi cá thể luôn tồn tại cung bậc tình cảm không thật giống nhau về cội nguồn. Cảm xúc của họ hàm chứa nhiều góc tâm tư với độ dồn nén cũng khác nhau. Đọc bài thơ ‘Về quê’ như ta được xem bộ phim đen-trắng ăm ắp hoài niệm một thuở nhọc nhằn của Thúy Ngoan và bao người thân thiết. Cũng dễ thấm lòng vì đâu đó ta loáng thoáng bắt gặp được chính mình.   
    Vừa trở lại mảnh đất chôn nhau cắt rốn, tâm trạng của Thúy Ngoan đã “bồi hồi” đến “cồn cào” với cuộc đời xưa: 
          Nhà nghèo gió cũng xanh xao 
          Trời mưa trăng trượt ngã nhào vào hiên  
    Nào ai nhìn thấy gió? Tác giả đã chuyển đổi cảm nhận từ xúc giác sang thị giác, giúp cho người đọc tự liên tưởng. Đó chắc chắn không phải là cơn gió ấm, nhưng cũng chẳng phải luồng gió hun hút hay thông thốc lạnh. Nhưng ai hay, cơn gió lùa se lạnh lại có thể thấm sâu vào da thịt của cô gái mới lớn không mâng mâng nụ nõn, mà “xanh xao” vì bữa đói, bữa no trường diễn bao ngày. Xin độc giả hãy mượn cảm giác hao hao như “đói vàng mắt” để tiệm cận thưởng thức văn bản. Và “trăng trượt ngã nhào” ngoài hiên đủ cho ta hiểu đó là thềm ướt thấm rêu của căn nhà đất đơn sơ một thời đã sống.  
    Ba khổ thơ tiếp theo là tình cảm sâu nặng của người con gái đa cảm, có cuộc đời ít vuông tròn dành cho cha mẹ. Ta hình dung ra sự trầm tĩnh chịu đựng, khá nội tâm, hợp với dáng dấp, tính cách của cha: 
          Cha ngồi chẻ lạt bên thềm 
          Chẻ đôi cả những muộn phiền đầy vơi  
    Ở đây, Thúy Ngoan khéo léo dùng phương pháp ẩn dụ chuyển đổi giữa thị giác và cảm giác. Sự muộn phiền ấy phải chăng là sự thiếu thốn đời thường, tác động ngày ngày gây ra bao lo lắng trầm cảm, mà nguyên nhân cơ bản ở  cái cơ chế gò bó, trói buộc của một thời xa vắng chăng? Sự ao ước của cha: muốn vơi bớt khó khăn lấn cấn đi một nửa “chẻ đôi muộn phiền” thôi. Song, quả là khó! Sự canh tác nông nghiệp giản đơn vùng chiêm khê mùa thối lại bị đóng khung trong cơ chế bao cấp bảo thủ thì lấy đâu ra có sự thay đổi nhỡn tiền! 
    Tiếp theo, câu thơ về sự lao động đồng áng một nắng hai sương của mẹ nói rõ thêm điều ấy: 
          Mẹ đi nhổ mạ tháng mười
          Lạt mềm trói mấy kiếp người vào nhau 
    Ta từng quen câu châm ngôn “Lạt mềm buộc chặt” trong khuyên răn ứng xử. Nhưng ở đây lại buộc những mấy kiếp người? Chứng tỏ thời gian không hề ngắn, đã bị trói chặt bởi sợi lạt tưởng dẻo mềm nào đó…? Câu thơ đâu còn nghĩa thông thường cho động tác “đóm” mạ nữa, mà chuyển hẳn sang vấn đề “tư tưởng” rồi. Tại thời điểm cởi mở hiện nay, cho phép ta khách quan nhìn lại sẽ càng thêm thấu tỏ sự thật một thời chưa xa. Tin rằng ai thưởng thức bài thơ cũng nhận ra điều đó, chẳng cần thiết phải thẩm bình… Như vậy, tác phẩm đã không dừng ở mức oan hoài gia cảnh… mà đạt ý nghĩa lớn hơn là phản ánh chân thực vấn đề xã hội rất đáng được nhắc nhở để không bao giờ phải lặp lại những gì của nếp quen mòn, duy ý chí, giáo điều trong xã hội tương lai.  
    Đôi điều ta vừa lướt qua cho thấy cái “lạt mềm” nọ, ảnh hưởng không ít tới từng tế bào nhỏ bé của xã hội: 
          Mưa phùn mẹ cấy ruộng sâu 
          Đôi môi ứa máu quết trầu đỏ tươi 
          Con đi mót lá mùng tơi 
          Cơm khoai, nước mắt chia đôi quả cà 
