HomeKha Tiệm Ly: Năm chuột dạy đời (TG)
Thứ Tư, 15 tháng 1, 2020
Dưới mắt
con người, chuột là con vật bé nhỏ, hôi hám, xấu xí, dơ bẩn, phá hoại, hèn hạ,
bậc nhất, nếu không thì sao: “hình thù như con chuột nhắt” (nhỏ); “hôi như chuột”;
“dơ như chuột”; “phá như chuột”; và theo tướng số, nếu bị mắng là “đồ mặt chuột”
thì ngầm hiểu rằng đó là người nhỏ nhen, hèn hạ! (xin lỗi, chúng tôi chỉ nói
theo sách vở chớ không theo quan điểm của mình)
Thông tin liên hệ: (VanDanViet)
Tác giả Kha Tiệm Ly
Tên thật: Thái Quốc Tế
Địa chỉ: 99/5 Đinh Bộ Lĩnh, P2, TP Mỹ Tho, Tiền Giang
ĐT: a/. 0987 701 952 – b/. 01229 880 310
Email: khatiemly@gmail.com
_____
KHA TIỆM LY: NĂM CHUỘT DẠY ĐỜI
***
Tác giả Kha Tiệm Ly
Tên thật: Thái Quốc Tế
Địa chỉ: 99/5 Đinh Bộ Lĩnh, P2, TP Mỹ Tho, Tiền Giang
ĐT: a/. 0987 701 952 – b/. 01229 880 310
Email: khatiemly@gmail.com
_____
KHA TIỆM LY: NĂM CHUỘT DẠY ĐỜI
***
1. Chuột dưới mắt người
Tên
mười hai con giáp và các con vật “cầm tinh” tương ứng, trẻ em cũng rành sáu
câu, thiết tưởng không nên nhắc cho dài
dòng.
Lại
không ít người thắc mắc tại sao con chuột nếu xét về hình vóc thì nhỏ xiú, còn
về “võ công” thì chẳng là cái đinh gì so với 11 con giáp khác (gặp mèo, gặp rắn
là chạy té khói), thế mà không biết lý do gì nó lại được đứng đầu sổ trên 11
con kia?
Về
việc nầy cũng có hàng lô lời giải thich; người thích lời giải thích nầy, kẻ thích
lời giải thích kia, chưa ai chịu thua ai, nên lại thiết tưởng không cần liệt kê
cho thêm rườm rà!
Điều
chúng tôi muốn nói là con chuột trong mắt con người và trong văn chương bình
dân.
Dưới
mắt con người, chuột là con vật bé nhỏ, hôi hám, xấu xí, dơ bẩn, phá hoại, hèn
hạ, bậc nhất, nếu không thì sao: “hình
thù như con chuột nhắt” (nhỏ); “hôi
như chuột”; “dơ như chuột”; “phá như chuột”; và theo tướng số, nếu bị
mắng là “đồ mặt chuột” thì ngầm hiểu
rằng đó là người nhỏ nhen, hèn hạ! (xin lỗi, chúng tôi chỉ nói theo sách vở chớ
không theo quan điểm của mình)
Với
loài có vú thì chuột là nhà vô địch về sinh đẻ: Khoảng 3 tháng tuổi, chuột cái
có thể đẻ lứa đầu tiên; đẻ một lứa từ 5 đên 10 con; và cứ sau chưa đầy 1 tháng
thì lại đẻ lứa khác! Người ta tính, một vợ chồng chuột sau một năm sẽ cho ra đời
cháu chít là 15 ngàn (còn tồn tại bao nhiêu là chuyện khác)! Bởi vậy cũng đừng
lấy làm lạ khi biết rằng số “chuột khẩu” lại tương đương với số nhân khẩu trên
trái đất nầy!
Ngoài
ra, mỗi ngày chuột cần một lượng thức ăn thật khủng khiếp là tương đương phân nửa
thể trọng chúng! Người ta lại ước lượng số lương thực trên thế giới mỗi năm có
thể mất đi hơn 10% phần trăm vì chuột!
2. Loài gây tai hại bậc nhất
Chuột
còn là tác nhân gây bệnh dịch hạch, căn bịnh đã cướp di sinh mạng con người một
cách khủng khiếp, gấp nhiều lần thiên tai, nhân họa:
“CÁI CHẾT ĐEN là tên gọi của một đại dịch xảy
ra ở châu Á và châu Âu trong thế kỷ XIV mà
đỉnh điểm là ở châu Âu từ năm 1348 đến
năm 1350. Cái Chết Đen được
coi là một trong những đại dịch chết chóc nhất trong lịch
sử nhân loại, ước tính nạn dịch này đã giết chết từ 30 tới 60% dân số của
châu Âu và giảm dân số toàn cầu từ khoảng 450 triệu người xuống còn từ 350 đến
375 triệu người vào năm 1400.
