Home
» Lý luận phê bình
» Thư viện văn xuôi
» "Hoa Layơn đỉnh Mẫu Sơn” của một nhà phê bình văn học - Bài viết Nguyễn Anh Tuấn
"Hoa Layơn đỉnh Mẫu Sơn” của một nhà phê bình văn học - Bài viết Nguyễn Anh Tuấn
Chủ Nhật, 9 tháng 8, 2015
Thứ
hai - 13/08/2012 21:44
Nhà phê
bình văn học Chu Sơn thường hay viết về thơ, nhưng chuyện anh làm thơ thì khó
ai có thể tin nổi- nếu như anh không gửi cho bạn bè đọc một lúc hai bài thơ
liền về hoa!... Chu Sơn viết:
"Trên đỉnh Mẫu Sơn có một loài hoa do người Pháp mang sang trồng trong
những khuôn viên biệt thự từ đầu thế kỉ trước. Sau 45, người Pháp đã đi khỏi xứ
này, hoa bị bỏ lại. Thành hoa hoang. Giờ vẫn mọc lẫn giữ hoa hoang cỏ dại.
Giống bị thoái hóa, gầy guộc nhợt nhạt. Rất thương. Đó là Layơn. Phận Hoa? Phận
đàn bà? Phận người? Thân phận cái đẹp?... Thấy lẫn lộn trong một kiếp Layơn ấy.
Anh Đọc chơi nhé! CVS"
Tác giả: Đạo diễn điện ảnh Nguyễn Anh Tuấn
Bút danh khác Nguyễn Yên Thế
Địa chỉ: Phố Thái Hà, Hà Nội
ĐT: 0912174947
Email: anhtuan.daodien4@gmail.com
_____
HOA LAYƠN ĐỈNH MẪU SƠN CỦA MỘT NHÀ PHÊ BÌNH VĂN HỌC
HOA LAYƠN ĐỈNH MẪU SƠN CỦA MỘT NHÀ PHÊ BÌNH VĂN HỌC
Nhà phê bình
văn học Chu Sơn thường hay viết về thơ, nhưng chuyện anh làm thơ thì khó ai có
thể tin nổi- nếu như anh không gửi cho bạn bè đọc một lúc hai bài thơ liền về
hoa!
Nhân một lần
tới đỉnh Mẫu sơn, Chu Sơn đã "gặt hái” được hai "bông hoa thơ” về
Tuyết và Hoa Layơn… Đều là cảm hứng về sự cô đơn, sự lãng quên, song
"Tuyết đỉnh Mẫu Sơn" mới chỉ là sự gợi mở, gợi hứng, còn "Hoa Layơn
đỉnh Mẫu Sơn" lại như một sự tổng kết, sự suy ngẫm của anh về nhân tình
thế thái…
Chu Sơn
viết: "Trên đỉnh Mẫu Sơn có một loài
hoa do người Pháp mang sang trồng trong những khuôn viên biệt thự từ đầu thế kỉ
trước. Sau 45, người Pháp đã đi khỏi xứ này, hoa bị bỏ lại. Thành hoa hoang. Giờ
vẫn mọc lẫn giữ hoa hoang cỏ dại. Giống bị thoái hóa, gầy guộc nhợt nhạt. Rất
thương. Đó là Layơn. Phận Hoa? Phận đàn bà? Phận người? Thân phận cái đẹp?...