    Cái đói cơm áo ròng rã đã ngấm vào từng cơ thể. Mẹ phải chống cái giá lạnh khắc nghiệt “rét từ trong ruột rét ra” bằng miếng trầu tạo cảm giác ấm nóng cho cơ thể gầy guộc, để đủ sức nhấn sâu tiếp nhánh mạ xuống mảnh ruộng nước mùa đông. Ở tuổi ấy Thúy Ngoan đã cảm được, quá xót xa cho mẹ, tận phút giây này chị vẫn giữ nguyên được hình ảnh xưa, để giờ “ứa máu” trong thơ. Cái nghèo còn được bổ sung bằng hình ảnh cô bé lần hồi mót lá rau cỗi cằn sót lại trên những dây mồng tơi khô già giữa mùa đông giá. 
    Đây nữa, cái đói với trẻ nhỏ mới thật đáng thương:  
          Bàn chân đói lả bàn chân  
          Nhớ miếng bánh đúc mẹ phần cho con 
    Đúng là đói lả, rã rời không buồn bước nữa. Và “một miếng khi đói” mà mẹ nhường cho, có lẽ chỉ khi ngừng thở và tim ngừng đập thì đứa con mới có thể quên thôi. Nghĩ về miếng bánh đúc nồng vôi, khi giờ đây vật chất dư thừa chị càng xót mẹ.  
    5 vần trắc liên tiếp phá luật lục bát ở câu 8 dường như bắt người đọc khựng lại để cùng chị hãy khắc họa một thời. Nhất là con cháu chị hãy ngắm nghía kỹ thêm để mãi mãi đừng quên. Với tôi, khi viết tới dòng này lòng bàng hoàng nhức nhối khi nhận ra cái đói giám sát người nông dân quanh năm, không trừ cả tháng 10 - mới gặt!
    Mẹ chị đã tất tả vượt qua gian khó cuộc đời nuôi con khôn lớn thì còn đâu giữ gìn được tuổi thanh xuân đẹp đẽ, lành lặn lâu dài như bao cô gái đương thời: 
          Mẹ chưa kịp trẻ đã già 
          Tuổi xuân ngồi vá đường xa mũi gần  
    Thật quá thiệt thòi lúc trẻ trung mất hồn nhiên, không được bay nhảy, khoe sắc xuân thì. Đành cam chắp nối, vá víu, chấp nhận chút lành lặn ngắn ngủi, thoáng qua của kiếp “sống gửi” trần gian. Tình trạng đó chiếm số đông phụ nữ của đất nước ta thuở ấy.
    Thúy Ngoan thầm ơn chất quê, khi nhận thấy tâm hồn mình nặng tình nặng nghĩa được hình thành từ tiếng võng đưa hòa cùng lời ru ngọt ngào của mẹ. Cha mẹ dù khuất núi song đã di truyền lại cho người con gái đa cảm ấy nét văn hoá hoàn hảo, luôn đau đáu hướng về mảnh đất thân yêu. Nơi đã dưỡng dục mình thành người phụ nữ thủy chung, biết chống trả sự cô đơn và nỗi buồn thân phận, vịn vai thơ từng ngày từng giờ mà vươn dậy. “Dẫu biết đến với thơ chẳng dễ gì” như lời đề từ, tự bạch trong tập thơ “Ngôi nhà không bình yên” của Nguyễn Thị Thúy Ngoan mới ấn hành.
    Đọc bài thơ “Về quê” của Thúy Ngoan, lòng tôi chùng lắng xuống, buồn, thương giống tâm trạng người cô đơn trong một buổi chiều mà bầu trời sập xuống bởi mây mưa áp thấp. Nó gợi cho tôi trở lại cái thời tôi, vẹn nguyên xưa… Xin cõi lòng mình cũng đừng bao giờ quên nhớ…
    Qua đi những phút thưởng thức Thi phẩm của Nhà thơ Nguyễn Thị Thúy Ngoan, tôi thấy vui biết bao khi cảnh tượng nghèo hèn đã lùi xa. Vất vả đói khát đã trôi trọn vẹn vào dĩ vãng ngay trên quê hương Vĩnh Bảo, Hải Phòng của chị. Ai từng ghé thăm miền quê Trạng Trình hẳn sẽ ngợp sắc đồng xanh hay bát ngát mùa vàng. Ngạc nhiên khi nhà tầng mọc lên san sát. Đường rộng thênh thang, xe cộ nườm nượp nối đuôi nhau tới muôn phương. Người người tươi tắn hồng da. Ta càng thấy mến yêu quê hương tha thiết. Ta tự xác định trách nhiệm lớn lao của mình sao cho xứng đáng hơn với cuộc sống hôm nay; nhất là sau khi đọc những vần thơ buồn mà Nguyễn Thị Thuý Ngoan trang trải.
Bs. Nguyễn Thanh Tuyên  
(Hội viên HNV Hải Phòng)  
Nguyễn Thanh Tuyên   
© Tác giả giữ bản quyền.    
. Cập nhật lại ngày 24.8.2015   
. Cập nhật theo nguyên bản của tác giả gởi từ Hải Phòng ngày 26/10/2010    
Xin Vui Lòng Ghi Rõ nguồn VanDanViet Khi Trích Đăng Lại.    
_______________________________________________    
  
Chia sẻ bài viết
Bài liên quan

Comments[ 0 ]


Đăng nhận xét