Quan điểm truyền thống cho rằng nguyên nhân của đại dịch này là sự bùng phát của bệnh dịch hạch” (Wiki)
Chuột còn có đặc tính đáng ghét nữa là hay
cắn phá vật dụng trong nhà: từ bàn ghế, ống nước, sách vở, quần áo, hay bất cứ thứ
gì nằm trong “tầm ngắm” của nó. Sở dĩ chuột có thói quen “cạp” các vật dụng chẳng
qua là chúng muốn mài mòn các răng cửa của chúng vốn luôn mọc dài ra suốt đời
không ngừng nghỉ. Nếu chúng không mài (đồng nghĩa với “cắn phá”), thì một ngày
nào đó, răng cửa chúng mãi dài ra, sẽ đâm vào hai hàm. Chúng sẽ chết!
Những người đi sông đi biển, họ rất sợ chuột
có mặt trên tàu ghe của mình, vì nó cạp lủng ghe tàu lúc nào không hay; cho nên
dưới ghe họ có lập bàn thờ, thờ ÔNG TÝ!
Phá hoại mà không hề làm lợi ích gì, nên
người ta thường ví những kẻ đục khoét tài sản nhà nước là “lũ chuột người”!
Vì
những đặc tính khó ưa trên nên con người luôn tìm chuột để diệt cho bằng được.
Tuy vậy, chuột cũng có ưu điểm thiên phú để tồn tại là trí thông minh: Tùy theo
sự nghiên cứu của các nhà khoa học mà chuột được xếp từ hạng 3 đến hạng 9 trong
10 loài vật thông minh nhất. Vì chuột có tên trong “bảng phong thần”, nên không
ít người đã thổi phồng sự “thông minh” của nó lên, nghe “y như thật”!
Thứ
nhất là chuột biết nghe tiếng người cho nên khi muốn gài bẩy chuột trong nhà
thì lặng lẽ mà gài, không nên đánh tiếng trước, chuột nó nghe và không dại gì
vào bẫy!
Thứ
hai là chuột thích ăn mỡ; nếu mở đựng trong chai thì chuột ta cho đuôi vào chai
cho mỡ thấm vào đuôi rồi rút đuôi ta liếm, từ từ thưởng thức!(chớ không thèm
làm ngã chai cho mờ đổ ra!)
Thứ
ba là chuột không thể gặm quả trứng, nên phải rủ chuột vợ ôm quả trứng, còn chuột
chồng thì gặm đuôi vợ kéo về!
Dóc
tổ!
3. Văn chương bình dân và chuột
Có
lẽ vì vậy mà trong văn chương bình dân chuột được “ưu ái” nhắc tới nhiều nhất
chăng?
Ta
hãy nghe câu chuyện vui “NĂM CHUỘT DẠY ĐỜI” sau đây:
“Đời nầy đen trắng khó phân, nhưng
mình cảnh giác mọi việc thì đỡ gây tổn thương cho mình chừng nào hay chừng nấy.
Hãy dè chừng với những ai “Mặt dơi, tai
chuột”. “Mắt dơi mày chuột”. “Mặt như chuột kẹp”, bởi cổ nhân có câu:
“Mắt chuột, tai thỏ, mũi dơi / Trai thời gian
xảo, gái thời đong đưa”!
Thiên
hạ thì “bách nhân bách bụng, bách bao tử”. chẳng ai giống ai. Kẻ thì quân tử Tàu,
hay làm ơn cho nhưng kẻ gian ác có thể hại mình, chẳng khác gì “Chuột cắn dây buộc mèo”; lại có kẻ hợm mình,
học làm sang bằng cách làm chuyên khác đời, lập dị, như “Chuột chê xó bếp chẳng ăn. Chó chê nhà dột sang nằm bụi tre” (“Vịt chê lúa lép không ăn. Chuột chê nhà trống
ra nằm bụi tre”).
Lại
có kẻ không biết phận mình, không chịu “gối
rơm theo phận gối rơm”; mà như “Chim
chích mà đậu cành sồi. Chuột chù trong cống đòi soi gương Tàu”, hay kiểu “Chuột chù đeo đạc (mõ)!” dốt trất mà nghênh
ngang dạy đời!
Lại
có kẻ “Hôi như chuột chù” mà không biết
phận, lại chê người khác “Chuột chù chê
khỉ rằng hôi”, Tất nhiên sẽ bị người khác quật lại liền: “Khỉ mới trả lời: cả họ mày thơm?” Có kẻ
dốt nát mà lại làm như mình thông thái kiểu “Chuột chù nếm dấm” hoặc như
“Chuột đội vỏ trứng”. để che đậy bản
chất xấu xa cùa mình bằng vỏ bọc bề ngoài.
Có kẻ lù đù, hiểu chậm, làm chậm
như “Chuột chù phải khói” Bộ dạng “Ướt như chuột lột”, rụt rè “Len lén như chuột ngày”, gặp nguy nan thì
“Trốn như chuột”, vậy mà liều lĩnh dám
làm chuyện nguy hiểm không kể tính mạng, khác nào “Chuột gặm chân mèo”.