Thấy lẫn lộn trong một kiếp Layơn ấy. Anh Đọc chơi nhé! CVS"
HOA LAYƠN ĐỈNH MẪU SƠN
(Thơ Chu Sơn)
Bất ngờ gặp trên đỉnh Mẫu Sơn
những cành Layơn
cong queo
gầy rớt
ngập đời giữa đám cỏ hoang
từng bông lơ ngơ
từng bông nhàu ướt
từng bông tái nhợt
cố nhoi lên
cố kiễng lên
nhìn mây cuốn về xa
Ai đã đem em tới Mẫu Sơn
bàn tay xưa giờ nâng niu chăm chút chốn nào
ánh mắt xưa giờ say ngắm nơi đâu
bỏ rơi hoa nơi lưng trời
chôn chân hoa nơi đất khách
giữa thinh không mình em đơn độc
mòn mỏi kiếp hoa hoang vu
Biết chia sẻ làm sao trước dáng hoa trầm cảm
biết an ủi làm sao trước phận hoa lưu đày
khi giọt tuyết của mùa đông cũ
vẫn thầm hoen nhụy phấn mỗi ngày
Muốn nói với em lời vu vơ như gió
e rằng hoa đã sương gió một đời
muốn tỏ cùng hoa lời nồng nàn của nắng
e hoàng hôn phai trên cánh
lại thôi
Muốn nán lại bên hoa
mà ngại mình nông nổi
muốn đem hoa đi
mà đời mình rong ruổi
lại thôi
Tần ngần Layơn
dùng dằng đỉnh núi
còi xa cuồng lên réo gọi
đành long
phải đành long
thôi
Chào nhé
chao ôi lời chào nhé
lời cỏ hoang
lời đỉnh vắng
lời mặn sương
lời nhạt nắng
lời nào không cực lòng nhau
Sao từ khi
một mình xuống núi
trái núi nào
cũng mộng mị Mẫu Sơn
sắc hoa nào
cũng tái nhợt
Layơn
2009
Là người chuyên nghiên cứu về thơ đến độ chìm
đắm trong thơ, khi viết Hoa Layơn…chắc hẳn Chu Sơn phải nghĩ ngay đến những nhà
thơ lãng mạn Pháp thế kỷ XIX thường lấy hoa làm thi liệu, thi hứng, thi cảm…
Nhưng cũng thật may, thói quen luận lý, khái quát của một nhà phê bình lý luận
văn chương trong anh đã biến hẳn đi trước những bông Layơn mỏng manh yếu ớt, để
mình anh trơ trọi với xúc cảm thi sĩ… Mà đã là thi sĩ đích thực, ai mà không
thể không khóc cùng Apollinaire "Giã biệt” hoa: Anh
đã ngắt chùm hoa thạch thảo này/ Mùa thu đã chết, em nhớ cho/ Chúng ta sẽ chẳng
còn gặp nhau trên mặt đất/ Hương thời gian ở chùm hoa thạch thảo / Và em hãy
nhớ: anh vẫn chờ đợi em ( L’ Adieu ) Xin
nhớ lại cuốn tiểu thuyết kiệt tác Vỡ mộng của H. Balzac, giai đoạn trong sáng
đẹp đẽ nhất của nhân vật chính đã có một tập bản thảo thơ đầu tay mang tên hoa:
"Những bông cúc”… Và những "bông cúc tâm hồn” của chàng thanh niên
thi sĩ Lucien tội nghiệp đã bị những quy luật của đồng tiền giết dần giết mòn
đến thê thảm!