Cũng chớ tự cho mình giỏi, vì núi nầy cao,
có núi cao hơn! “Chuột khôn có mèo hay” mà! Sự thành công trên đời này có khi
chỉ nhờ vận may! Nếu may mắn như “chuột
sa hũ nếp” thì chớ vội vui mừng, bởi biết đâu có ngay bí lối cùng đường như
“Chuột chạy cùng sào”, lạng quạng sẽ
như “Chuột sa cũi mèo” thì tiêu sinh
mạng!
Chớ bắt chước bọn ”Làm dơi làm chuột”, làm không cái gì ra cái gì mà thường tụ năm tụ
bảy “nói dơi nói chuột”, hay làm việc
gì cũng “đầu voi đuôi chuột” thì
thiên hạ cười cho; cũng không nên nạnh sức, nạnh công để rồi công việc không
đâu vào đâu cả, đừng rơi vào tình trạng “Chuột
bầy làm chẳng nên hang”, giống như “nhiều
sãi ko ai đóng cửa chùa” vậy! Chớ khờ dại mà “Bày đường chuột chạy”; cũng
chớ tin kẻ đạo đức giả, vì mấy đời “Mèo
già khóc chuột” bao giờ; hãy đợi xem ngày nào đó, khi “Cháy nhà ra mặt chuột”, rôi sẽ thấy “chuột chạy hở đuôi”*: thì mặt nạ hèn hạ sẽ lòi ra! Tuy nhiên, ở
đời không phải lúc nào mình cũng làm theo ý mình được. Dẫu biết rằng “Giết một con mèo, cứu vạn con chuột”, nhưng
vì trăm lý do đành phải kiêng dè “Ném chuột
sợ vỡ bình” là vậy!
Ai cũng có sở trường riêng của mình, dù sở
trường nầy chỉ mình tự khen mình mà thôi! “Mèo
hay khen mèo dài đuôi. Chuột khen chuột nhỏ dễ chui dễ trèo” là thói thường.;
nhưng khoe là một chuyện nhưng có thực tài hay không thì còn hỏi lại; bởi có
khi “Mèo già lại thua gan chuột nhắt”,
hay chỉ là “Mèo mẹ bắt chuột con” mà
thôi!
Cũng
không trách chuyện “chuột giỡn mặt mèo”,
bởi có những kẻ yếu thế nhưng lắm mưu mẹo, có… “vũ khí hiện đại” thì đối phương dù mạnh hơn cũng phải chạy dài; câu
“Sắc nanh chuột dễ cắn cổ mèo” là bằng
chứng! Lại nữa, mọi việc đều có số phần, có kẻ đi năm non bảy núi vẫn bình an,
mà khi về quê, bị sụp lỗ chân trâu đành toi mạng! Thì cũng có người “Đi cùng bốn bể chín chu. Trở về xó
bếp chuột chù gặm chân”. (Câu nầy nói trường hợp Nguyễn Hữu Chỉnh khi thất thế phải về quê nhà
ở Nghệ An nương náu, bèn bị phường vô lại hè nhau bắt nộp cho vua Lê)…..”
4. Những thành ngữ, ca dao về chuột khác:
Khói như hun chuột/ Mèo nhỏ bắt chuột lớn/ Chuột chù lại có xạ hương./ Rắn
rồng bắt chuột mái rui. Em đừng than tới thở lui anh buồn/ Giàu
chi anh gạo đổ vô ve. Chuột ăn không được mà khoe rằng giàu/ Chuột khôn
cũng thể chuột nhà. Dầu khôn dầu dại cũng là chồng em/ Tiếc công anh lên đảnh xuống
đèo. Cầm sào thọc chuột cho mèo nẫu ăn!/ Chuột kêu chút chít trong rương.
Anh đi cho khéo đụng giường mẹ hay/ Chị là hòn đá tảng trên trời. Chúng em chuột
nhắt cứ đòi lung lay/ Chuột chù rút, nhà phát tài (có khách); chuột cống rút,
nhà có việc….
Ca dao thành ngữ về chuột chắc chắn còn nhiều
lắm; nhưng người viết hiểu biết có hạn!
Dừng tại đây, quý bạn sẽ thắc mắc: “Sao thấy
nói con chuột toàn việc xấu xa, dơ bẩn, tai hại; chẳng lẽ nó chẳng có điều gì lợi
ích cho con người à?” - “Xin thưa, có! Thịt của nó không những là loại thực phẩm
“hẩu xực”cho cả dân miền Tây, mà còn là món mồi “hết xẩy” cho mấy ông đưa cay sau những buổi nông
nhàn”.
--
* “chuột
chạy hở đuôi”:câu nầy còn ám chỉ thửa ruộng có lúa cằn cỗi, xơ xác, còi cọc.
--
© Tác giả giữ bản quyền.
. Cập nhật theo nguyên bản của tác giả ngày 15/01/2020
Xin Vui Lòng Ghi Rõ Nguồn VanDanViet Khi Trích Đăng Lại.
_______________________________________________
Bài liên quan
Comments[ 0 ]
Đăng nhận xét