Đến Mẫu Sơn, thi sĩ đã "Bất ngờ” chứng
kiến cảnh hoa Layơn, tuy chưa bị ngắt, bị giết, nhưng nếu như vậy còn đỡ đau
lòng hơn cảnh: những cành Layơn/ cong queo/ gầy rớt/ ngập đời giữa đám
cỏ hoang/ từng bông lơ ngơ/ từng bông nhàu ướt/ từng bông tái nhợt/ cố nhoi
lên/ cố kiễng lên/ nhìn mây cuốn về xa
Thi sĩ buộc phải tự hỏi trong nỗi niềm se sắt,
có đượm oán giận, trách móc: Ai đã đem em tới Mẫu Sơn…Bởi anh mặc nhiên coi hoa tựa một sinh mệnh đáng yêu, mỏng manh,
yếu đuối, thơ ngây, mang trong mình biểu tượng của Tình yêu, sự hài hoà nguyên
sơ thánh thiện nhưng lại có rất ít khả năng tự bảo vệ: Bàn tay
xưa giờ nâng niu chăm chút chốn nào/ánh mắt xưa giờ say ngắm nơi đâu/ bỏ rơi
hoa nơi lưng trời/ chôn chân hoa nơi đất khách / giữa thinh không mình em đơn
độc / mòn mỏi kiếp hoa hoang vu…
Đồng thời thi sĩ cũng cảm thấy rõ một sự thật
cay đắng - đó là sự bất lực của chính mình trước phận người, phận hoa trong cơn
lũ thực dụng của thế giới "Tấn trò đời”: Biết chia sẻ làm
sao trước dáng hoa trầm cảm/ biết an ủi làm sao trước phận hoa lưu đày/ khi
giọt tuyết của mùa đông cũ/ vẫn thầm hoen nhụy phấn mỗi ngày
Thế rồi, sự tần ngần, băn khoăn, lưỡng lự với
tâm lý đời thường nhưng cũng đầy nhân bản và tinh tế của thi sĩ trước những
bông hoa gầy yếu khiến nỗi đau lòng xa xót như càng khía sâu thêm vào lòng
người đọc: Muốn nói với em lời vu vơ như gió/ e rằng hoa đã sương
gió một đời/ muốn tỏ cùng hoa lời nồng nàn của nắng/ e hoàng hôn phai trên
cánh/ lại thôi/ Muốn nán lại bên hoa/ mà ngại mình nông nổi/ muốn đem hoa đi/
mà đời mình rong ruổi/ lại thôi/ Tần ngần Layơn/ dùng dằng đỉnh núi/ còi xa
cuồng lên réo gọi/ đành lòng/ phải đành lòng/ thôi
Việc ngắt câu thất thường cũng góp phần diễn tả
nỗi lòng ngổn ngang, đứt gãy, khó xử, để tới đoạn sau, lời chào của thi sĩ chợt
giống một tiếng thở dài, sau đó là một tiếng khóc cố nén lại nhưng cuối cùng
cũng phải vỡ ra thành những lời nghẹn ngào: Chào nhé/ chao ôi lời
chào nhé/ lời cỏ hoang/ lời đỉnh vắng/ lời mặn sương/ lời nhạt nắng/ lời nào
không cực lòng nhau
Tĩnh tâm lại, chàng thi sĩ đa cảm đã ngẫm nghĩ
về cái cuộc đời vốn nặng trĩu Mẫu Sơn, Layơn, nhưng ở đây lại có sức khái quát
giàu khả năng liên tưởng và lay động: Sao từ khi/ một mình
xuống núi/ trái núi nào/ cũng mộng mị Mẫu Sơn/ sắc hoa nào/ cũng tái nhợt/
Layơn
Và cũng chính nhờ sự khái quát này mà thi sĩ đã
vượt lên khỏi sự đa cảm thông thường của người đời, để lại một lần nữa mặc
nhiên bước vào "quỹ đạo” của những người lấy Cái Đẹp làm cứu cánh, làm mục
tiêu, làm phương tiện giúp con người hướng thiện- những người đã lấy Hoa làm
một trong những thứ quan trọng để nhà thơ "đặt niềm tin vào”- nói như A.
Rimbaud (Xác thịt, cẩm thạch, hoa, Vệ nữ, ta đặt niềm tin nơi các ngươi-
Soleil et Chaire)
Thái Hà 24/7-2009
(Đạo diễn Điện ảnh)
©
Tác giả giữ bản quyền.
Cập nhật lại ngày 09/08/2015
Cập
nhật theo nguyên bản của tác giả gởi từ Hà Nội ngày 13/08/2012
Xin
Vui Lòng Ghi Rõ nguồn VanDanViet Khi Trích Đăng
Lại.
_______________________________________________
Bài liên quan
Comments[ 0 ]
Đăng nhận xét